Muzeum Auschwitz otworzyło nowe centrum obsługi zwiedzających

Otwarcie nowego centrum zbiegło się z przypadającą w środę 83. rocznicą pierwszej deportacji Polaków do niemieckiego obozu Auschwitz. 14 czerwca obchodzony jest w Polsce jako Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. W uroczystości uczestniczyli byli więźniowie Auschwitz, wicepremier prof. Piotr Gliński oraz prezes Światowego Kongresu Żydów Ronald Lauder.

Prof. Gliński powiedział dziennikarzom, że „Muzeum Auschwitz jest najważniejszym w świecie miejscem pamięci przede wszystkim o Holokauście, ale także o ofiarach innych narodowości”. „Obóz został założony dla polskich więźniów politycznych. (…) To jest miejsce, być może najważniejsze w światowej przestrzeni, jeśli chodzi o upamiętnienie niemieckiego terroru w czasie II wojny; miejsce, które rokrocznie odwiedza ponad 2 mln ludzi. Ono musi być przystosowane do oczekiwań odwiedzających” – wskazał.

Wicepremier oraz minister kultury i dziedzictwa narodowego podkreślił, że ważne jest, by jak najwięcej osób mogło zwiedzić Miejsce Pamięci. „Ono edukuje! Powstało na miejscu obozu, który był czystym złem, ale poprzez edukację zmienia ludzi – mam nadzieję – w dobrym kierunku. Dlatego ta edukacja jest tak ważna. Poznawanie prawdy historycznej jest niezbędne. Chcemy, by można było w jeszcze większym stopniu udostępnić muzeum zwiedzającym” – mówił.

Prof. Gliński dodał, że oświęcimska placówka czekała na nowe centrum obsługi zwiedzających od wielu lat. „My, mówię o naszej ekipie rządowej, zbudowaliśmy w 2019 roku centrum edukacyjne w Starym Teatrze (położonym obok byłego Auschwitz I – PAP), a w tej chwili otwieramy wspaniałe centrum, które będzie przyjmowało zwiedzających z całego świata. (…) Rozpoczęliśmy także długo oczekiwane dwie inwestycje dotyczące wystaw w Muzeum Auschwitz: w ekspozycję główną i wystawę polską. One mają już wiele lat i wymagały unowocześnienia i zmiany” – powiedział.

Wicepremier przypomniał zarazem, że w miejscach upamiętniających terror niemiecki na terenie Polski inwestycji jest więcej. Wspomniał m.in. o Miejscu Pamięci w Sobiborze i w Treblince, o Płaszowie, przygotowaniach do inwestycji w Sztutowie i Muzeum Piaśnickim oraz o nowym Muzeum Getta Warszawskiego. „Realizujemy naszą powinność, która jest związana z pamięcią o straszliwej historii i losie, jaki Niemcy zgotowali innym narodom w czasie II wojny” – powiedział.

Nowe centrum powstało w bezpośredniej bliskości historycznego terenu byłego obozu Auschwitz I. Obejmuje budynek wejściowy, w którym znajdują się między innymi księgarnia i przestrzeń usług gastronomicznych, przechowalnia bagażu i toalety, a także parking na 150 samochodów osobowych i 50 autokarów. Zmodernizowana została też muzealna sala kinowa, gdzie odwiedzający mogą obejrzeć film wstępny.

Z nowego centrum obsługi rozpoczynało się będzie zwiedzanie muzeum. Zwiedzający stąd będą od czwartku przechodzili podziemnym tunelem na teren Miejsca Pamięci oraz tam wracali po wizycie. Infrastruktura jest w pełni dostosowana do potrzeb niepełnosprawnych. Część pomieszczeń przeznaczona została na potrzeby Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście. Utworzony został także punkt informacji o ofiarach niemieckiego obozu.

Dyrektor muzeum Piotr Cywiński powiedział PAP, że samo wejście odbywa się tunelem pod ulicą Więźniów Oświęcimia. „W nim odczytywane są imiona i nazwiska ofiar. Powoduje to wymowny efekt psychologiczny. Człowiek zostawia za sobą +normalne+ życie i wkracza na obszar miejsca pamięci” – powiedział.

Cywiński podkreślił, że nowe centrum obsługi odwiedzających to najnowocześniejsze tego typu miejsce wśród europejskich miejsc pamięci. „Zależało nam, by +rytuał+ wejścia uprościć, skrócić, a z drugiej strony zawrzeć te wszystkie niezbędne funkcje, które należy zapewnić zwiedzającym” – powiedział.

Wicedyrektor Muzeum Auschwitz, Andrzej Kacorzyk, dodał, że w centrum umieszczona została wystawa, która w kilku obrazach pokazuje wybuch II wojny światowej w szerszym aspekcie: 1 września – najazdu Niemców, oraz 17 września – napaści Związku Sowieckiego.

Obok centrum powstaje jeszcze trzypiętrowy hostel. Baza noclegowa zapewni w przyszłości zakwaterowanie wolontariuszom, praktykantom i osobom biorącym udział w dłuższych pobytach studyjnych, konferencjach czy seminariach.

Inwestycje zrealizowane zostały z funduszy UE, dotacji celowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pieniędzy muzeum, a także przy wsparciu Ronalda Laudera oraz Joela i Ulriki Citron.

Rzecznik muzeum, Bartosz Bartyzel, powiedział, że w związku z utworzeniem centrum zmieniła się droga dojazdowa do Miejsca Pamięci. Zasugerował, by do ul. Więźniów Oświęcimia dojeżdżać od strony ul. Legionów, czyli drogi wojewódzkiej 933.

Centrum powstało na terenie, na którym przed wybuchem wojny usytuowane były bunkry amunicyjne koszar Wojska Polskiego. Podczas niemieckiej okupacji obszar należał do KL Auschwitz. Początkowo istniała tam żwirownia, a potem Niemcy wybudowali rzeźnię, która zaopatrywała załogę obozu w mięso i wędliny, oraz mleczarnię. Po wojnie na tym terenie istniała baza autobusowa, która została zlikwidowana. Teren stał się własnością Muzeum Auschwitz.

Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Pierwszy transport 728 polskich więźniów dotarł do niego 14 czerwca 1940 roku z Tarnowa. W tym dniu zaczął funkcjonować KL Auschwitz.

Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów.

W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród około 150 tys. deportowanych do obozu Polaków zginęła niemal połowa. Ginęli tu także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości.

Muzeum Auschwitz powstało w 1947 roku. W ubiegłym roku odwiedziło je 1,18 mln osób. Przed pandemią COVID-19 liczba ta przekraczała 2,3 mln zwiedzających. (PAP)

Autor: Marek Szafrański

szf/ aszw/