12. edycja projektu edukacyjnego IPN „Kamienie Pamięci”
Przypomnienie i upamiętnienie zwłaszcza lokalnych działaczy opozycji demokratycznej, którzy w okresie stanu wojennego występowali przeciwko komunistycznej dyktaturze, w różny sposób byli represjonowani za tę działalność jest celem przedsięwzięcia edukacyjnego IPN „Kamienie Pamięci”.
W poniedziałek rozpoczyna się 12. już odsłona przedsięwzięcia, którego celem jest - jak powiedział PAP jego koordynator Dariusz Gałaszewski z warszawskiego oddziału IPN - "wydobywanie z niepamięci zwłaszcza lokalnych bohaterów". "Ta edycja jest poświęcona bohaterom opozycji demokratycznej, którzy w latach 1981-1983, czyli w okresie stanu wojennego, w różny sposób byli represjonowani, internowani, więzieni za działalność antykomunistyczną. Osobom wywodzącym się z Solidarności, Solidarności Walczącej, Konfederacji Polski Niepodległej, Duszpasterstwa Ludzi Pracy, Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Osobom, które podjęły jakąś formę oporu wobec władzy komunistycznej po wprowadzeniu stanu wojennego" – wyjaśnił Gołaszewski.
Dr C. Kuta: w stanie wojennym społeczeństwo organizowało różne formy oporu
"Zależy nam by poznać tych bohaterów lokalnych, wydobyć jakby ich historie na światło dzienne, bo nierzadko są to osoby zapomniane. Często jak się rozmawia z tymi działaczami to mówią, że nie są żadnymi bohaterami, bo tylko drukowali ulotki czy brali udział w jakichś demonstracjach. Natomiast ci, co znają realia stanu wojennego i w ogóle państwa komunistycznego w latach 80. wiedzą, że za wszystkie takie formy oporu groziły różne represje łącznie z karą śmierci. Wiele z tych osób się do dzisiaj po tych represjach nie podniosło. I myślę, że misją Instytutu Pamięci Narodowej jest żeby takie osoby właśnie docenić. Chodzi o to, by pokazać takie postawy Polaków w całym kraju" - podkreślił.
W akcji mogą wziąć udział osoby różnym wieku, indywidualnie bądź w grupach. "Zwracamy się do szkół, organizacji, stowarzyszeń. Zależy nam by próbowali oni tych bohaterów, którzy działali na tym poziomie lokalnym właśnie przywołać, przypomnieć, utrwalić w tej pamięci historycznej. By byli takimi lokalnymi nośnikami tej pamięci. Bo wielu osobom słowo bohater kojarzy się z II wojną, z Armią Krajową, z jakimiś strasznymi poświęceniami, natomiast my uważamy, że te osoby również zasługują na szczególną pamięć. Bo to był ich wysiłek, ich poświęcenie, narażenie życia i zdrowia. I zależy nam, żeby takie osoby, które istnieją gdzieś w jakiejś świadomości lokalnej może, ale nie powszechnej, zostały wydobyte na światło dzienne" – powiedział Gałaszewski.
Stan wojenny
"Nie ukrywam, że będziemy preferować tych bohaterów mniej znanych, mniej opisanych. Dla nas wszystko to jest bardzo cenne, ponieważ chociaż wydaje się, że okres stanu wojennego był tak niedawno, ci ludzie też powoli zaczynają odchodzić. I tracimy możliwość zarejestrowania wspomnień, notacji, informacji o nich i ich działalności, a należy pamiętać, że oni działali często w głębokiej konspiracji, urywali swoją działalność, więc często niewiele osób o niej wiedziało" - dodał.
"Osoby pragnące wziąć udział w projekcie muszą zadeklarować swój udział, czyli przesłać do 26 lutego 2021 r. zgłoszenie. Następnie będziemy prosili o złożenie do końca kwietnia sprawozdania z przebiegu realizacji projektu, z opisem postaci, dokumentami, fotografiami. Być może uda się dotrzeć do samego bohatera albo do jego rodziny lub znajomych. Elementem projektu jest także upamiętnienie, a także upowszechnienie wiedzy o tej osobie, choć nie ukrywam, że dzisiaj to nie jest problem, bo jest Internet, portale społecznościowe, gdzie można podzielić się informacjami o takim bohaterze i jego dokonaniach w okresie stanu wojennego" – wyjaśnił Gałaszewski.
Stan Wojenny 1981-1983
Jeżeli sprawozdanie zostanie zaakceptowane przez jury konkursowe jego autorzy zostaną zaproszeni na galę finałową planowaną na 10 czerwca 2021 r. w Warszawie. "Podczas niej otrzymają symboliczne statuetki +Kamieni Pamięci+ z nazwiskami upamiętnionych przez nich bohaterów. Miło by oczywiście było, gdyby mogli je potem przekazać bohaterom swoich opracowań jako takie uhonorowanie ważnej postawy społecznej. Bohaterowie zostaną również później umieszczeni na internetowej mapie pamięci, by każdy mógł ich poznać" - dodał.
Patronem medialnym projektu edukacyjnego „Kamienie Pamięci” jest Polska Agencja Prasowa. (PAP)
autor: Anna Kondek-Dyoniziak
akn/ pat/
