Pamięć Polaków wywiezionych na wschód przez władze Związku Sowieckiego uczczono w niedzielę w Lublinie w 72. rocznicę rozpoczęcia masowych deportacji. W kościele pw. Wniebowzięcia NMP Zwycięskiej odprawiona została msza św. w intencji Polaków zmarłych i pomordowanych na zesłaniu. Po mszy uczestnicy uroczystości – kombatanci z pocztami sztandarowymi, przedstawiciele władz, młodzież – przemaszerowali przez centrum miasta do ratusza, gdzie złożyli kwiaty i zapalili znicze pod pamiątkową tablicą z Krzyżem Sybiru.
Fotografie pokazujące życie zesłańców, wywiady z Sybirakami, a także pamiątki po nich oglądać można od piątku na wystawie "Zesłańcy-Sybiracy-Deportowani" w Muzeum Wojska w Białymstoku. W piątek przypada 72. rocznica pierwszych masowych deportacji Polaków w głąb ZSRS.
Wystawy, spotkania, prezentacje filmów znalazły się w programie kampanii edukacyjnej "10 lutego 1940 - pamiętajmy o Sybirakach", którą przygotowała Fundacja Kresy-Syberia z Warszawy. Do akcji włączyło się kilka placówek muzealnych z kraju.
10 lutego 1940 r. władze sowieckie przeprowadziły pierwszą z czterech masowych deportacji obywateli polskich, w czasie której według danych NKWD do północnych obwodów Rosji i na zachodnią Syberię wywieziono około 140 tys. ludzi. Warunki panujące w czasie transportu były przerażające, ludzie umierali z zimna, głodu i wyczerpania.
Listy z informacjami o życiu zesłanej na Syberię rodziny, opisujące ich warunki bytowe czy pracę w kołchozie, wydane zostały przez białostocki oddział IPN. Według historyków, takie materiały to rzadkość. Ich zdaniem publikacja ma dużą wartość dokumentacyjną.
Po raz trzeci Fundacja Kresy-Syberia w dniach 10-11.02.2012 r. organizuje kampanię edukacyjną „Pamiętajmy o Sybirakach”. Muzeum Historii Polski jest jednym z partnerów tej akcji. W jej ramach odbędzie się wiele imprez i uroczystości mających na celu przypomnienie rocznicy pierwszej masowej deportacji Polaków do ZSRR w dniu 10.02.1940 r. Wydarzenia:
W dniu 9 lutego 2012 r. o godz. 17.00 w siedzibie Białowieskiego Parku Narodowego w Białowieży (ul. Park Pałacowy 11) odbędzie się promocja książki „Tylko te listy po nich pozostały. Korespondencja z zesłania Eugenii i Władysława Simsonów. Wybór źródeł” pod redakcją Andrzeja Muczyńskiego z OBEP IPN w Białymstoku.
Powojskowy magazyn oraz połączona z nim betonowa budowla z elementami przypominającymi bloki lodowe - tak ma wyglądać Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku. W czwartek zaprezentowano dziennikarzom koncepcję architektoniczną placówki, która ma powstać do 2016 roku.
Sybiracka księga Pawłodaru z nazwiskami osób, które w 1946 r. chciały powrócić do Polski z zesłania w Kazachstanie, została zdigitalizowana i zakonserwowana. Według historyków, to jeden z nielicznych, tak obszernych, materiałów o losach zesłańców na Wschód w połowie XX wieku.
Pion śledczy IPN w Białymstoku próbuje ustalić rzeczywistą liczbę osób wywiezionych na Wschód w czasie masowych deportacji z lat 1940-41. W ramach prowadzonego śledztwa przygotował wniosek o pomoc prawną do władz Kazachstanu, by poznać dane z tamtejszych archiwów.