Powstanie „Solidarności” było jednym z najważniejszych wydarzeń drugiej połowy XX wieku, nie tylko w naszym kraju – mówił wiceprezes IPN Mateusz Szpytma, otwierając w czwartek w Katowicach dwudniową konferencję naukową poświęconą wydarzeniom sprzed 40 lat.
„Z dala od Centrum. Sierpień 1980 na południu Polski w świetle działań partii i bezpieki” - to tytuł konferencji naukowej IPN, która w czwartek i w piątek odbędzie się w Katowicach. Historycy będą rozmawiali o sytuacji społeczno-politycznej w roku narodzin NSZZ „Solidarność”.
Solidarność to ruch o fundamentalnym znaczeniu dla historii Polski i świata, która dała również impuls do powstania wielu innych, niezależnych od władz PRL, inicjatyw - napisał na Facebooku premier Mateusz Morawiecki.
„Amerykańskich dyplomatów interesowało dosłownie wszystko: od zakulisowych walk o wpływy w partii (od szczebla centralnego, przez wojewódzkie, po podstawowe organizacje partyjne); przez nastroje w konkretnych środowiskach i grupach (intelektualiści, dziennikarze stołeczni i regionalni, robotnicy, rolnicy, żołnierze, ekonomiści, naukowcy, artyści, urzędnicy, cudzoziemcy…), artykuły prasowe, audycje telewizyjne i radiowe, sytuację w Kościele, działania najróżniejszych grup opozycyjnych; po takie szczegóły, jak natężenie ruchu na drogach i lotniskach, cena kanistra benzyny, długość kolejek i napisy na murach czy… gęstość wąsów Lecha Wałęsy” – czytamy.
40 lat temu, 22 września 1980 r., Ogólnopolski Komitet Założycielski złożył w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie wniosek o rejestrację Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Miało być ono swego rodzaju studencką Solidarnością. Władze przed długie miesiące odmawiały oficjalnego uznania organizacji.
Możliwości działania na tak wielką skalę pojawiły się dzięki strajkom sierpniowym. Natomiast to, że zdołaliśmy utworzyć jedną ogólnopolską organizację, było wynikiem wcześniejszego poznania się podczas różnych działań. Inaczej niezależny ruch studencki byłby rozbity. Władze zresztą dążyły do jego podziału – mówi PAP prof. Jacek Czaputowicz, jeden z założycieli Niezależnego Zrzeszenia Studentów, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, były minister spraw zagranicznych.
40 lat temu, 17 września 1980 r., zebrani w Gdańsku przedstawiciele wolnego ruchu związkowego z całej Polski zdecydowali o stworzeniu NSZZ „Solidarność”. Decyzja o powołaniu ogólnopolskiego związku zawodowego wykuwała się w toku sporów i w niepokoju o reakcję władz komunistycznych.