"Reytan. Upadek Polski" - taki tytuł nosi najnowsza książka Jarosława Marka Rymkiewicza poświęcona postaci posła ziemi nowogródzkiej na Sejm Rozbiorowy i jego protestowi, który zapisał się w historii Polski jako przykład obrony wolności obywatelskich i patriotyzmu.
Ataman Porządkując naszą nową rzeczywistość trudno pominąć historię skomplikowanych relacji z dzisiejszymi sąsiadami RP. Do najtrudniejszych i tylko częściowo rozpoznanych należą stosunki polsko-ukraińskie. Te luki w pamięci zbiorowej usiłuje wypełniać m.in. Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu.
Polskie spojrzenie na relacje między Polakami i Litwinami w XX wieku przedstawia antologia "My nie bracia, my sąsiedzi”. Robert Kostro, dyrektor Muzeum Historii Polski pisze w przedmowie, że zamiast z nostalgią wspominać Kresy, trzeba przyjrzeć się brutalnemu konfliktowi, który kształtował wzajemne stosunki. Dzięki temu bowiem można zrozumieć współczesne stosunki polsko-litewskie.
Korespondencję, raporty i analizy sowieckich przedstawicielstw w Warszawie i Berlinie oraz Ludowego Komisariatu Spraw Zagranicznych od jesieni 1925 do końca 1926 roku przytacza Mariusz Wołos w książce „O Piłsudskim, Dmowskim i zamachu majowym”. Ogląd dyplomatów sowieckich był skażony poczuciem okrążenia „ojczyzny światowego proletariatu”. Postrzegali Polskę jako jedno z ogniw antysowieckiego frontu, bezzasadnie uważając ją za bezwolne narzędzie w rękach Wielkiej Brytanii.
Juliusz Mieroszewski (ur. Kraków 1906 – zm. Londyn 1976) był jednym z najbardziej wpływowych polskich pisarzy politycznych w naszej historii. Większość swojego dorosłego życia spędził na emigracji w Londynie, jako korespondent i współpracownik paryskiej „Kultury”. Stał się jej najważniejszym piórem i swego rodzaju porte parole Jerzego Giedroycia. Wśród najważniejszych jego idei była słynna koncepcja ULB – Ukraina, Litwa, Białoruś.
Narodziny jednej z najnowocześniejszych metropolii świata, której wyjątkowa atmosfera przyciągała z całej Europy geniuszy nauki, literatury i sztuki, a także amatorów zakazanych gdzie indziej nocnych rozrywek, opisuje Iwona Luba w książce „Berlin. Szalone lata dwudzieste, nocne życie i sztuka”.
Głównym celem zbrojącej się III Rzeszy w latach 30. XX w. był konflikt z ZSRS, a Adolf Hitler przynajmniej do wiosny 1939 r. liczył na wspólne z Polską uderzenie na Wschód – uważa niemiecki historyk Rolf Dieter-Mueller, autor wydanej właśnie książki „Wspólny wróg”.