Przekazanie kopii kilkuset dokumentów opisujących historie sybiraków do archiwów Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń UP oraz wręczenie medali Pro Patria sybirakom – to punkty krakowskich obchodów 78. rocznicy pierwszej masowej deportacji Polaków w głąb ZSRS.
Uroczystości odbyły się w sobotę w Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Pedagogicznego (UP) w Krakowie Skotnikach.
Placówka wzbogaciła się o kopie zbiorów archiwalnych - kilkaset dokumentów opisujących historie sybiraków. Dokumenty otrzymała od krakowskiego oddziału Związku Sybiraków, z którym też podpisała umowę ws. możliwości wykorzystania i udostępniania tych archiwów.
„To duży zbiór dokumentów. Znajdziemy w nim historie sybiraków, ich życia przed wojną, na Syberii, po wojnie. Te setki, tysiące historii są na pozór podobne, ale tworzą niezwykły obraz. W rzeczywistości każda historia jest inna, bo poznanie historii tkwi w szczegółach” – powiedział dyrektor Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń UP Hubert Chudzio.
Wśród zaskakujących historii przywołał m.in. rzadkie przypadki ludzi, którym na Syberii było dobrze – np. młodego chłopaka, który został pomocnikiem dobrego myśliwego i dzięki temu miał godne, udane dzieciństwo.
Z wielu relacji sybiraków wynika także, że zwykli Rosjanie im pomagali.
Kopie dokumentów przekazanych Centrum przez krakowski oddział Związku Sybiraków są tym cenniejsze, że zostały zebrane właśnie przez sybiraków, którzy działali w tzw. komisji historycznej krakowskiego oddziału Związku Sybiraków. Wcześniej sybiracy wydawali te dokumenty w ramach cyklu „Tak było” – ukazało się co najmniej 15 numerów.
„Pamięć narodowa powinna być, ale zostawiam te słowa do interpretacji; młodzież różnie do tego podchodzi” – powiedział jeden z sybiraków Stanisław Libura ze Związku Sybiraków. Zachęcił też do odwiedzin siedziby Związku w Krakowie, w godzinach dyżurów (12-14) we wtorki i czwartki.
W sobotę medale Pro Patria, przyznawane przez szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, odebrali: Zofia Ciesielska, Krystyna Danuta Głuszek, Wiesław Krawczyński, Paweł Kwiatkowski, Władysława Marianna Pietras, Aleksandra Szemioth, Kazimierz Szymański, Lech Trzaska, Krystyna Wierzbicka. Wyróżnienia wręczył sybirakom przedstawiciel Urzędu Piotr Kolanowski.
Rocznicowe uroczystości zorganizowali: wojewoda małopolski, Uniwersytet Pedagogiczny, oddział krakowski Związku Sybiraków.
10 lutego 1940 r. władze sowieckie przeprowadziły pierwszą z czterech masowych deportacji obywateli polskich, w czasie której do północnych obwodów Rosji i na zachodnią Syberię wywieziono około 140 tys. ludzi. W czasie transportu deportowani umierali z zimna, głodu i wyczerpania.(PAP)
autor: Beata Kołodziej
edytor: Dorota Kazimierczak
bko/ pad/
