34 lata temu, 4 czerwca 1989 r., na mocy porozumień między władzami PRL a częścią opozycji odbyły się częściowo wolne wybory parlamentarne. Zwycięstwo „S” otworzyło nową epokę w najnowszych dziejach Polski oraz wpłynęło na proces upadku komunizmu w Europie Środkowej.
Upominam się o polską kulturę, bo to wszystko, o co chodzi w tych naszych sporach, w europejskim i globalnym zamęcie, ma bezpośredni związek z kulturą - powiedział lider PO Donald Tusk. Ocenił, że „w brutalnej polityce, która w Polsce też ma dotykalny wymiar, kultura zaczyna przegrywać”.
Gorbaczow pozwolił Polsce uciec z rosyjskiej strefy wpływów na Zachód – zrobił dla Polski bardzo dużo, choć nie znaczy to, że chciał zrobić tak dużo. Umożliwił Polsce, Ukrainie, krajom bałtyckim odzyskanie niepodległości, pójście własną drogą. Dlatego tak wielu Rosjan go nienawidzi i uważa za zdrajcę – powiedział PAP historyk prof. Antoni Dudek.
W 1989 r. można znaleźć wiele przejawów kontrrewolucji. Przejawem tego zjawiska było odrzucenie ideologii, przywrócenie dawnych symboli narodowych, gospodarki rynkowej, systemu wielopartyjnego – mówi PAP dr Paweł Ukielski, historyk z PAN; wraz z Adamem Burakowskim i Aleksandrem Gubrynowiczem autor właśnie ukazującej się książki „1989. Jesień Narodów”.
Dziesiątki tysięcy osób przez całą środę przychodziły do centrum Pragi, gdzie przed 32 laty komunistyczne siły bezpieczeństwa spacyfikowały demonstrację studentów. To wydarzenie zapoczątkowało "aksamitną rewolucję" i upadek komunizmu w Czechosłowacji.
3 maja był w PRL – z wyjątkiem 1981 r. – świętem zakazanym. Nie przeszkadzało to działaczom opozycji w organizowaniu jego nielegalnych obchodów w latach osiemdziesiątych. Największą skalę miały one w 1982 r., kiedy doszło do szeregu burzliwych manifestacji, w wielu przypadkach zakończonych starciami z „siłami porządkowymi” (głównie Zmotoryzowanymi Odwodami Milicji Obywatelskiej).
12 listopada 1989 r. w Krzyżowej Tadeusz Mazowiecki i Helmut Kohl wzięli udział w mszy św., która otworzyła nowy etap w stosunkach polsko-niemieckich. Serdeczny uścisk premiera i kanclerza, uwieczniony przez fotografów, stał się symbolem pojednania obu narodów i przemian zachodzących w Europie.
Zachowania i polityka Helmuta Kohla wywoływały u Tadeusza Mazowieckiego niezadowolenie. Nie sądzę też, by jesienią 1989 r. ktokolwiek w Polsce poważnie myślał o pojednaniu z Niemcami. Inne tematy były ważniejsze: przede wszystkim gospodarka i akceptacja granicy na Odrze i Nysie – mówi PAP dr Dominik Pick z Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie.
Mur berliński dzielił miasto przez 28 lat i stał się również symbolem podziału Europy. Jego budowę rozpoczęto 13 sierpnia 1961 z polecenia władz NRD. Upadł niespodziewanie 30 lat temu, wieczorem 9 listopada 1989 r. Moment ten zapoczątkował agonię kolejnego reżimu komunistycznego.