Wybory ze stycznia 1957 r. odbywały się w atmosferze zmian zarówno partyjnych, jak i społecznych. W Związku Sowieckim potępiono kult Stalina, zmarł Bolesław Bierut, w Poznaniu doszło do powstania, reorganizowano aparat bezpieczeństwa, choć zmiany personalne były w nim niewielkie i jedynie symboliczne. U władzy znalazł się niedawny więzień, Władysław Gomułka, wraz z częścią swojej ekipy.
Cenzura – wszechobecny, niemal naturalny element peerelowskiego systemu. Stała się częścią codziennego życia 21 bohaterów książki Błażeja Torańskiego „Knebel. Cenzura w PRL-u”. Jak mówi jeden z nich, poeta Adam Zagajewski „uważałem, zanim przyszła refleksja, że cenzura jest częścią społecznego systemu. Tak – myślę - działa system totalitarny: chce nas przekonać, że jest naturalny”.
Dokładnie w wigilię świąt Bożego Narodzenia, 24 grudnia 1956 r., Rada Ministrów PRL przyjęła uchwałę o powołaniu do życia Zmotoryzowanych Odwodów Milicji Obywatelskiej, których celem było likwidowanie „zbiorowych naruszeń porządku publicznego”. Taki prezent gwiazdkowy władza ludowa sprawiła rozemocjonowanemu Październikową Odwilżą społeczeństwu.
Zaangażowanie polityczne bądź bojkot były odpowiedzią artystów na uzależnienie polskiej sztuki od sytuacji politycznej; pisze o tym Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska w książce "Sztuka w czasach PRL", która się właśnie ukazała na rynku księgarskim.
W marcu 1968 r. zabrakło iskry, aby wzniecić bunt przeciwko władzy w całym kraju. Władysław Gomułka zapatrzony w siebie i swoją wizję urządzenia kraju nie był w stanie dojrzeć z okien gmachu partii, że ci, na których opierać się miał system, doszli do granicy upodlenia i biedy. Chcieli perspektyw i nadziei. W grudniu 1970 zorganizowali się, wyszli na ulice i pokazali władzy swoją siłę. W całym kraju, nie tylko w Gdańsku, Gdyni i Szczecinie.
Wojskowe Biuro Historycznej opublikowało dokumenty dotyczące krwawej pacyfikacji protestów w grudniu 1970 r. Są to m.in. wojskowe mapy operacyjne, sprawozdania z użycia broni, a także dzienniki bojowe z akcji wojskowej w Gdańsku, Gdyni, Elblągu i Szczecinie.
Osądzenie b. milicjantów oskarżonych o największą zbrodnię stanu wojennego - strzelanie 35 lat temu do górników w kopalniach Wujek i Manifest Lipcowy okazało niezwykle trudne. Proces w pierwszej instancji toczył się trzy razy. Ostateczny wyrok, w którym sąd uznał winę i wymierzył kary po kilka lat pozbawienia wolności kilkunastu b. członkom plutonu specjalnego ZOMO, zapadł dopiero po blisko 28 latach po tragedii.
Byliśmy górnikami, a nie żołnierzami; nie wychodziliśmy z kopalni sądząc, że władza nie użyje broni w zakładzie pracy – wspomina Czesław Kłosek, jeden z czterech górników, postrzelonych przez zomowców podczas pacyfikacji kopalni Manifest Lipcowy na początku stanu wojennego - 15 grudnia 1981 r. Do dziś w kręgosłupie Kłoska tkwi kula wystrzelona przez jednego z zomowców.
Górnicy z kopalni Piast, którzy po wprowadzeniu stanu wojennego rozpoczęli trwający dwa tygodnie podziemny strajk „złożyli wspaniałe świadectwo patriotyzmu i solidarności” – napisał prezydent Andrzej Duda w 35. rocznicę tego wydarzenia.
Siłą górników z kopalni Piast, którzy 35 lat temu, po wprowadzeniu stanu wojennego, rozpoczęli trwający dwa tygodnie podziemny strajk, były solidarność i modlitwa – mówił w czwartek metropolita katowicki abp Wiktor Skworc, wskazując, by uczyć się od górników potrzebnej dziś solidarności.