Wanda Hadrysiak, odznaczona medalem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, niedawno skończyła sto lat. W czasie wojny i po wojnie wraz z mężem opiekowała się uratowaną z warszawskiego getta żydowską dziewczynką.
Karolina Bobryk, Maria i Jan Cieślak, Mieczysław Lucerski, Julia i Julian Stemporowscy oraz Leokadia Szalińska zostali pośmiertnie uhonorowani tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. Dyplomy honorowe oraz medale przekazano w Belwederze rodzinom i przedstawicielce odznaczonych.
„Wczoraj cały wieczór opowiadałem Jerzemu [Błeszyńskiemu] o mojej działalności okupacyjnej. Słuchał mnie z rozdziawioną gębą. Wszystko było dla niego kompletną nowością… Jerzy twierdzi, że powinienem coś napisać na ten temat. Ja się z nim nie zgadzam: inni powinni o tym pisać” – zapisał Jarosław Iwaszkiewicz w styczniu 1959 r. w dzienniku.
Instytut Yad Vashem do tej pory uhonorował 7232 Polaków ratujących Żydów przed Niemcami. W Alei Sprawiedliwych posadzone są drzewa upamiętniające m.in. Irenę Sendlerową czy Radę Pomocy Żydom „Żegota”, natomiast w Ogrodzie Sprawiedliwych znajdują się kamienne tablice z imionami i nazwiskami wszystkich ratujących.
Polskich Sprawiedliwych było 7232, co daje najwyższą liczbę ze wszystkich krajów na świecie – przekazuje PAP ambasada Izraela w Polsce, w przypadającym w piątek Dniu Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
W całym kraju IPN organizuje pokazy filmu „Matusia” - o Sprawiedliwej wśród Narodów Świata matce Matyldzie Getter. Przełożona Prowincji Warszawskiej była inicjatorką i główną koordynatorką akcji ratowania dzieci żydowskich podczas II wojny przez zakonnice Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi.
„Przeżyłam piekło na tej ziemi, ale mam czyste sumienie, bo nikogo nie skrzywdziłam i nie zdradziłam” - powiedziała Zofia Gargasz, która ukrywała w czasie okupacji żydowską koleżankę Henię Katz. To jedna z historii Polaków ratujących Żydów pod okupacja niemiecką, których święto obchodzone jest 24 marca.
24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Wybór daty nawiązuje do dnia, w którym Niemcy w 1944 r. zamordowali w Markowej rodzinę Ulmów: Józefa i Wiktorię oraz ich dzieci, wraz z ukrywającymi się u nich Żydami.
By upamiętniać osoby, które sprzeciwiały się reżimom totalitarnym i masowym zbrodniom w XX i XXI wieku, w 2012 r. Parlament Europejski ustanowił Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Data nie jest przypadkowa – 6 marca 2007 r. zmarł Mosze Bejski, inicjator Ogrodów Sprawiedliwych w Jerozolimie oraz współtwórca definicji „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”.