Okładka książki „Antykomunistycznego podziemia portret zbiorowy 1945-1956”
Historyk, prof. Mariusz Mazur otrzymał Nagrodę Historyczną m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego za książkę „Antykomunistycznego podziemia portret zbiorowy 1945-1956” - ogłoszono na Fb Domu Spotkań z Historią.
Przewodniczący jury prof. Andrzej Friszke powiedział w laudacji, że książka "Antykomunistycznego podziemia portret zbiorowy 1945-1956" zawiera w swoim tytule jasną deklarację. "Stanowi portret zbiorowy żołnierzy powojennej partyzantki antykomunistycznej" - dodał.
1 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych
Jego zdaniem "portret zbiorowy to jeden z najtrudniejszych gatunków historiografii. Jego przygotowanie wymaga nie tylko wszechstronnej znajomości źródeł, ale i zdolności ich syntetycznej analizy. (…) Często zgromadzony imponujący materiał źródłowy zostaje poddany przez autora tak słabej analizie, że końcowy efekt rozczarowuje, pozostawiając uczucie niedosytu. Zdarza się jednak i to jest przypadek nagradzanej dziś książki, że autorowi udaje się z mozaiki jednostkowych faktów, celnie dobranych cytatów oraz przemyślanych komentarzy stworzyć dzieło wybitne".
Według prof. Friszke "dzieło profesora Mazura nie tylko poszerza stan naszej wiedzy o przeszłości, ale niesie też aktualne przesłanie. Pokazuje bowiem, że w czasach, których temat tzw. żołnierzy wyklętych, czy jak kto woli niezłomnych stał się narzędziem propagandy partii rządzącej, można napisać książkę wolną od politycznych intencji oraz wierną zasadzie +sine ira et studio+". "Książkę, która nie próbuje przedstawić tych ludzi, jako postaci ze spiżu, jak chcą ich dziś widzieć bezkrytyczni gloryfikatorzy, ale unika też wpadania w tony tak dobrze znane z historiografii epoki PRL szafującej sloganami o zbrodniarzach i bandytach reakcyjnego podziemia" - ocenił.
Dr T. Łabuszewski: uniwersytety nie prowadzą badań wokół Wyklętych
Prof. Mazur wyjaśnił, że w swojej książce starał się dostrzec człowieka uwikłanego, wraz z jego skomplikowaniem, zaletami, słabościami. "Szczególne znaczenie ma dla mnie fakt, że została ona wyróżniona nagrodą im. Kazimierza Moczarskiego, był on człowiekiem, który w trudnych czasach wykazał się odwagą, poświęceniem i wytrwałością. Jestem przekonany, że jako żołnierz AK w czasie wojny, a potem więzień polityczny doświadczył niektórych opisanych przeze mnie stanów psychicznych, czy trudnych wyborów. Z tego powodu zastanawiam się, jak odebrałby te książkę, czy zgodziłby się z tezami, które postawiłem" - powiedział.
Zdaniem prezes fundacji im. Kazimierza i Zofii Moczarskich, Elżbiety Moczarskiej "książka ta pokazuje partyzantów polskiego podziemia, jako ludzi z krwi i kości". "Czego się bali, o czym marzyli, jakie mieli wątpliwości, czy wierzyli w sny, czy chcieli popełnić samobójstwo" - powiedziała. "Książka prof. Mazura pozwala zrozumieć i pokazać, że trudny i wzbudzający emocje temat można pokazać w sposób fachowy, empatyczny i bardzo interesujący" - oceniła.
Nagrodę Młodzieżowych Klubów Historycznych 2019 w postaci statuetki "Ołówek" Kazimierza Moczarskiego otrzymał Grzegorz Gauden za książkę "Lwów – kres iluzji. Opowieść o pogromie listopadowym 1918".
Dr Anna Machcewicz: w „Rozmowach z katem” Moczarski skupiał się na analizie portretu nazisty
Nagroda Historyczna m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego ustanowiona w grudniu 2018 r. uchwałą Rady Miasta Warszawy jest kontynuacją powstałej w 2009 r. nagrody za najlepszą książkę poświęconą historii Polski po 1918 r. W konkursie mogą uczestniczyć autorskie prace historyczne (pierwsze polskie wydanie książki autora polskiego i pierwsze polskie wydanie przekładu autora zagranicznego), dzienniki i pamiętniki oraz edycje źródłowe.
Zwycięzca otrzymuje nagrodę w wysokości 50 tys. złotych oraz statuetkę "Temperówkę" Kazimierza Moczarskiego, autorstwa Jacka Kowalskiego z warszawskiej ASP.
Patron nagrody Kazimierz Moczarski (1907-75) był prawnikiem, dziennikarzem, pisarzem, żołnierzem AK, uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Po wojnie był przez 11 lat więziony przez komunistów. W 1949 r. przebywał w jednej celi wraz z Juergenem Stroopem, niemieckim oficerem policji, SS-manem, odpowiedzialnym za zagładę getta warszawskiego. Owocem tego były opublikowane w 1977 r. "Rozmowy z katem" - książka przybliżająca życiorys niemieckiego zbrodniarza, ujawniająca mechanizmy działania nazistowskiej machiny śmierci. (PAP)
Autor: Olga Łozińska
oloz/ pat/
