W Warszawie 24 lutego odbędą się uroczyste obchody upamiętniające 80. rocznicę utworzenia na terenie Szkocji 1. Polskiej Dywizji Pancernej – poinformował PAP Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (UdSKiOR).
"Czwartkowe obchody zainauguruje o godz. 10.30 msza św. w intencji dowódcy i żołnierzy 1. Polskiej Dywizji Pancernej, która zostanie odprawiona w Katedrze Polowej Wojska Polskiego (ul. Długa 13/15)" - czytamy w informacji.
Jak wyjaśniono, dalsze uroczystości odbędą się przed pomnikiem 1. Polskiej Dywizji Pancernej przy placu Inwalidów, "gdzie w samo południe zostanie odegrany hymn RP, a następnie odtworzone archiwalne nagranie gen. bryg. Stanisława Maczka".
Wystawa „Pancerne skrzydła” w Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu
Po jego zakończeniu minister Kasprzyk przekaże rodzinie kaprala Leonarda Kozikowskiego – podoficera 10. Pułku Strzelców Konnych poległego w okolicy Soignolles (Francja) podczas Operacji Overlord – Krzyż Walecznych, który został mu nadany pośmiertnie w 1944 r. Osobom szczególnie zasłużonym w kultywowaniu polskich tradycji orężnych oraz wiedzy o czynie bojowym 1. Polskiej Dywizji Pancernej szef UdSKiOR wręczy medale "Pro Bono Poloniae" i "Pro Patria".
Obchody upamiętniające 80. rocznicę sformowania na terenie Szkocji 1. Polskiej Dywizji Pancernej zakończy Apel Pamięci odczytany w hołdzie żołnierzom formacji dowodzonej przez gen. Stanisława Maczka, ceremonia złożenia kwiatów przed pomnikiem oraz odegranie utworu "Pancerni chłopcy".
Kapral Leonard Kozikowski (ur. 25 lipca 1913 r. w Kuczwałach k. Biskupca Pomorskiego – zm. 10/11 sierpnia 1944 r. w okolicy Soignolles we Francji) był dowódcą czołgu w I patrolu (dowódca patrolu ppor. Bolesław Rouppert) Plutonu Rozpoznawczego (dowódca plutonu por. Marian Plichta) 10. Pułku Strzelców Konnych.
R. Kostro: gen. Stanisław Maczek był niezłomny i niepokorny
Wychował się w rodzinie patriotycznej. Od 1923 do 1929 r. uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Klasycznego w Brodnicy, a następnie podjął naukę w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim w Grudziądzu, które ukończył w 1936 r. Do wybuchu wojny pracował jako nauczyciel w Przechowie koło Świecia nad Wisłą.
Jak przypomniano, 20 grudnia 1936 r. złożył przysięgę wojskową w 67. Pułku Piechoty, a w 1938 r. ukończył w tej jednostce szkołę podoficerską. 20 marca 1938 r. awansował na stopień kaprala. W szeregach 17. Pułku Piechoty uczestniczył następnie w kampanii wrześniowej 1939 r. W styczniu i lutym 1940 r. przebywał w obozie dla internowanych w miejscowości Jolsva, skąd udało mu się zbiec do francuskiego obozu wojskowego Coëtquidan położonego w Bretanii. 20 kwietnia 1940 r. został wcielony do 8. Pułku Piechoty wchodzącego w skład 3. Dywizji Piechoty. Po rozwiązaniu tej formacji kapral Kozikowski dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie 25 czerwca 1940 r. został wcielony do 10. Pułku Strzelców Konnych, a następnie przydzielony do szwadronu sztabowego.
W 1942 r. został przesunięty do szwadronu pierwszego, a jeszcze przed lądowaniem w Normandii – mianowany dowódcą czołgu w I patrolu plutonu rozpoznawczego. Uczestniczył w operacji "Totalize" przy wyzwalaniu miejscowości Soignolles.
"Rankiem 10 sierpnia 1944 r. podczas wykonywania działań rozpoznawczych został trafiony w skroń pociskiem snajpera. Zmarł po przewiezieniu do kanadyjskiego szpitala wojennego" - czytamy w informacji UdSKiOR.
1. Dywizja Pancerna powstała 25 lutego 1942 r. na rozkaz Naczelnego Wodza generała Władysława Sikorskiego. Po przeszkoleniu w sierpniu 1944 r. w składzie 1. Armii Kanadyjskiej, dywizja została przerzucona na front zachodni, do Francji. „Tam też, w bitwie pod Falaise, odegrała kluczową rolę w zamknięciu okrążenia wokół niemieckich 7. Armii i 5. Armii Pancernej. (...) Zwycięski szlak bojowy dywizji wiódł następnie przez północną Francję, Belgię, Holandię, gdzie polscy pancerniacy wyzwolili z rąk niemieckiego okupanta szereg miast, witani entuzjastycznie przez miejscową ludność” – napisano.
1. Dywizja Pancerna powstała 25 lutego 1942 r. na rozkaz Naczelnego Wodza generała Władysława Sikorskiego. Po przeszkoleniu, w sierpniu 1944 r. w składzie 1. Armii Kanadyjskiej, dywizja została przerzucona na front zachodni, do Francji. "Tam też, w bitwie pod Falaise odegrała kluczową rolę w zamknięciu okrążenia wokół niemieckich 7. Armii i 5. Armii Pancernej. (...) Zwycięski szlak bojowy dywizji wiódł następnie przez północną Francję, Belgię, Holandię, gdzie polscy pancerniacy wyzwolili z rąk niemieckiego okupanta szereg miast, witani entuzjastycznie przez miejscową ludność" - napisano.
Podkreślono, że "w historii +Czarnej Dywizji+ w sposób szczególny zapisały się ciężkie walki o wyzwolenie holenderskiej Bredy, z której polscy żołnierze wyparli niemieckie oddziały bez strat w ludności cywilnej i uszczerbku dla zabytkowej architektury miasta". W drugiej połowie kwietnia 1945 r. 1. Dywizja Pancerna przekroczyła granicę niemiecką i wzięła udział w ostatniej ofensywie na chylące się ku upadkowi Niemcy.
"Zwycięski pochód formacji zakończył się 5 maja 1945 r. zdobyciem przez żołnierzy gen. Maczka portu wojennego w Wilhelmshaven w północno-zachodnich Niemczech" - przypomina UdSKiOR.(PAP)
autor: Grzegorz Janikowski
gj/ aszw/
