Prezes IPN dr. Karol Nawrocki na konferencji prasowej na temat programu „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945”. PAP/Adam Warżawa
Stwórzmy wspólnie cyfrowy pomnik pamięci o ofiarach II wojny światowej - zaapelował w czwartek prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki. W Gdańsku zainaugurowano ogólnopolską kampanię informacyjną o projekcie IPN straty.pl.
W czwartek na Westerplatte, przy Cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego, zainaugurowano ogólnopolską kampanię informacyjną o programie IPN „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945” i bazie „straty.pl”.
Prezes IPN dr Karol Nawrocki podkreślił, że baza Instytutu, które od wielu lat jest uzupełniana przez archiwistów IPN, posiada ponad 5,5 mln rekordów. Są to informacje o ofiarach i osobach represjonowanych przez niemiecki reżim podczas II wojny światowej.
„Doszliśmy w IPN do sytuacji, w której bez pomocy wszystkich państwa, bez pomocy naszych wspaniałych wolontariuszy, bez społecznego zaangażowania, tej bazy nie uda się dokończyć” - powiedział.
„Wszyscy jesteście państwo potrzebni do tego, aby odnaleźć każdą pojedynczą ofiarę II wojny światowej (...) Ten społeczny wysiłek jest potrzebny do tego, aby baza >>straty.pl<< była uzupełniana do samego końca.”
„Wszyscy jesteście państwo potrzebni do tego, aby odnaleźć każdą pojedynczą ofiarę II wojny światowej: waszych pradziadków, prababcie, dziadków, babcie czy rodziców, o których wiecie, a o których nie wie Rzeczpospolita Polska. Ten społeczny wysiłek jest potrzebny do tego, aby baza >>straty.pl<< była uzupełniana do samego końca” - dodał.
Zaznaczył, że tworzona przez IPN baza „straty.pl”, jest drugą tego typu bazą, po izraelskiej Yad Vashem.
W polskiej bazie można znaleźć dane takie jak imię i nazwisko ofiary, data i miejsce urodzenia, ostatnie miejsce zamieszkania, a także okoliczności śmierci, aresztowania lub deportacji. Informacje te pochodzą z różnych źródeł, m.in. materiałów zebranych przez Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, z archiwów państwowych, dokumentów z obozów koncentracyjnych, relacji świadków, wspomnień oraz z licznych publikacji. Baza obejmuje ofiary egzekucji, więźniów obozów koncentracyjnych i obozów pracy, deportowanych na roboty przymusowe, cywilne ofiary wojny, a także osoby zamordowane w wyniku pacyfikacji.
Dyrektor Archiwum IPN Marzena Kruk podkreśliła, że przez ostatnie dwa lata realizacji projektu udało się „ten niematerialny, wirtualny pomnik pamięci o ofiarach II wojny światowej” uzupełnić o milion nowych nazwisk i milion nowych informacji.
„Te ponad 5,5 mln rekordów, to też ponad pół miliona rekordów dotyczących osób do tej pory anonimowych w bazie. Wiemy kiedy i gdzie miała miejsce zbrodnia, czasem wiemy ile zamordowano osób. Tak jak chociażby w Siedlcach w lipcu 1944 roku, gdzie na placu rozstrzelano 25 rolników, którzy jak co miesiąc przyjechali na targ. Wyjechali z domu i do domu nie wrócili. Wiemy kiedy, wiemy gdzie, ale nie wiemy kto. Jestem pewna, że w rodzinach wiedzą kto to był i mamy nadzieję (...) że rodziny się do nas odezwą i pomogą nam ten niematerialny pomnik ofiar II wojny światowej wznieść” – powiedziała.
Dodała, że IPN poszukuje informacji i dokumentuje nie tylko ofiary śmiertelne, ale również ofiary wszelkich innych represji.
„Osoby aresztowane, osoby więzione w obozach pracy, w obozach koncentracyjnych, osoby deportowane, przesiedlane, wywożone na roboty przymusowe. Zbieramy informacje o żołnierzach przymusowo wcielonych do okupacyjnej armii. Mamy nadzieję, że Polacy opowiedzą nam tę historię, że podzielą się z nami tymi informacjami” – podkreśliła Marzena Kruk.
Ogólnopolska kampania informacyjna ma na celu rozpowszechnianie wiedzy o programie „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945” i bazie straty.pl. To kolejny etap realizacji projektu. IPN poszukuje osób, które pomogą udokumentować represje i dzięki którym pracownicy Instytutu będą mogli wpisać do bazy straty.pl – do wirtualnego pomnika bohaterów II wojny światowej – nazwiska kolejnych osób.
W ramach kampanii od czwartku na ulicach polskich miast pojawią się wolontariusze ubrani w koszulki z logo IPN. Będą nie tylko rozdawać ulotki i broszury informacyjne, ale także udostępnią formularze zgłoszeniowe do bazy. Każdy, kto ma informacje o osobach, które mogą zostać ujęte w bazie, będzie mógł wypełnić formularz na miejscu, albo wypełniony odesłać do Instytutu Pamięci Narodowej na podany tam adres.
W wielu miejscach w Polsce pojawią się także plakaty przedstawiające wybrane osoby, które figurują w bazie straty.pl. Na niektórych plakatach znajdą się wizerunki osób, których tożsamości nie udało się jeszcze ustalić, przez co informacji o nich nie ma jeszcze w bazie Instytutu. Pochodzą jednak z zasobu archiwalnego IPN i mogą być kluczem do odkrycia kolejnych historii.
Projekt straty.pl został zainaugurowany w 2006 roku z inicjatywy IPN, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ośrodka KARTA, aby zebrać i udokumentować losy ofiar II wojny światowej.(PAP)
pm/ dsok/ aszw/ ktl/
