Wystawa „Bronisław Piłsudski (1866-1918). Z Sachalinu do Zakopanego. Podróż etnograficzna”
Wystawę prezentującą biografię i dorobek naukowy etnografa Bronisława Piłsudskiego otwarto w czwartek w Mińsku. Można na niej obejrzeć eksponaty ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego, z którym brat Józefa Piłsudskiego współpracował po powrocie z zesłania w Rosji.
„Była to postać wyjątkowa, wybitny naukowiec, człowiek o szalenie interesującej biografii” – powiedziała PAP dyrektor Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem Anna Wende-Surmiak o prezentowanej w Mińsku postaci i dorobku Bronisława Piłsudskiego, znanego etnografa, badacza m.in. rdzennych ludów Sachalinu na Dalekim Wschodzie.
Ekspozycję „Bronisław Piłsudski (1866-1918). Z Sachalinu do Zakopanego. Podróż etnograficzna” można oglądać w stołecznej Galerii Michaiła Sawickiego do 13 maja.
Jak podkreślił podczas jej otwarcia charge d’affaires Ambasady RP w Mińsku Michał Chabros, Bronisław Piłsudski, wybitny etnograf, był jednym z wielu zesłańców polskich, którzy zasłużyli się dla nauki, prowadząc badania na Syberii i Dalekim Wschodzie Rosji.
Bronisław, starszy brat Józefa Piłsudskiego, w wieku 21 lat został zesłany na Sachalin. Za udział w spisku, którego celem był zamach na życie cara Aleksandra III, był najpierw skazany na śmierć, a następnie karę zamieniono mu na zesłanie.
Na Sachalinie, jak przypomniała Wende-Surmiak, najpierw pracował fizycznie jako drwal, a następnie został skierowany do pracy biurowej. Z czasem Piłsudski rozpoczął prowadzenie badań etnograficznych nad ludami tubylczymi Ajnów i Gilaków, pojął za żonę przedstawicielkę plemienia Ajnów.
Jak powiedziała prezentując wystawę jej kurator Anna Kozak, kierowniczka Działu Etnograficznego Muzeum Tatrzańskiego, „Bronisław Piłsudski to uniwersalny przykład, jak w trudnych warunkach zesłania, problemów zdrowotnych i ekonomicznych można zostawić po sobie tyle dobrego i zjednoczyć wielu ludzi wokół ważnych spraw”.
Wystawa składa się z trzech części. Pierwsza prezentuje sylwetkę badacza i okres jego zesłania na Sachalin, w tym jego zdjęcia oraz liczne artefakty z kultury Ajnów pochodzące z kolekcji Muzeum Miejskiego w Żorach.
Druga część przedstawia okres zakopiański w życiu Piłsudskiego. Spędził on na Podhalu kilka lat po powrocie ze zsyłki i tam również prowadził badania etnograficzne. To w tym okresie, w 1912 roku, powstał prezentowany na wystawie jego portret autorstwa litewskiego malarza Adomasa Varnasa.
Trzecia część ekspozycji to kolekcja ludoznawcza zgromadzona przez Bronisława Piłsudskiego na Podhalu dla Muzeum Tatrzańskiego. Jak podkreśliła Kozak, badania te miały ogromny wpływ na samo muzeum. „Piłsudski przestawił pracę muzeum na nieco inne tory, odchodząc od zainteresowania wyłącznie sztuką ludową do dokumentowania życia codziennego” – stwierdziła.
Podczas uroczystości podkreślano, że Bronisław Piłsudski zasługuje na to, by jego postać „przywrócić” pamięci, zwłaszcza w Polsce, gdzie jego życie i dorobek są mało znane. „Jest to postać światowego formatu, naukowiec bardzo ceniony np. w Japonii, gdzie dzisiaj mieszkają jego potomkowie” – powiedziała Wende-Surmiak.
Ekspozycja w Mińsku to już czwarta edycja poświęconej Piłsudskiemu wystawy, która była dotąd prezentowana m.in. w Zakopanem i w Wilnie. W jej przygotowanie zaangażowane były oprócz Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem także Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku i Fundacja Rodziny Józefa Piłsudskiego, Muzeum Miejskie w Żorach, Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.
Ekspozycję w białoruskiej stolicy zorganizowano m.in. dzięki wsparciu Instytutu Polskiego w Mińsku i Ambasady RP, Muzeum Historii Miasta Mińska.
Z Mińska Justyna Prus (PAP)
just/ klm/ mc/
