August Emil Fieldorf płynący na beczce po rzece Stochód na Wołyniu. Fot. ze zbiorów M. Ney-Krwawicza. Źródło: Muzeum AK
Zdjęcia i pamiątki z okresu, gdy August Emil Fieldorf – późniejszy generał i dowódca Kedywu - służył w Legionach Polskich są prezentowane na wystawie otwartej w niedzielę w Muzeum AK. Po raz pierwszy pokazywane są m.in. fotografie z archiwum Marii Fieldorf i Leszka Zachuty.
Dwuczęściowa wystawa została przygotowana w związku ze 100-leciem Czynu Niepodległościowego. Przypomina postaci tych, którzy zaczynali służbę Polsce w Legionach i Polskiej Organizacji Wojskowej, a nawet wcześniej - w Związku Walki Czynnej i Związkach Strzeleckich, a potem kontynuowali ją w czasie II wojny światowej w Polskim Państwie Podziemnym i Armii Krajowej.
„Pierwsza część ekspozycji – w Muzeum AK – jest poświęcona patronowi placówki Emilowi Fieldorfowi. Prezentujemy na niej zdjęcia, w części nigdy wcześniej nie publikowane, ze zbiorów rodzinnych Marii Fieldorf i Leszka Zachuty oraz z kolekcji prof. Marka Ney - Krwawicza” – mówił PAP kurator wystawy dr Przemysław Wywiał z Uniwersytetu Pedagogicznego.
Fotografie przedstawiają Emila Fieldorfa w towarzystwie legionistów: w okopach, przy stanowisku karabinów, w czasie wolnym. Jeden z legionistów Stefan Migdał tak wspomniał Fieldorfa: „Był lubiany przez wszystkich, bardzo koleżeński, szatyn średniego wzrostu, o miękkiej mowie z francuską wymową +r+”
W gablotach wystawione zostały elementy uzbrojenia i wyposażenia armii austro-węgierskiej oraz odznaki i medale, którymi często honorowani byli żołnierze Legionów Polskich. Po raz pierwszy pokazywana jest pochodząca ze zbiorów Muzeum AK fotografia przedstawiająca Józefa Piłsudskiego w mundurze legionisty z jego własnoręcznym podpisem.
Dyrektor Muzeum Armii Krajowej dr Janusz Mierzwa mówił, że I wojna była okrutnym konfliktem, w którym po raz pierwszy użyto narzędzi masowego zabijania. „W pamięci społeczeństw I wojna światowa inaczej się kojarzy Polakom niż Francuzom czy Anglikom. Dla nich to katastrofa, dla nas to jest święto dlatego, że mimo śmierci tysięcy Polaków w Legionach Polskich i w armiach zaborczych z tej wojny narodziła się niepodległa Polska” – powiedział Mierzwa.
Ekspozycja w Muzeum AK potrwa do 22 września.
August Emil Fieldorf "Nil" (1895-1953) był jednym z najbardziej zasłużonych żołnierzy Armii Krajowej i działaczy polskiego podziemia niepodległościowego. Jako 19-latek zgłosił się na ochotnika do I Brygady Legionów, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W okresie międzywojennym był zawodowym oficerem Wojska Polskiego. Brał udział w kampanii polskiej 1939 r., po jej porażce trafił do Francji, a stamtąd - w 1940 r. - do Anglii.
Po powrocie do okupowanej Polski podjął działalność konspiracyjną początkowo w Związku Walki Zbrojnej, a potem w Armii Krajowej. Był organizatorem i szefem Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, z-cą komendanta głównego AK, szefem antysowieckiej organizacji NIE. Po wojnie, na podstawie fałszywych oskarżeń o współpracę z okupantem, został skazany na śmierć przez komunistyczny sąd. Wyrok - przez powieszenie - wykonano 24 lutego 1953 roku w warszawskim więzieniu na Mokotowie.
Druga część wystawy zawiera zdjęcia i biogramy kilkunastu legionistów i peowiaków, którzy później - w czasie II wojny światowej tworzyli struktury Podziemia m.in. Michała Tokarzewskiego – Karaszewicza, Stefana Roweckiego, Kazimierza Sosnkowskiego, Leopolda Okulickiego i Marii Wittek. Będzie ona pokazywana w pięciu punktach Krakowa: od 3 do 12 sierpnia na Plantach, a potem na pętli w Łagiewnikach, przy Placu Centralnym, przy biurowcu „Biprostalu” i na pętli tramwajowej Krowodrza Górka.
Partnerami zorganizowanej przez Muzeum Armii Krajowej wystawy są: Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski w Warszawie, Komitet Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego, Związek Piłsudczyków, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Małopolski Instytut Kultury. (PAP)
wos/ dym/
