Artykuły historyczne

70 lat temu zmarł Stanisław Wojciechowski, drugi prezydent II RP

70 lat temu, 9 kwietnia 1953 r., zmarł Stanisław Wojciechowski, współzałożyciel PPS, działacz spółdzielczy. W 1922 r. wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na prezydenta RP; w 1926 r. w czasie zamachu majowego zrzekł się sprawowanej funkcji, chcąc zapobiec wojnie domowej.

„Pamięć czynu i zasługi” – 85 lat temu przyjęto ustawę o ochronie czci Marszałka Piłsudskiego

85 lat temu, 7 kwietnia 1938 r., prezydent Ignacy Mościcki podpisał „Ustawę o ochronie Imienia Józefa Piłsudskiego”. Jej zapisy były formalnym potwierdzeniem budowanego od 1926 r. kultu Komendanta, którego źródeł można dopatrywać się w najwcześniejszym okresie jego działalności.

130 lat temu powstała Liga Narodowa pod przywództwem Romana Dmowskiego

130 lat temu, 1 kwietnia 1893 r., powstała Liga Narodowa – organizacja stanowiąca zaczątek nowoczesnego obozu narodowego, którego programowym celem było reprezentowanie narodu polskiego we wszystkich trzech zaborach i wywalczenie Polsce pełnej niepodległości.

60 lat temu zmarła Aleksandra Piłsudska

60 lat temu, 31 marca 1963 r., zmarła Aleksandra Piłsudska. „Nie możemy patrzeć na nią tylko jako na żonę Józefa Piłsudskiego. Musimy patrzeć również przez pryzmat jej wkładu w walkę o niepodległość” - mówi PAP prof. Grzegorz Nowik, historyk z PAN, zastępca dyrektora Muzeum J. Piłsudskiego w Sulejówku. Sejm RP ustanowił 2023 r. Rokiem Aleksandry Piłsudskiej.

„Trzaskać!” – 80 lat temu Grupy Szturmowe Szarych Szeregów przeprowadziły Akcję pod Arsenałem

80 lat temu, 26 marca 1943 r., u zbiegu ul. Długiej i Bielańskiej w Warszawie, w pobliżu budynku Arsenału, członkowie Grup Szturmowych Szarych Szeregów pod dowództwem Stanisława Broniewskiego „Orszy” przeprowadzili akcję odbicia z rąk gestapo Janka Bytnara „Rudego”. Przeszła ona do historii jako Akcja pod Arsenałem.

80 lat temu ukazał się komunikat Kierownictwa Walki Cywilnej dotyczący karania szmalcowników

80 lat temu, 18 marca 1943 r., w konspiracyjnym „Biuletynie Informacyjnym” ukazał się komunikat Kierownictwa Walki Cywilnej dotyczący karania szmalcowników. „Z komunikatu wynikało, że przypadki szantażu i czerpania korzyści z tragicznego położenia Żydów stanowiły zbrodnię wobec praw Rzeczypospolitej i podlegały karze” – mówi PAP dr Roman Gieroń z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Krakowie.

80 lat temu w okupowanej Polsce wylądował pomysłodawca i współtwórca „Cichociemnych” mjr Jan Górski

W nocy z 14 na 15 marca 1943 r. w okolicy Książenic koło Grodziska Mazowieckiego wylądowali trzej „Cichociemni”. Wśród nich był mjr Jan Górski - pomysłodawca i współtwórca „Cichociemnych”. W specjalnych pasach mieli równowartość 7 mln dolarów na potrzeby AK i Podziemnego Państwa Polskiego.

100 lat temu zakończył się proces kształtowania granic II Rzeczypospolitej

100 lat temu, 15 marca 1923 r., w Paryżu podpisano dodatkowy protokół do Traktatu Wersalskiego zatwierdzający wschodnią granicę Polski. „Uchwała Rady Ambasadorów stanowi uwieńczenie dzieła wskrzeszenia Polski niepodległej” – mówił ówczesny premier Władysław Sikorski.

70 lat temu ppor. Franciszek Jarecki uciekł myśliwcem MiG-15bis na Bornholm

70 lat temu, 5 marca 1953 r., ppor. Franciszek Jarecki uciekł myśliwcem MiG-15bis na duńską wyspę Bornholm. Była to pierwsza w historii ucieczka pilota odrzutowego myśliwca z komunistycznego kraju na Zachód. „Dla Amerykanów maszyna była bezcenną zdobyczą” – mówi PAP historyk lotnictwa dr hab. Andrzej Olejko.

160 lat temu w walce z Rosją zginął bohater Powstania Styczniowego Andrij Potebnia

160 lat temu, w nocy z 4 na 5 marca 1863 r., w zwycięskiej bitwie wojsk powstańczych pod Skałą zginął por. Andrij Potebnia, Ukrainiec, były oficer armii rosyjskiej. Przez historyków jest uznawany za jeden z symboli wspólnej walki narodów dawnej RP przeciwko zaborcy.