Artykuły historyczne

80 lat temu w akcji pod Sieczychami poległ Tadeusz Zawadzki „Zośka”

80 lat temu, 20 sierpnia 1943 r., w ataku na posterunek graniczny w Sieczychach poległ Tadeusz Zawadzki „Zośka”. „Celem akcji było zademonstrowanie sprzeciwu wobec rozdzielenia przez Niemców sztuczną granicą polskich ziem i osłabienie kontroli nad granicą, którą często przekraczali także kurierzy Podziemia” – mówi PAP historyk z Uniwersytetu Warszawskiego dr hab. Tadeusz Paweł Rutkowski.

140 lat temu urodził się architekt Adolf Szyszko-Bohusz

140 lat temu, 19 sierpnia 1883 r., urodził się architekt i konserwator zabytków Adolf Szyszko-Bohusz. „Uchodził za autorytet, zwłaszcza w kręgu form klasycznych i konserwacji zabytków, liczono się z jego opinią i powierzano mu prestiżowe projekty” – mówi PAP dr hab. Michał Pszczółkowski z gdańskiej ASP. „Był autorem budynków ikon, które formowały metropolitalny charakter Krakowa” – dodaje dr inż. Michał Wiśniewski z UEK.

„Chciałem, by Warszawa była wielka” – 130 lat temu urodził się Stefan Starzyński

Chciałem, by Warszawa była wielka – mówił prezydent stolicy Stefan Starzyński w ostatnim przemówieniu radiowym do mieszkańców we wrześniu 1939 r. Wcześniej jako włodarz miasta zmienił jego oblicze, unowocześniając, aktywizując zaniedbane peryferia, budząc w warszawiakach umiłowanie stolicy. 19 sierpnia mija 130. rocznica jego urodzin.

80 lat temu RAF zbombardowały niemiecki ośrodek rakietowy w Peenemünde

W nocy 17 na 18 sierpnia 1943 r. RAF dokonały nalotu na niemiecki ośrodek rakietowy w Peenemünde. „To najbardziej utajnione miejsce w III Rzeszy rozpracowała AK. W odkryciu tajemnicy rakiet V miał udział konstruktor, lotnik i konspirator inż. Antoni Kocjan” – powiedział PAP historyk z IPN Wiesław Kaczmarczyk.

80 lat temu AK przeprowadziła akcję „Góral”

80 lat temu, 12 sierpnia 1943 r., Armia Krajowa przeprowadziła akcję „Góral”. Podczas ataku na konwój okupacyjnego Banku Emisyjnego zdobyto ok. 105 mln zł. „Największa w okupowanej Europie akcja ekspropriacyjna była perfekcyjnie zaplanowaną i przeprowadzoną operacją bojową AK” – mówi PAP historyk z IPN Andrzej Kryński.

Powstanie Warszawskie. Rzeź Woli

Między 5 a 7 sierpnia 1944 r. na ulicach, w podwórzach, domach, fabrykach i szpitalach Woli doszło do bezprzykładnej w dziejach II wojny światowej, zorganizowanej masakry ludności cywilnej. Akcja wyniszczania miasta była odpowiedzią na wybuch Powstania Warszawskiego, ale jej przyczyny tkwią w ideologii niemieckiego nazizmu.

Powstanie Warszawskie. Rzeź Ochoty

Powstańcza ofensywa trwała na Ochocie kilka godzin, obrona – jedenaście dni. Przez cały ten czas dokonywało się zaplanowane ludobójstwo cywilów, przeprowadzane przez Niemców, ale w znacznie większym stopniu przez kolaboranckie oddziały Rosyjskiej Wyzwoleńczej Armii Ludowej.

Długie bitwy o godzinę „W”. Pamięć o Powstaniu w perspektywie

W ostatnich latach 1 sierpnia ma rangę równą świętom narodowym. Jednak przez dziesięciolecia symboliczna godzina „W” była umniejszana. Wysiłek Armii Krajowej był nazywany „oszustwem i fałszem”. Kłam tym twierdzeniom zadawały tłumy gromadzące się co roku przy mogiłach powstańców.

30 lat temu zmarł hrabia Edward Raczyński – czwarty prezydent RP na uchodźstwie

30 lat temu, 30 lipca 1993 r., zmarł hrabia Edward Bernard Raczyński, ambasador II RP w Londynie, prezydent na uchodźstwie, najdłużej żyjąca głowa państwa polskiego. „Ta prezydentura, ten ostatni płomyk naszej suwerenności, powinien płonąć” – mówił w latach osiemdziesiątych.

40 lat temu zniesiono w Polsce stan wojenny

40 lat temu, 22 lipca 1983 r., zniesiono w Polsce obowiązujący od 20 miesięcy stan wojenny. Jego formalne zakończenie nie oznaczało pełnego powrotu do względnych swobód sprzed jego wprowadzenia. Niektórzy historycy nawet nazywają kolejne lata istnienia PRL „stanem powojennym”.