Artykuły historyczne

70 lat temu reżim komunistyczny w PRL wydał dekret podporządkowujący Kościół państwu

70 lat temu, 9 lutego 1953 r., ogłoszono dekret Rady Państwa o obsadzaniu stanowisk kościelnych za zgodą organów państwowych. Miał on być przełomowym punktem ofensywy przeciwko Kościołowi i doprowadzić do jego pełnego podporządkowania władzom komunistycznym.

135 lat temu urodził się Franciszek Kleeberg

135 lat temu, 1 lutego 1888 r., urodził się Franciszek Kleeberg, bohaterski dowódca Grupy Operacyjnej „Polesie” walczącej z wojskami niemieckimi i sowieckimi w czasie kampanii polskiej w 1939 r. Po bitwie pod Kockiem jako ostatni polski generał złożył broń.

100 lat temu został rozstrzelany Eligiusz Niewiadomski – zabójca prezydenta Narutowicza

100 lat temu, 31 stycznia 1923 r., rozstrzelano Eligiusza Niewiadomskiego, który został skazany na karę śmierci za zastrzelenie prezydenta Narutowicza. "Radykalni narodowcy stali się wyznawcami kultu Niewiadomskiego, który prawdopodobnie działał wbrew interesowi tego obozu politycznego" – mówi PAP prof. Paweł Skibiński, historyk, zastępca dyrektora Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej.

„Jesteś księdzem, więc musisz być wrogiem” – 70 lat od procesu kurii krakowskiej

70 lat temu, 27 stycznia 1953 r., komunistyczni sędziowie wydali wyrok w procesie pokazowym duchownych kurii krakowskiej. Zapadły wyroki śmierci, dożywocia i długoletnich kar więzienia. Było to jedno z najbardziej brutalnych uderzeń w Kościół katolicki w okresie stalinowskim.

80 lat temu komendant główny AK gen. Stefan Rowecki „Grot” rozkazał utworzyć Kedyw

Rozkaz o powołaniu Kierownictwa Dywersji, tzw. Kedywu, wydał 22 stycznia 1943 r. komendant główny AK gen. Stefan Rowecki „Grot”. Dziełem Kedywu było m.in. odbicie w akcji pod Arsenałem Jana Bytnara „Rudego” i innych więźniów Pawiaka oraz zastrzelenie generała SS Franza Kutschery.

160 lat temu wybuchło Powstanie Styczniowe

160 lat temu, 22 stycznia 1863 r., Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego rozpoczęło się Powstanie Styczniowe, największy w XIX w. polski zryw narodowy. „Powstanie było aktem desperacji, ale nie było szaleństwem” – zauważa historyk prof. Andrzej Nowak.

95 lat temu ogłoszono Deklarację Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem

95 lat temu, 19 stycznia 1928 r. ogłoszono deklarację ideową Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Ugrupowanie, odżegnujące się od bycia partią, było zapleczem politycznym Józefa Piłsudskiego oraz jednym z najważniejszych narzędzi sprawowania władzy w latach 1928-1935.

„Upiorne wyzwolenie” – 17 stycznia 1945 r. rozpoczęła się sowiecka okupacja Warszawy

17 stycznia 1945 r., do lewobrzeżnych ruin Warszawy wkroczyły oddziały 1 Armii WP oraz Armii Czerwonej. Przez pół wieku w propagandzie komunistycznej dzień ten określano jako moment „wyzwolenia stolicy”. Świadkowie tych wydarzeń mówili o „upiornym +wyzwoleniu+ trupa miasta”.

Przywrócił Mazury Polsce, a Polskę Mazurom – 105 lat temu zmarł Wojciech Kętrzyński

105 lat temu, 15 stycznia 1918 r., zmarł Wojciech Kętrzyński, badacz dziejów Pomorza, Warmii i Mazur, historyk, bibliotekarz, publicysta i poeta, wieloletni dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie. „Przywrócił Mazury Polsce, a Polskę Mazurom” – przyjęło się o nim mówić.

160 lat temu Rosjanie przeprowadzili „brankę” Polaków do swojej armii

160 lat temu, w nocy z 14 na 15 stycznia 1863 r., reżim carski przeprowadził brankę polskiej młodzieży. Ten akt terroru miał stłumić nastroje patriotyczne i pragnienie walki o niepodległości, a stał się iskrą, która doprowadziła do wybuchu Powstania Styczniowego.