Artykuły historyczne

100 lat temu urodził się socjolog, opozycjonista Jan Strzelecki

100 lat temu, 4 lipca 1919 r., urodził się Jan Strzelecki – jeden z wybitniejszych powojennych socjologów polskich. Był zadeklarowanym socjalistą, ale jednocześnie większość swojego życia naukowego poświęcił na demaskowanie zakłamania systemu komunistycznej władzy. Kiedy tylko było to możliwe, w jej obalanie włączał się również czynnie.

30 lat temu po raz pierwszy zebrał się parlament wyłoniony w wyborach 4 czerwca

30 lat temu, 4 lipca 1989 r., po raz pierwszy zebrały się Sejm i Senat wyłonione w wyborach 4 czerwca. Pierwsze posiedzenie, mimo że było poświęcone głównie sprawom regulaminowym, wskazywało, iż parlament nie będzie już tylko maszynką do głosowania, lecz miejscem debaty o Polsce.

30 lat temu ukazał się artykuł „Wasz prezydent, nasz premier”

30 lat temu, 3 lipca 1989 r., na łamach „Gazety Wyborczej” jej redaktor naczelny Adam Michnik opublikował tekst będący wezwaniem do wyboru Wojciecha Jaruzelskiego na urząd prezydenta PRL. Był to jeden z momentów przełomowych na drodze do podziału władzy pomiędzy „Solidarność” a obóz PZPR.

30 lat temu rozpoczęły się demonstracje pod hasłem „Jaruzelski – musisz odejść”

30 lat temu, 30 czerwca 1989 r., w Warszawie rozpoczęły się demonstracje pod hasłem „Jaruzelski – musisz odejść”. Do ich stłumienia po raz ostatni w historii PRL użyto sił Zmotoryzowanych Odwodów Milicji Obywatelskiej. Protesty były zwieńczeniem „gorącej wiosny” 1989.

75 lat temu żołnierze „Zośki” uwolnili więźniów z warszawskiego szpitala Jana Bożego

75 lat temu, 29 czerwca 1944 r., żołnierze batalionu „Zośka” uwolnili kilkunastu więźniów z warszawskiego szpitala Jana Bożego przy ul. Bonifraterskiej, blisko Starówki. Była to trzecia podobna akcja Armii Krajowej przeprowadzona w tym samym szpitalu w ciągu dwóch miesięcy. A zarazem przedostatnia polskiego podziemia przed wybuchem powstania.

75 lat temu doszło do bitwy pod Osuchami

75 lat temu, 25–26 czerwca 1944 r., pod Osuchami na Zamojszczyźnie rozegrała się największa bitwa partyzancka na terenach polskich w trakcie II wojny światowej. Dla większości partyzantów zakończyła się tragicznie, podobnie jak dla miejscowej ludności.

70 lat temu ruszyła budowa Nowej Huty

70 lat temu, 23 czerwca 1949 r., na polach jednej z podkrakowskich wsi rozpoczęła się budowa Nowej Huty – kombinatu metalurgicznego i „idealnego miasta socjalistycznego”. Był to jeden z największych projektów inżynierii społecznej w dziejach komunistycznej Polski.

75 lat temu rozpoczęła się operacja „Bagration”

75 lat temu, 22 czerwca 1944 r., rozpoczęła się operacja „Bagration” – błyskawiczne i łatwe zmiażdżenie sił Wehrmachtu przez Armię Czerwoną, skutkujące również jej dojściem nad prawy brzeg Wisły w czasie Powstania Warszawskiego.

85 lat temu powołano obóz w Berezie Kartuskiej

85 lat temu, 17 czerwca 1934 r., rozporządzeniem prezydenta Ignacego Mościckiego powołano obóz w Berezie Kartuskiej. Do dziś to jeden z najbardziej kontrowersyjnych momentów w dziejach międzywojennej Polski. Trafiali tam nie tylko przeciwnicy istnienia państwa polskiego z nielegalnej Komunistycznej Partii Polski i ukraińscy terroryści, lecz również krytycy rządów sanacji.

120 lat temu urodził się Konstanty Rokicki

120 lat temu, 16 czerwca 1899 r., urodził się Konstanty Rokicki – polski dyplomata, który fałszując paszporty Paragwaju, uratował od śmierci setki Żydów. On osobiście, bo tzw. Grupie Berneńskiej, do której należał, życie zawdzięcza ich kilka tysięcy.