Artykuły historyczne

100 lat temu podpisano Traktat ryski

100 lat temu, 18 marca 1921 r., w Rydze zawarto traktat pokojowy kończący wojnę polsko-bolszewicką. Jego zapisy wyznaczały granice państwa polskiego na wschodzie. Porozumienie stanowiło o odszkodowaniach dla Polski i miało regulować sprawy repatriacji oraz polityki wobec ludności polskiej na terenie Rosji Sowieckiej.

Niesłusznie posądzony. Henryk „Heniek” Ostrowski

Gdy szturmowcy Szarych Szeregów zaatakowali pod Arsenałem niemiecki konwój wiozący Jana Bytnara, nie wiedzieli nawet, że wraz z nim przewożony jest inny dowódca Grup Szturmowych. Po akcji Henryk Ostrowski Heniek, szef Hufca „Praga” pozostawiony został samemu sobie. 

Stanisław Broniewski „Orsza”

„Dowódca, komendant warszawskiej chorągwi Szarych Szeregów - Orsza, występujący po raz pierwszy w podobnej sytuacji, denerwuje się nie z powodu zbliżającej się walki” – pisze w „Kamieniach na szaniec” Aleksander Kamiński. 

65 lat temu w tygodniku „Po prostu” ukazał się artykuł „Na spotkanie ludziom z AK”

65 lat temu, 11 marca 1956 r., na łamach tygodnika „Po prostu” ukazał się artykuł „Na spotkanie ludziom z AK”. Tekst Jerzego Ambroziewicza, Walerego Namiotkiewicza i Jana Olszewskiego jest uznawany za jeden z najważniejszych i najodważniejszych manifestów polskiej odwilży.

75 lat temu Churchill użył określenia „żelazna kurtyna”

75 lat temu, 5 marca 1946 r., Winston Churchill w przemówieniu wygłoszonym w amerykańskim Fulton powiedział, że Europę podzieliła „żelazna kurtyna”, i ostrzegł przed ekspansją komunizmu. Było to pierwsze publiczne użycie tego określenia, które miało się stać symbolem rozpoczynającej się konfrontacji Zachodu ze Związkiem Sowieckim.

65 lat temu Chruszczow wygłosił referat „O kulcie jednostki”

65 lat temu, w nocy z 24 na 25 lutego 1956 r., przywódca ZSRS Nikita Chruszczow wygłosił w czasie XX Zjazdu KPZS tajny referat „O kulcie jednostki i jego następstwach”. Poddał w nim ostrej krytyce Stalina i stworzony przez niego system zbrodni, wywołując wstrząs w świecie komunistycznym.

100 lat temu zawarto sojusz polsko-francuski

100 lat temu, 19 lutego 1921 r., w Paryżu podpisano polsko-francuską konwencję wojskową. Sojusz ten funkcjonował ze zmiennym powodzeniem przez całe dwudziestolecie międzywojenne. Mimo wielkich nadziei nie spełnił stawianych mu zadań w obliczu rosnącej potęgi Niemiec i agresji we wrześniu 1939 r.

55 lat temu zmarł Stanisław Cat-Mackiewicz

55 lat temu, 18 lutego 1966 r., zmarł pisarz i publicysta Stanisław Cat-Mackiewicz. Ostatnie lata jego życia są ilustracją wyborów dokonywanych przez dużą część polskiej emigracji. Wiele podjętych wówczas decyzji jest uznawanych za skazę na jego życiorysie. Inne zaś stanowią świadectwo jego odwagi.

40 lat temu zarejestrowano Niezależne Zrzeszenie Studentów

40 lat temu, 17 lutego 1981 r., minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki prof. Janusz Górski podjął decyzję o rejestracji Niezależnego Zrzeszenia Studentów. W ten sposób spełniał postulaty strajkujących studentów, żądających możliwości powołania własnej, suwerennej organizacji reprezentującej ich interesy.

85 lat temu powstał Front Morges

85 lat temu, 16 lutego 1936 r., w Morges w Szwajcarii, w wili Riond-Bosson należącej do byłego premiera Ignacego Jana Paderewskiego doszło do spotkania polityków i oficerów o centroprawicowych poglądach. Efektem było powstanie porozumienia politycznego, które przeszło do historii jako Front Morges.