Artykuły historyczne

50 lat temu wybuchł strajk łódzkich włókniarek

50 lat temu, 10 lutego 1971 r., w Łodzi wybuchł strajk włókniarek. Wystąpienie kilkudziesięciu tysięcy kobiet zatrudnionych w zakładach zakończyło się rezygnacją władzy z podwyżek cen żywności. Było to jedno z niewielu ustępstw osiągniętych przez protestujących przed powstaniem „Solidarności”. Dziś zryw ten jest niemal zupełnie nieobecny w pamięci o walce z reżimem komunistycznym.

45 lat temu Sejm uchwalił poprawki do Konstytucji PRL

45 lat temu, 10 lutego 1976 r., Sejm uchwalił poprawki do Konstytucji PRL, wprowadzając zapis o przewodniej roli PZPR i przyjaźni ze Związkiem Sowieckim. Wszyscy obecni na sali sejmowej posłowie głosowali za przyjęciem zmian. Wyjątkiem był należący do Koła „Znak” Stanisław Stomma, który wstrzymał się od głosu.

70 lat temu wykonano wyrok śmierci na mjr. Zygmuncie Szendzielarzu „Łupaszce”

70 lat temu, 8 lutego 1951 r., w więzieniu mokotowskim w Warszawie wykonano wyrok śmierci na mjr. Zygmuncie Szendzielarzu „Łupaszce” – legendarnym dowódcy V Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, a następnie oddziałów partyzanckich Wileńskiego Okręgu AK. Proces majora był jednym z najważniejszych elementów komunistycznej kampanii propagandowej przeciwko podziemiu niepodległościowemu.

50 lat temu padło Gierkowskie pytanie „Pomożecie?”

50 lat temu, 25 stycznia 1971 r., w Gdańsku, a dzień wcześniej w Szczecinie, nowy I sekretarz KC PZPR Edward Gierek oraz premier Piotr Jaroszewicz spotkali się ze strajkującymi robotnikami. Podczas gdańskiego wiecu padło pytanie „Pomożecie?”, które stało się ważnym symbolem atmosfery i propagandy tzw. dekady Gierka.

100 lat temu urodził się harcmistrz, ppor. AK Tadeusz Zawadzki „Zośka”

100 lat temu, 24 stycznia 1921 r., urodził się harcmistrz, ppor. AK Tadeusz Zawadzki „Zośka”, bohater „Kamieni na szaniec”, zasłużony dla utrwalenia w przestrzeni okupowanej Warszawy symbolu Polski Walczącej; inicjator i uczestnik Akcji pod Arsenałem; patron powstańczego batalionu.

Gazdowie ze Spisza i Orawy wyręczyli polską dyplomację na Konferencji Wersalskiej

Gdy 23 stycznia 1919 r. wojska czeskie wkroczyły na Śląsk Cieszyński, trwało Powstanie Wielkopolskie, wojna z Ukrainą a kolejna - z bolszewikami - wisiała w powietrzu. Polski rząd stracił z oczu kwestię odzyskania Spisza i Orawy, więc górale postanowili przedstawić ją sami na Konferencji Wersalskiej.

100 lat temu urodził się Krzysztof Kamil Baczyński – brylant, którym strzelaliśmy do wroga

Jego udział w Powstaniu Warszawskim Stanisław Pigoń określił strzelaniem do wroga brylantami. Autor zaledwie czterech tomików wierszy, wyrażających jednak to, co najważniejsze dla pokolenia Kolumbów, którego symbolem się stał w polskiej wyobraźni, Krzysztof Kamil Baczyński urodził się 22 stycznia 1921 r.

Wielka odbudowa. 50 lat temu została podjęta decyzja o odbudowie Zamku Królewskiego

Zabrzmi to jak socjalistyczny slogan, ale gdyby nie wielka społeczna akcja narodu, dziś być może na miejscu Zamku Królewskiego byłby skwer lub zupełnie inny budynek. Choć władze tuż po wojnie zapowiadały odbudowę siedziby królewskiej, to trzeba było kilku zmian na szczytach PZPR i 25 lat, by zapadła ostateczna decyzja. Całe finansowanie zostało przerzucone na społeczeństwo, a Polacy sprostali ogromnemu wyzwaniu. 

20 lat temu zmarł Wojciech Ziembiński

20 lat temu, 13 stycznia 2001 r., zmarł Wojciech Ziembiński, wieloletni działacz antykomunistyczny. Przykładał szczególną wagę do odkłamywania propagandowej wizji polskiej historii. Współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników, członek Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Po roku 1989 był m.in. inicjatorem budowy Pomnika Poległym i Pomordowanym na Wschodzie. Był określany „człowiekiem niepodległości”.

65 lat temu odbyło się pierwsze spotkanie Klubu Krzywego Koła

65 lat temu, 5 stycznia 1956 r., odbyło się pierwsze oficjalne spotkanie Klubu Krzywego Koła. Działalność niewielkiej grupy intelektualistów była jednym z ważnych aspektów odwilży politycznej. Historycy oceniają KKK jako przejaw aktywności opozycyjnej wobec reżimu, mimo że początkowo środowisko Klubu było w pełni kontrolowane przez władze.