Artykuły historyczne

75 lat temu Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zdecydował o likwidacji niezależnego systemu bankowego

75 lat temu, 4 kwietnia 1946 r., zdominowany przez komunistów Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej podjął decyzję o rozpoczęciu likwidacji niezależnego systemu bankowego. Faktyczne upaństwowienie cieszących się zaufaniem instytucji bankowych było jednym z elementów upodabniania polskiej gospodarki do wzorów sowieckich.

40 lat temu ukazał się pierwszy numer „Tygodnika Solidarność”

40 lat temu, 3 kwietnia 1981 r., ukazał się numer 1 „Tygodnika Solidarność”. Był to pierwszy od ponad trzech dekad legalny tytuł prasowy, niezależny od władz komunistycznych. Niemal od razu stał się jednym z najważniejszych elementów społeczeństwa obywatelskiego „karnawału Solidarności”.

100 lat temu urodził się Franciszek Blachnicki

100 lat temu, 24 marca 1921 r., w Rybniku urodził się Franciszek Blachnicki – ksiądz katolicki, założyciel i duchowy ojciec Ruchu Światło-Życie. Był jednym z najbardziej inwigilowanych przez komunistów duchownych. Zmarł w Carlsbergu w 1987 r. – istnieje uzasadnione prawdopodobieństwo, że został zamordowany przez agentów wywiadu PRL.

40 lat temu doszło do tzw. wydarzeń bydgoskich

40 lat temu, 19 marca 1981 r., w Bydgoszczy w siedzibie Wojewódzkiej Rady Narodowej doszło do pobicia działaczy NSZZ „Solidarność” i działaczy rolniczych domagających się legalizacji niezależnego od władz związku zawodowego rolników. Działania reżimu zaowocowały wyjątkowym wzrostem napięcia społecznego.

100 lat temu podpisano Traktat ryski

100 lat temu, 18 marca 1921 r., w Rydze zawarto traktat pokojowy kończący wojnę polsko-bolszewicką. Jego zapisy wyznaczały granice państwa polskiego na wschodzie. Porozumienie stanowiło o odszkodowaniach dla Polski i miało regulować sprawy repatriacji oraz polityki wobec ludności polskiej na terenie Rosji Sowieckiej.

Niesłusznie posądzony. Henryk „Heniek” Ostrowski

Gdy szturmowcy Szarych Szeregów zaatakowali pod Arsenałem niemiecki konwój wiozący Jana Bytnara, nie wiedzieli nawet, że wraz z nim przewożony jest inny dowódca Grup Szturmowych. Po akcji Henryk Ostrowski Heniek, szef Hufca „Praga” pozostawiony został samemu sobie. 

Stanisław Broniewski „Orsza”

„Dowódca, komendant warszawskiej chorągwi Szarych Szeregów - Orsza, występujący po raz pierwszy w podobnej sytuacji, denerwuje się nie z powodu zbliżającej się walki” – pisze w „Kamieniach na szaniec” Aleksander Kamiński. 

65 lat temu w tygodniku „Po prostu” ukazał się artykuł „Na spotkanie ludziom z AK”

65 lat temu, 11 marca 1956 r., na łamach tygodnika „Po prostu” ukazał się artykuł „Na spotkanie ludziom z AK”. Tekst Jerzego Ambroziewicza, Walerego Namiotkiewicza i Jana Olszewskiego jest uznawany za jeden z najważniejszych i najodważniejszych manifestów polskiej odwilży.

75 lat temu Churchill użył określenia „żelazna kurtyna”

75 lat temu, 5 marca 1946 r., Winston Churchill w przemówieniu wygłoszonym w amerykańskim Fulton powiedział, że Europę podzieliła „żelazna kurtyna”, i ostrzegł przed ekspansją komunizmu. Było to pierwsze publiczne użycie tego określenia, które miało się stać symbolem rozpoczynającej się konfrontacji Zachodu ze Związkiem Sowieckim.

65 lat temu Chruszczow wygłosił referat „O kulcie jednostki”

65 lat temu, w nocy z 24 na 25 lutego 1956 r., przywódca ZSRS Nikita Chruszczow wygłosił w czasie XX Zjazdu KPZS tajny referat „O kulcie jednostki i jego następstwach”. Poddał w nim ostrej krytyce Stalina i stworzony przez niego system zbrodni, wywołując wstrząs w świecie komunistycznym.