Samson walczący z lwem - rzeźba z gotyckiej Bazyliki Katedralnej w Pelplinie. Fot. PAP/G. Michałowski
5 mln euro z UE zostanie przeznaczonych na renowację i udostępnienie nowej powierzchni wystawienniczej w Bazylice Katedralnej w Pelplinie. W 2021 r. ma być m.in. udostępnione poddasze katedry, gdzie zachowane są zabytki techniki średniowiecznej.
W piątek po południu w Pelplinie sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) Jarosław Sellin oraz ordynariusz Diecezji Pelplińskiej biskup Ryszard Kasyna podpisali umowę na dofinansowanie projektu „Bazylika Katedralna w Pelplinie – renowacja i udostępnienie nowej powierzchni wystawienniczej” w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020, oś priorytetowa: Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury.
Głównym celem projektu jest ochrona i rozwój oraz udostępnienie dziedzictwa kulturowego w bazylice.
Wiceminister Jarosław Sellin przypomniał, że Bazylika Katedralna pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny wraz z zespołem pocysterskim w Pelplinie jest jednym z 60 Pomników Historii wpisanym na listę prezydenta RP.
Podkreślił, że projekt dotyczący renowacji otrzymał maksymalne możliwe w obecnej perspektywie budżetowej dofinansowanie w zakresie projektów kulturowo-zabytkowych, czyli 5 mln euro.
Biskup Ryszard Kasyna powiedział dziennikarzom, że "dziedzictwo wymaga nie tylko podziwu i zachwytu, ale też codziennej troski, pochylenia się (...) nad tym wszystkim, co tworzy duchowość tego miejsca". "To miejsce nie tylko na mapie Pomorza jest miejscem szczególnym, dlatego cieszymy się, że dzięki temu dofinansowaniu będzie jeszcze bardziej widoczne i dostrzegane przez nie tylko mieszkańców Trójmiasta i Pomorza" - dodał bp Kasyna.
Dawne pocysterskie opactwo w Pelplinie to jeden z największych zachowanych do dziś w swojej historycznej formie zespołów zabytków sakralnych w Polsce. W jego skład wchodzą przede wszystkim średniowieczne zabudowania pocysterskie - Bazylika Katedralna pw. Najświętszej Maryi Panny, klasztor, kościół pw. Bożego Ciała oraz liczne klasztorne budynki gospodarcze, w tym młyn i spichlerz.
Pełnomocnik biskupa diecezjalnego w Pelplinie ds. projektów, Tomasz Lesner wyjaśnił PAP, że projekt przewiduje realizację zarówno prac ratunkowych związanych z renowacją murów, z ich odwodnieniem, remontem więźby dachowej i renowacją zabytków ruchomych (unikatowych w skali kraju rzeźb, obrazów), jak i udostępnieniem nowych powierzchni wystawienniczych. Powiedział, że dzięki planowanym pracom zostanie udostępniona cała więźba dachowa (poddasze katedry), w której zachowane są zabytki techniki średniowiecznej. "Dzięki temu będzie można podziwiać doskonale zachowane elementy, które były wykorzystane podczas budowy katedry" - dodał. Oglądającym ma być udostępnione np. koło dźwigowe deptakowe.
Planowana jest też modernizacja instalacji elektrycznej i stworzenie nowego systemu oświetlenia wewnętrznego Bazyliki, które ma lepiej eksponować zabytki wewnątrz obiektu. Spośród zabytków ruchomych renowacji mają być poddane m.in. zespół organowy, sześć konfesjonałów, dwa kamienne ołtarze oraz witraże z nawy głównej i prezbiterium.
Sellin powiedział, że projekt obejmuje też stworzenie nowoczesnej, dostępnej również dla osób z niepełnosprawnościami, oferty kulturalno-edukacyjnej. Mają to być cztery ścieżki dydaktyczne, wirtualny kustosz, wirtualne lekcje, infobox, dwie makiety Opactwa, plakiety ołtarzy, zewnętrzne ścianki ekspozycyjne. Zaplanowano również zainstalowanie systemu do oprowadzania odwiedzających przez przewodników, udostępnienie odwiedzającym audio.
Zakłada się, że dzięki realizacji projektu liczba odwiedzających katedrę w Pelplinie wzrośnie z obecnych ok. 14 tys. do ok. 27 tys. osób rocznie.
Lesner wyjaśnił, że oprócz projektu związanego z renowacją katedry realizowane są też inne projekty, które mają zachęcić do odwiedzenia Pelplina. "Chcielibyśmy, aby ludzie przyjeżdżali tutaj nie tylko na kilkugodzinną wycieczkę, ale żeby zechcieli zostać dłużej i zapoznać się z tym bogactwem, które tutaj jest, i które w ciągu kilku najbliższych kilku lat chcemy udostępnić, realizując wielkie przedsięwzięcie w skali regionu i kraju" - powiedział. Zakończenie realizacji projektu planowane jest na 2021 rok.
Pelplin – pocysterskie opactwo i Biblia Gutenberga
Wiceminister kultury poinformował, że MKiDN dysponuje w obecnej perspektywie unijnej kwotą ok. 400 mln euro na kulturę, zabytki. Podał, że w pierwszym ogłoszonym konkursie do ministerstwa dotarło ponad 50 wniosków o dofinansowanie, z których zakwalifikowało się 18. Dwa z nich pochodziły z woj. pomorskiego; oprócz Bazyliki Katedralnej pieniądze otrzymał też Zespół Szkół Plastycznych w Gdyni.
Dawne pocysterskie opactwo w Pelplinie to jeden z największych zachowanych do dziś w swojej historycznej formie zespołów zabytków sakralnych w Polsce. W jego skład wchodzą przede wszystkim średniowieczne (powstałe głównie między XIII a XV wiekiem) zabudowania pocysterskie - Bazylika Katedralna pw. Najświętszej Maryi Panny, klasztor, kościół pw. Bożego Ciała oraz liczne klasztorne budynki gospodarcze, w tym młyn i spichlerz. Zespół uzupełniają pochodzące z późniejszych czasów - kanonie i sufraganie, zabudowania Wyższego Seminarium Duchownego oraz - ulokowany w ogrodach - klasycystyczny pałac biskupi z pierwszej połowy XIX wieku.
Sercem całego zespołu jest bazylika - drugi co do wielkości (po Bazylice Mariackiej w Gdańsku) kościół ceglany w Polsce. Wnętrze tej trójnawowej świątyni, zwieńczone gwiaździstymi, sieciowymi i kryształowymi sklepieniami, zdobi ponad 20 ołtarzy. Wiele z nich stworzyli najwybitniejsi gdańscy i pomorscy barokowi artyści, w tym Herman Han, Hans Krieg czy Andrzej Stech.
Ołtarz główny świątyni składający się z pięciu kondygnacji ma 25,5 metra wysokości; jest największym ołtarzem w Polsce. Skarbem dawnego opactwa jest przechowywana w Muzeum Diecezjalnym Biblia Gutenberga, czyli pierwsza wydana drukiem książka. Jest to jedyny w naszym kraju egzemplarz Biblii Gutenberga. Do naszych czasów przetrwało zaledwie 48 egzemplarzy. Pelpliński egzemplarz to dwutomowe wydanie na papierze, posiadające oryginalną XV-wieczną oprawę. (PAP)
bls/ agt/
