Rusza Program Oneg Szabat, cykl przybliżający Archiwum Warszawskiego Getta

Kwiecień 1946 roku, oficjalne spotkanie z okazji trzeciej rocznicy powstania w getcie. Na mównicę wchodzi kobieta, jest roztrzęsiona, zamiast przemawiać zaczyna krzyczeć do zgromadzonych: „Pamiętajcie, leży tam pod ruinami skarb narodowy. Jest tam Archiwum Ringelbluma. Nie możemy spocząć, dopóki nie odkopiemy Archiwum. (…) Nawet jeśli jest tam pięć pięter ruin, musimy znaleźć Archiwum!” - to Rachela Auerbach, jedna z trzech działaczy Oneg Szabat, którzy przeżyli wojnę. Prace ruszają tego samego roku.

Teraz, 71 lat po tych wydarzeniach Archiwum Warszawskiego Getta będą mogli zobaczyć wszyscy.

25 tysięcy kart, w tym listów, dzienników, dokumentów, zdjęć i strzępów codziennego życia zostanie po raz pierwszy zaprezentowanych w listopadzie, podczas otwarcia stałej wystawy pt. „Czego nie mogliśmy wykrzyczeć światu”. Miejsce ekspozycji jest wyjątkowe: obecna siedziba ŻIH-u, dawny gmach Biblioteki Judaistycznej i część kompleksu Wielkiej Synagogi (wysadzonej w trakcie wojny) na ulicy Tłomackiem, to budynek, w którym zbierali się członkowie Oneg Szabat. Teraz Instytut obchodzący swoje 70-lecie zamieni się w nowoczesne muzeum.

Działalność wystawy oraz upowszechnianie wiedzy nt. zespołu Emanuela Ringelbluma, będzie wspierać multimedialna platforma onegszabat.org. Jej celem jest edukacja, przybliżenie historii, której ślady do dziś odnajdujemy w przestrzeni Warszawy. Ponadto strona prowadzona w języku polskim, angielskim i hebrajskim, ma umożliwić darczyńcom z całego świata finansowe wsparcie Programu. Dzięki zbiórce wystawa będzie mogła, dosłownie, okrążyć glob. Środki zebrane za pomocą platformy zostaną także zainwestowane w konserwacje, opracowanie i tłumaczenie Archiwum.

Dlaczego szerzenie historii Archiwum, jest tak istotne? Po pierwsze ilość świadectw niemieckich zbrodni jest przytłaczająca i jednoznaczna. Listy i dzienniki, w przejmujący sposób opisują tragedię ponad 400 tys. ludzi zamkniętych w 1942 r. na powierzchni trzech kilometrów kwadratowych. Po drugie sama historia Emanuela Ringelbluma i jego współpracowników, którzy ryzykując życie podjęli się udokumentowania Zagłady, zasługuje na scenariusz do hollywódzkiego filmu. Po trzecie skarb jaki spoczywał wśród ruin został wpisany na listę UNESCO “Pamięć świata” i stanowi unikat na skalę globalną.

"Dzięki osobom działającym w grupie +Oneg Szabat+ historia Zagłady została napisana jeszcze w czasie wojny. Bez nich żydowska historia Warszawy czasu wojny nie powstałaby nigdy" - mówi prof. Paweł Śpiewak, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego.

"Naszym celem jest to by inni pamiętali. Żeby tę świadomość i emocję miały nie tylko środowiska żydowskie. Mamy wspólny z ŻIH projekt wystawy podróżującej, która jeździłaby po świecie, by jak najwięcej ludzi mogło pochylić się nad tym, co było" – dodaje Piotr Wiślicki, Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny.

Więcej informacji o Archiwum Ringelbluma oraz grupie „Oneg Szabat”, znaleźć można na stronach internetowych: www.onegszabat.org oraz www.jhi.pl, a także na stronie Oneg Szabat na Facebooku.

Program Oneg Szabat realizowany jest przez Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma i Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego.

źródło: ŻIH