Szlak Bałtycki. 23.08.1989. Fot. PAP/Alamy
Z Wilna w niedzielę wyruszył litewsko-łotewsko-estoński rajd starych pojazdów, zorganizowany w ramach obchodów przypadającej w tym roku 30. rocznicy Szlaku Bałtyckiego – akcji będącej wyrazem protestu przeprowadzonej w rocznicę podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow.
Przed 30 laty, 23 sierpnia 1989 roku, w 50 rocznicę paktu, 2 mln osób z ówczesnych republik ZSRR: Litwy, Łotwy i Estonii, trzymając się za ręce utworzyło żywy łańcuch od Wilna przez Rygę do Tallina. W ten sposób mieszkańcy trzech republik zamanifestowali swoją gotowość dążenia do wolności i niezależności.
Przewodniczy Sejmu Viktoras Pranckietis podczas niedzielnej uroczystości startu rajdu samochodowego, zadając pytanie, co się zmieniło w ciągu tych 30 lat, odpowiedział: „Mamy wolność, mamy demokrację, (…) jesteśmy członkami Unii Europejskiej, NATO, jesteśmy tacy, jakimi chcieliśmy być”.
Pakt Ribbentrop-Mołotow
Rajd z udziałem 205 pojazdów przemierzy trasę Szlaku Bałtyckiego sprzed 30 laty; do Tallina dotrze we wtorek. Po drodze w kilkunastu miastach i miejscowościach zaplanowano wystawy pojazdów i rocznicowe obchody.
Jak informują organizatorzy przedsięwzięcia - kluby miłośników starych samochodów z Litwy, Łotwy i Estonii - uczestniczą w nim samochody, motocykle, a nawet autobus z 1975 roku. Najstarszym uczestnikiem rajdu jest Ford T Speedster z 1912 roku, a najstarszy motocykl – to Indian Scout 101 z 1928 roku.
Do udziału w rajdzie zgłosili się głównie miłośnicy zabytkowych pojazdów z Litwy, Łotwy i Estonii, ale są też entuzjaści z Polski, Białorusi i Finlandii.
W zorganizowanym w 1989 roku Szlaku Bałtyckim, będącym symbolem jedności, odwagi i dążenia do wolności, uczestniczyli mężczyźni, kobiety, dzieci, którzy nieśli flagi i śpiewali pieśni patriotyczne. W kulminacyjnym momencie wszyscy demonstranci na 15 minut wznieśli ręce do góry.
Komunistyczni przywódcy NRD Erich Honecker i Rumunii Nicolae Ceausescu deklarowali chęć pomocy w stłumieniu manifestacji. Przywódca ZSRR Michaił Gorbaczow z tego wsparcia nie skorzystał; w grudniu 1989 roku podpisał natomiast deklarację potępiającą tajny protokół do paktu Ribbentrop-Mołotow.
11 marca 1990 roku Litwa, jako pierwsza republika radziecka, ogłosiła niepodległość. W dwa lata po proteście na Litwie, Łotwie i w Estonii, niepodległość wszystkich trzech krajów uznana została przez społeczność międzynarodową.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ mal/
