Od wtorku przy placu Dunikowskiego w Olsztynie prezentowana jest plenerowa wystawa pn. „Pomniki wdzięczności – mitologizacja pamięci”. Ma ona upowszechniać wiedzę o działaniach Armii Czerwonej na Warmii i Mazurach w 1945 roku.
Nie żyje Dawid Duszman – ostatni z wyzwolicieli niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz i utalentowany szermierz. Ten Rosjanin wyznania mojżeszowego zmarł w Monachium, gdzie mieszkał od wielu lat – podaje w niedzielę tamtejsza gmina żydowska. Miał 98 lat.
Na Górnym Śląsku upamiętniono ofiary komunistycznych represji, które dotknęły tysiące mieszkańców regionu po wkroczeniu Armii Czerwonej w 1945 r. Uczestnicy uroczystości podkreślali potrzebę pielęgnowania pamięci o wydarzeniach sprzed 76 lat i ich ofiarach.
Strona rosyjska wykorzystuje rocznice wydarzeń historycznych do wypaczania obrazu II wojny światowej - ocenił rzecznik prasowy ministra koordynatora służb specjalnych Stanisław Żaryn, komentując tweet Ambasady Rosji w Warszawie o "wyzwalaniu" Polski w 1945 r. przez Armię Czerwoną.
Ambasada Rosji w Polsce podała informację na Twitterze, że Armia Czerwona w styczniu 1945 r. wyzwalała Polskę od hitlerowców. W ocenie IPN, informacja o "wyzwalaniu" stoi w sprzeczności z wiedzą historyczną, ponieważ Kreml i posłuszne mu wojska sowieckie w tym czasie zniewalały Polskę.
Zdaniem rosyjskiego historyka Borisa Sokołowa pomoc militarna Armii Czerwonej dla Powstania Warszawskiego była możliwa w drugiej połowie sierpnia 1944 r., mimo strat z początku sierpnia; jednak Józef Stalin nie chciał wesprzeć powstańców z powodów politycznych.
„Mit Iwana narodził się w trakcie wojny. Był wytworem Sowinformbiura, wojennych pieśni i poezji oraz opowieści, które ludzie uwielbiali czytać. Nawet żołnierze czasem wyobrażali sobie samych siebie jako romantycznych ochotników, bohaterów, którzy będą walczyć za ojczyznę. Prawdziwa walka odbiegała od ideału, ale drewniany żołnierz propagandystów był pożyteczną figurą, na którą można się było powoływać przed konkretną operacją i później, kiedy ci, którzy przeżyli, musieli walczyć z wyczerpaniem i szokiem” – czytamy.
Przymusowe wcielenie ok. 100 tysięcy obywateli RP do Armii Czerwonej po wybuchu II wojny światowej ulega zapomnieniu - podkreślił w czwartek IPN, zwracając uwagę, że represje ZSRS wobec Polaków kojarzą się głównie ze zbrodnią katyńską z wiosny 1940 r. i deportacjami na Wschód.
W latach dziewięćdziesiątych rosyjscy historycy pisali, że „miecz nazistowski wykuwał się w ZSRS”. Dziś zabrania im się wysuwania takich twierdzeń, ale jest to prawda oczywista dla wszystkich historyków. Narzędziem tego procesu był jeszcze m.in. układ w Rapallo z 1922 r., a następnie kolejne układy sojusznicze, które otwierały Niemcom dostęp do poligonów sowieckich i umożliwiały produkcję broni na terenie ZSRS. Nazistowski miecz do 1933 wykuwał się w ZSRS. Do sojuszu powrócono w sierpniu 1939 r. – mówi PAP prof. Mariusz Wołos, historyk z PAN oraz Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Temat represji NKWD wobec Polaków i sytuacji politycznej Polski po wkroczeniu Armii Czerwonej na tereny II RP i zakończeniu działań zbrojnych w Europie nie jest jeszcze szerzej znany. Od wielu już lat kolejnym rocznicom związanym z pochodem Armii Czerwonej przez Polskę w latach 1944–1945 towarzyszą te same pytania.