Getto Warszawskie

Mordechaj Anielewicz

Mordechaj Anielewicz urodził się w 1919 lub 1920 roku. Od 1934 działał w lewicowo-syjonistycznej organizacji młodzieżowej Haszomer-Hacair (tzw. ruch szomrowy). Od 1937 dowodził oddziałem Bechazit. Po wybuchu II wojny światowej przeszedł na teren okupacji sowieckiej. Chciał przedostać się do Palestyny, ale został aresztowany przez władze sowieckie. Po uwolnieniu powrócił do Warszawy. Od 1940 był współredaktorem pisma "Neged Hazerem" ("Pod prąd"), ukazującego się nielegalnie.

Prezentacja oryginału raportu Juergena Stroopa

Instytut Pamięci Narodowej zaprasza dziennikarzy na prezentację oryginału raportu Jürgena  Stroopa „Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie już nie istnieje”.

70. rocznica Powstania w Getcie Warszawskim

19 kwietnia 1943 r. żydowscy bojownicy z ŻOB i ŻZW stawili zbrojny opór oddziałom niemieckim, które przystąpiły do likwidacji warszawskiego getta. "Są takie piękne słowa: godność, człowieczeństwo. Tego broniliśmy" – mówił o podjętej wtedy walce Marek Edelman, jeden z przywódców powstania.

Śladami getta warszawskiego: Urząd do Walki z Lichwą i Spekulacją

W czasach getta na ul. Leszno 13 (al. Solidarności 93) funkcjonowała okryta złą sławą siedziba żydowskiej agentury Gestapo, którą kierował Abraham Gancwajch, nazywana „Trzynastką”. Formalnie stał on na czele Urzędu do Walki z Lichwą i Spekulacją, który kontrolował handel w getcie. W praktyce struktura działania tego urzędu przypominała mafię.

Śladami getta warszawskiego: mur browaru Hermanna Junga

W czasie okupacji na ul. Waliców 11 mieścił się wybudowany w XIX stuleciu browar Hermanna Junga. Niemcy oddzielili budynek od znajdujących się po drugiej stronie ulicy żydowskich kamienic. Środkiem ul. Waliców biegła granica getta – jej funkcję pełniła m.in. ceglana ściana wspomnianego browaru. „Tych cegieł z pewnością dotykali mieszkańcy getta” – mówi prof. Leociak.

Śladami getta warszawskiego: Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny

W czasach getta, w pokarmelitańskim kościele Narodzenia Najświętszej Marii Panny (al. Solidarności 80, a przed wojną Leszno 32/34) odprawiano msze i organizowano życie wspólnoty katolickiej. W 1962 r. mury świątyni cofnięto o 21 m, co było związane z pracami w celu poszerzenia ulicy.

Śladami getta warszawskiego: Kamienica pod Zegarem

W Kamienicy pod Zegarem na ul. Chłodnej 20 mieszkał m.in. prezes warszawskiego Judenratu Adam Czerniaków. 23 lipca 1942 r. na wieść o rozpoczęciu akcji likwidacyjnej getta popełnił on samobójstwo.

Śladami getta warszawskiego: kamienica przy ul. Waliców

W zrujnowanej kamienicy pod adresem Waliców 14 mieszkał podczas okupacji żydowski poeta Władysław Szlengel, który występował m.in. w popularnej kawiarni „Sztuka” na ul. Leszno 2. „Był poetyckim kronikarzem getta, zostawił po sobie zbiór wierszy +Co czytałem zmarłym+, w których opisuje życie codzienne w getcie” – wskazuje na literacki dorobek Szlengla prof. Leociak.

Śladami getta warszawskiego: Befehlstelle

W przedwojennej kamienicy mieszczącej się przy ul. Żelaznej 103, 15 lipca 1942 r. zakwaterował się sztab akcji Reinhardt z Hermannem Hoefle na czele. „To było najważniejsze miejsce getta dla Niemców, ich główna kwatera, tzw. Befehlstelle" -- wyjaśnia prof. Leociak. W piwnicach mieściły się więzienia, gdzie przetrzymywano Żydów, którzy zostali złapani po aryjskiej stronie. Na podwórku kamienicy regularnie przeprowadzano egzekucje. „Mieszkanie w tym mrocznym miejscu, przy świadomości tych wszystkich okropieństw, byłoby dla mnie dużym wyzwaniem" -- wyjawił badacz.

Dr Dreyfuss: powstanie w warszawskim getcie to główny temat Dnia Pamięci o Zagładzie

Powstanie w getcie warszawskim jest w tym roku tematem przewodnim obchodów Dnia Pamięci o Zagładzie - mówi w wywiadzie dla PAP doktor Havi Dreyfuss, przewodnicząca Centrum Studiów nad Holokaustem w Polsce przy Yad Vashem. W kwietniu przypada 70. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. PAP: - Jakie miejsce w świadomości Izraelczyków zajmuje powstanie w getcie warszawskim? Jak wpływa na kształtowanie izraelskiej tożsamości?