Kościół katolicki w PRL

60 lat temu doszło do tzw. wydarzeń zielonogórskich

60 lat temu, 30 maja 1960 r., w Zielonej Górze doszło do jednego z największych wystąpień społecznych lat sześćdziesiątych. Tysiące mieszkańców stanęło w obronie przejmowanego przez władze Domu Katolickiego. Opór brutalnie stłumiono, a wydarzenia przez dekady były pokryte milczeniem.

Franciszek Blachnicki

Urodził się 24 marca 1921 r. w Rybniku. Był siódmym dzieckiem w rodzinie pielęgniarza. W młodości służył w harcerstwie. W 1938 rozpoczął służbę wojskową. Walczył we wrześniu 1939 r., m.in. w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. Uniknął niewoli i powrócił w rodzinne strony. Już w październiku 1939 zaangażował się w działalność konspiracyjną. 27 kwietnia 1940 r. został aresztowany przez gestapo.

„Prymas Wyszyński. Ojciec Ojczyzny”

„Cóż bowiem znaczą słowa, że kardynał Wyszyński był nieugięty, stanowczy czy nawet zachowawczy, że został nazwany +kardynałem z żelaza+? Odpowiedź może być tylko jedna: nie chodziło o upór jako cechę jego charakteru, ale o trwanie w decyzjach głęboko przemodlonych i przemyślanych” – pisze Czesław Ryszka. 

Nowa Huta. Godzinki na rogu Marksa i Majakowskiego 

Prosta, podręcznikowa opowieść o „wydarzeniach nowohuckich” jest dość szeroko znana: żądania wzniesienia kościoła, fatalna decyzja władz partyjnych o usunięciu z przestrzeni publicznej kilkumetrowego krzyża, która doprowadziła do przepychanek, błyskawicznie eskalujących do zamieszek, a wreszcie walk ulicznych. „Bitwa o krzyż” sprzed 60 lat zwykle wpisywana jest w jeden z trzech nurtów wydarzeń i przemian składających się na historię PRL. W rzeczywistości jednak jest zjawiskiem trochę osobnym – i nadal nie do końca wyjaśnionym. 

„Pro memoria. Tom VI: 1959”

„Rok 1959 w Polsce był trzecim rokiem po odwilży październikowej, uwidocznionej w relacjach państwo–Kościół uwolnieniem z internowania Prymasa Tysiąclecia i ponownym nawiązaniem wzajemnych kontaktów przez stworzenie Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu. Jednakże ten krótki okres normalizacji dawno już się zakończył, o czym informował również w swoich zapiskach kard. Wyszyński” – czytamy we wstępie.

Ignacy Tokarczuk (1918-2012)

Urodził się 1 lutego 1918 r. w Łubiankach Wyższych k. Zbaraża. W latach 1937–1942 studiował teologię na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Święcenia kapłańskie otrzymał 21 czerwca 1942 r.

Antoni Baraniak (1904-1977)

Urodził się 1 stycznia 1904 r. we wsi Sebastianowo w Wielkopolsce. W 1920 r. wstąpił do nowicjatu Towarzystwa Salezjańskiego, zaczął studia filozoficzne. Śluby wieczyste złożył w 1925 r.

70 lat temu powołano Urząd do spraw Wyznań

70 lat temu, 19 kwietnia 1950 r., władze powołały Urząd ds. Wyznań. Formalnie jego funkcją było regulowanie stosunków państwa i Kościoła. W rzeczywistości przez niemal cały okres PRL organ ten był narzędziem walki ateistycznego państwa z religią.

„Antymilenium. Konflikt państwa z Kościołem na tle obchodów tysiąclecia chrztu Polski (1956–1966/1967)”

„Po zakończeniu drugiej wojny światowej chyba żadna rocznica historyczna nie wywołała w naszym kraju tylu emocji co tysiąclecie chrztu Polski. Wokół żadnej innej nie rozgorzał tak otwarty i ostry spór, który pogłębił antagonizm między komunistycznym państwem a hierarchicznym Kościołem rzymskokatolickim” – uważa Bartłomiej Noszczak.

Czesław Kaczmarek (1895-1963)

Urodził się 16 kwietnia 1895 r. w Lisewie Małym. Studiował w Wyższym Seminarium Duchownym w Płocku. 20 sierpnia 1922 r. przyjął święcenia kapłańskie.