Nie jest zaskoczeniem, że w 85. rocznicę napaści hitlerowskiej i sowieckiej na Polskę wrześniowe „Mówią Wieki” poświęcone jest Warszawie 1939 r. Autorzy licznych tekstów zamieszczonych w tym historycznym miesięczniku oddają głos świadkom, piszą o wojnie widzianej z ich perspektywy - cywilów, działaczy społecznych zaangażowanych w obronę stolicy, dzieci, dziennikarzy, literatów.
Chociaż o polskich uchodźcach na Węgrzech powiedziano już wiele, wciąż pozostają obszary, które udaje się nam zbadać i odkryć coś zupełnie nowego – mówi István Balázs, dyrektor Polskiego Instytutu Badawczego i Muzeum w Budapeszcie. Placówka obchodziła niedawno 25. rocznicę swojego powstania.
25 września 1939 roku przez cały dzień niemal 400 niemieckich bombowców zrzuciło na Warszawę blisko 630 ton bomb. W czasie całego wrześniowego oblężenia zniszczeniu uległy m.in. Zamek Królewski, Filharmonia Narodowa oraz część zabudowań Politechniki.
84 lata temu, 18 września 1939 roku, władze węgierskie – pomimo sojuszu z hitlerowskimi Niemcami – otworzyły granicę dla dziesiątek tysięcy polskich uchodźców cywilnych i wojskowych. W pomoc Polakom zaangażowało się wielu Węgrów i organizacji polonijnych. Polacy uciekali przed Niemcami i Sowietami.
Francja i Wielka Brytania mogły zrobić więcej, by pomóc Polsce, gdy została napadnięta przez Niemcy we wrześniu 1939 r., realnie szansa na to była do jakiegoś 10-13 września – mówi PAP brytyjski historyk David G. Williamson. 12 września przypadała 84. rocznica konferencji w Abbeville, na której Francja i Wielka Brytania zdecydowały, że nie będą podejmować działań wojennych przeciwko Niemcom.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego, prof. Piotr Gliński w tekście „Naszym obowiązkiem jest pamiętać”, opublikowanym w sobotę w czeskim portalu Forum24, podkreślił szczególny charakter września i miejsce tego miesiąca w pamięci i świadomości historycznej Polaków.
Wrzesień to miesiąc zajmujący szczególne miejsce w pamięci i świadomości historycznej Polaków wspominających dramatyczne doświadczeniami narodu polskiego w XX w. – pisze minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński w artykule opublikowanym w piątek na łamach światowych mediów, m.in. w meksykańskim dzienniku „El Economista”, na litewskim portalu Delfi czy w serwisie mołdawskiej agencji informacyjnej Infotag.
Obchody 84. rocznicy obrony miasta odbyły się w piątek przed pomnikiem Barykady Września 1939 r. przy ulicy Grójeckiej. „Tu Niemców powitał duch wolności Polaków, niestłamszony, niezabity” – powiedział szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.
Stanowisko rządu węgierskiego jest jasne: Polska była ofiarą i poszkodowaną stroną w czasie II wojny światowej; została zaatakowana przez Niemcy i podzielona między nazistów i komunistów. RP jest największą ofiarą II wojny światowej – wskazuje ambasador Węgier Orsolya Kovacs.