Wystawa ukazująca banknoty – cegiełki emitowane przez opozycję antykomunistyczną po 13 grudnia 1981 r. – towarzyszyła radomskim obchodom 31. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. Na banknotach często umieszczano karykatury gen. Wojciecha Jaruzelskiego.
Jak powiedział PAP Przemysław Ziemba, właściciel kolekcji, członek radomskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego, solidarnościowe cegiełki robione były na wzór obiegowych banknotów polskich i dolarów amerykańskich. Często wizerunki znanych Polaków zastępowano na nich karykaturami ludzi ówczesnej władzy.
"Np. na banknocie o nominale 500 zł zamiast Tadeusza Kościuszki jest karykatura gen. Jaruzelskiego, który niczym bajkowy Pinokio ma długi nos, bo kłamie. Ten banknot – jako jedyny - był drukowany we Francji i przesyłany do Polski z pomocą humanitarną" – zaznaczył Ziemba.
Jednym z rzadszych banknotów prezentowanych na wystawie w Radomiu był „jeden czerwoniec”, wykonany z szarego papieru toaletowego, z wizerunkiem rzecznika rządu Jerzego Urbana.
Na uwagę – zdaniem Ziemby – zasługują także pierwsze banknoty powstałe w obozach dla internowanych, np. w ośrodku odosobnienia w Zabrzu Zaborzu (Śląskie). Wykonywane były one techniką linorytu, na papierze np. listowym. Na jednym z nich, z roku 1982, jest napis „Obozowy Bank Polski - 100 kryzysków”, w środku widnieje budynek za drutem kolczastym.
Większość banknotów była rozprowadzana w postaci cegiełek podczas pielgrzymek na Jasną Górę. Pieniądze ze sprzedaży przeznaczano na pomoc więzionych opozycjonistów i ich rodzin oraz na bieżącą działalność wydawniczą.
Na wystawie w Urzędzie Miejskim w Radomiu zaprezentowano kilkadziesiąt egzemplarzy. W sumie – według Ziemby – znanych jest 68 typów opozycyjnych banknotów-cegiełek. (PAP)
ilp/ ls/
