Artykuły historyczne

40 lat temu Wojciech Jaruzelski został wybrany na I sekretarza KC PZPR

40 lat temu, 18 października 1981 r., gen. Wojciech Jaruzelski został wybrany na I sekretarza KC PZPR. Wybór był zwieńczeniem trwającej kilka miesięcy walki o przywództwo w partii komunistycznej, efektem wpływów ZSRS i krokiem w kierunku rozprawy z „Solidarnością”.

35 lat temu zmarł historyk prof. Jerzy Łojek

35 lat temu, 7 października 1986 r., zmarł Jerzy Łojek, historyk, działacz opozycji demokratycznej w PRL. Był ekspertem w zakresie historii politycznej Polski i Europy XVII–XX w., specjalizował się w stosunkach polsko-rosyjskich. Sprawę wyjaśnienia Katynia powierzył w testamencie swym bliskim.

50 lat temu bracia Kowalczykowie zdetonowali bombę w opolskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej

50 lat temu, 6 października 1971 r., w auli Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu w przeddzień uroczystości z okazji Dnia Milicjanta wybuchła bomba podłożona przez braci Kowalczyków. Była to jedna z największych prób ataku na przedstawicieli władz po upadku podziemia antykomunistycznego.

95 lat temu Piłsudski po raz pierwszy objął urząd premiera

95 lat temu, 2 października 1926 r., marszałek Józef Piłsudski po raz pierwszy objął tekę premiera. Na czas jego urzędowania przypadł okres najlepszej koniunktury gospodarczej w dziejach II RP, umacniania się władzy piłsudczyków oraz ostrego konfliktu politycznego z opozycją parlamentarną.

75 lat temu ogłoszono wyroki w procesie norymberskim

75 lat temu, 1 października 1946 r., ogłoszono wyroki w procesie norymberskim. Była to pierwsza w historii ludzkości próba całościowego osądzenia przywódców zbrodniczego reżimu. W procesie oskarżono 22 funkcjonariuszy nazistowskich Niemiec – 12 skazano na śmierć (jedną zaocznie), trzy – na dożywocie, cztery – na długoletnie więzienie, a trzy – uniewinniono.

Mord na Grzegorzu Przemyku. Proces manipulacji

Zamordowanie Grzegorza Przemyka było jedną z najgłośniejszych zbrodni komunistycznych lat osiemdziesiątych. Kampania propagandowa, której celem było zrzucenie winy za jego śmierć na pracowników pogotowia, była dla opinii publicznej świadectwem cynizmu reżimu.

45 lat temu powołano Komitet Obrony Robotników

45 lat temu, 23 września 1976 r., ogłoszono powstanie Komitetu Obrony Robotników. Jego członkowie jawnie, po raz pierwszy od trzech dekad, występowali przeciw działaniom władz komunistycznych. KOR był inspiracją dla innych środowisk opozycji antykomunistycznej i niezależnego ruchu związkowego.

70 lat temu powołano w USA Komisję do Zbadania Zbrodni Katyńskiej

70 lat temu, 18 września 1951 r., powołano Specjalną Komisję Śledczą Kongresu Stanów Zjednoczonych do Zbadania Zbrodni Katyńskiej, nazywaną Komisją Maddena. W ciągu kolejnych miesięcy kongresmeni zgromadzili dowody odpowiedzialności ZSRS za mordy na polskich oficerach w 1940 r.

50 lat temu rozpoczęła się odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie

17 września 1971 r. położono – nieoficjalnie – pierwszą cegłę na placu odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. Uroczystość odbyła się wbrew komunistycznym władzom państwowym, które zakazały zorganizowanie wydarzenia w dniu przypominającym datę agresji Związku Sowieckiego na Polskę.

30 lat temu zmarł Jan Józef Lipski

30 lat temu, 10 września 1991 r., zmarł Jan Józef Lipski, historyk literatury, publicysta, żołnierz Armii Krajowej i działacz opozycji antykomunistycznej. W ciągu 40 lat aktywności publicznej jego głównym celem było dążenie do liberalizacji systemu komunistycznego.