Płk A. Krzyżanowski „Wilk”, komendant Okręgu Wileńskiego AK (z prawej) w Turgielach. 1944 r. Źródło: NAC
Mimo klęski podczas kampanii wrześniowej Polacy nie złożyli broni. W całym kraju powstawały liczne organizacje o charakterze konspiracyjnym.
Najdogodniejsze warunki dla takich działań były na ziemiach okupowanych przez Niemców, jednak oddziały partyzanckie tworzono także na dawnych Kresach. Próby scalenia i utworzenia jednej organizacji konspiracyjnej obejmującej wszystkie ziemie Rzeczypospolitej doprowadziły do utworzenia Związku Walki Zbrojnej. ZWZ powstał już w listopadzie 1939 roku z inicjatywy premiera i naczelnego wodza gen. Władysława Sikorskiego, a jego komendantem głównym został gen. Kazimierz Sosnkowski, który miał nim kierować z Francji.
W rozkazie organizacyjnym zawarto podstawowe kwestie związane z funkcjonowaniem ZWZ oraz podziałem okupowanego kraju na sześć obszarów. Kierownictwo obszaru okupacji niemieckiej objął gen. Stefan Rowecki „Grot”, zaś obszaru okupacji sowieckiej gen. Tokarzewski-Karaszewicz. W czerwcu 1940 roku utworzono Komendę Główną ZWZ z gen. „Grotem” Roweckim na czele, zaś w lutym 1942 roku organizację przemianowano na Armię Krajową.
