PRL

Kalendarium wydarzeń Grudnia ’70

Grudzień ’70 – mija 50 lat

Od schyłku lat sześćdziesiątych pogarszały się warunki życia, spadało zaufanie wobec władz PRL. I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka był coraz częściej lekceważony. Jego ostatnim sukcesem miało się okazać podpisanie układu o normalizacji stosunków z RFN. Pięć dni później, 12 grudnia 1970 r., w przemówieniu radiowo-telewizyjnym poinformował o „regulacji cen towarów”.

Największe niezależne obchody 11 XI w PRL

W ludowej Polsce nie było miejsca na obchody odzyskania niepodległości z 1918 r., komunistyczne „elity” miały własne święto – „wielką” rewolucję październikową. Dzień 11 listopada był jednak świętowany – szczególnie w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, po powstaniu opozycji. Obchody te były oczywiście nielegalne.

Mirosław Dzielski

Urodził się 14 listopada 1941 r. w Bochni koło Krakowa. W latach 1959–1966 studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po ich ukończeniu znalazł zatrudnienie w Zakładzie Filozofii Nauk Przyrodniczych Instytutu Filozofii UJ. W 1974 r. uzyskał tytuł doktora. W drugiej połowie lat siedemdziesiątych zaangażował się w działalność rodzącej się opozycji antykomunistycznej.

Niebezpieczny 1 listopada 1971 r.

W okresie Polski Ludowej najpierw Urząd Bezpieczeństwa, a później Służba Bezpieczeństwa interesowały się właściwie wszystkimi aspektami życia. Nie mogło być inaczej w przypadku Święta Zmarłych. To dwudniowe święto (1 listopada zmarłych świętych, a dzień później – w Dzień Zaduszny – wszystkich zmarłych) w okresie Polski Ludowej skrócono do jednego dnia, zmieniając zresztą radosny charakter 1 listopada.

Mirosław Chojecki

Urodził się 1 września 1949 r. w Warszawie. Jest synem Marii Stypułkowskiej-Chojeckiej ps. Kama, łączniczki i sanitariuszki batalionu Armii Krajowej „Parasol”, uczestniczki zamachu na Franza Kutscherę, oraz żołnierza tego samego batalionu Jerzego Chojeckiego ps. Spokojny. Brał udział w strajkach studenckich w marcu 1968 r. Został usunięty z uczelni. Studia dokończył w 1974 r. na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Został zatrudniony w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku.

J. Czaputowicz: dzięki WiP zachodnie ruchy pokojowe przestały być propagandowo wykorzystywane w PRL

WiP miał na koncie wiele przedsięwzięć nowatorskich dla opozycji lat osiemdziesiątych. Zaczął działać jawnie, stosował metody z katalogu działań bez przemocy, odniósł też sukces: została zmieniona treść przysięgi i wprowadzona służba zastępcza. Sukcesem WiP było także doprowadzenie do tego, że te wielusettysięczne demonstracje pokojowe na Zachodzie nie mogły być już propagandowo wykorzystywane w PRL – mówi PAP z okazji 35-lecia powstania WiP jeden z liderów Ruchu „Wolność i Pokój”, prof. Jacek Czaputowicz.

Archiwa bezpieki. Proces niszczenia i prywatyzacji dokumentów po roku 1989

W ostatnich miesiącach istnienia PRL za przyzwoleniem czołowych funkcjonariuszy reżimu rozpoczął się proces masowego niszczenia archiwów dokumentujących działalność bezpieki. Część archiwaliów „sprywatyzowano”: wiele materiałów kluczowych dla oceny wydarzeń lat osiemdziesiątych znalazło się w rękach byłych esbeków lub polityków PZPR. Stały się one także narzędziem wpływu na scenę polityczną III RP.