Polska po zamachu majowym 1926-1939

Dymisja piątego gabinetu Kazimierza Bartla

„Posłowanie stało się zawodem. Nie wymaga się od posłów żadnych zalet czy umiejętności, a tylko posłuszeństwa swej władzy partyjnej” – mówił 12 marca 1930 r. Kazimierz Bartel. Człowiek uważany w obozie sanacji za obrońcę Sejmu tak ostro w swojej karierze jeszcze parlamentu nie zaatakował. Pięć dni później podał się do dymisji. Tak – 90 lat temu – dobiegła końca piąta, ostatnia kadencja i kariera polityczna premiera profesora, który miał być ślusarzem, a uczonym i politykiem został przez przypadek.

Koniec grudnia 1932: złamanie szyfru Enigmy

Po klęsce Niemiec w I wojnie światowej w kadrach dowódczych upokorzonego państwa pojawiła się koncepcja Blitzkriegu (wojny błyskawicznej), będąca rozwinięciem koncepcji brytyjskiego pułkownika Fullera. Do Blitzkriegu niezbędna była łączność radiowa, a w następnej kolejności – szyfrowanie, aby nasłuch radiowy wroga nie wykorzystał wyłapanych komunikatów i rozkazów przeciwko nadawcy.

90 lat temu po raz piąty premierem rządu został Kazimierz Bartel

90 lat temu, 29 grudnia 1929 r., po raz piąty urząd prezesa Rady Ministrów objął prof. Kazimierz Bartel. Okres jego premierostwa zdominowały zaostrzający się konflikt z opozycją oraz pierwsze oznaki nadchodzącego kryzysu gospodarczego.

90 lat temu obrady Sejmu zostały sparaliżowane przez oficerów Piłsudskiego

90 lat temu, 31 października 1929 r., obrady Sejmu zostały sparaliżowane przez przybycie do gmachu na Wiejskiej grupy oficerów wiernych marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu. Wydarzenia te były jednym z najważniejszych etapów konfliktu politycznego między obozem sanacji a jego przeciwnikami.

85 lat temu w Warszawie rozpoczął się XXII Puchar Gordona Bennetta

Do kosza zabierali puchowe kołdry, termosy, tuby, a także prymitywne maski tlenowe. Mieli na tyle niedokładne mapy i przyrządy sterownicze, że potrafili pomylić jezioro z morzem. Zdarzało się, że do nich strzelano, a nawet groził im atak lotniczy. 85 lat temu, 23 września 1934 r., w Warszawie rozpoczął się XXII Puchar Gordona Bennetta, najstarsze i najbardziej prestiżowe zawody balonowe świata. Zwycięstwo odniosła polska załoga: Franciszek Hynek i Władysław Pomaski.

80 lat temu polski wywiad przekazał kod Enigmy francuskim i brytyjskim sojusznikom

80 lat temu, 25 lipca 1939 r., polski wywiad przekazał kod niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigmy” francuskim i brytyjskim sojusznikom. Prace nad łamaniem kolejnych wersji „Enigmy” kontynuowano w brytyjskim ośrodku w Bletchley Park. Zdaniem historyków złamanie kodu skróciło II wojnę światową o 2-3 lata.

85 lat temu powołano obóz w Berezie Kartuskiej

85 lat temu, 17 czerwca 1934 r., rozporządzeniem prezydenta Ignacego Mościckiego powołano obóz w Berezie Kartuskiej. Do dziś to jeden z najbardziej kontrowersyjnych momentów w dziejach międzywojennej Polski. Trafiali tam nie tylko przeciwnicy istnienia państwa polskiego z nielegalnej Komunistycznej Partii Polski i ukraińscy terroryści, lecz również krytycy rządów sanacji.

80 lat temu rozpoczęto przygotowanie planu „Zachód”

80 lat temu, 4 marca 1939 r., rozpoczęto przygotowywanie planu działań na wypadek wojny z III Rzeszą, tzw. planu operacyjnego „Zachód”. Wcześniej spodziewano się wyłącznie uderzenia ze wschodu.