Gdy 80 lat temu, 27 stycznia 1945 r. żołnierze Armii Czerwonej otworzyli bramy obozu Auschwitz, zastali w nim krańcowo wycieńczonych więźniów. Dramat pognanych w marszach śmierci wciąż zaś trwał. Wielu z nich zostało uratowanych dzięki pomocy Polaków i Czechów mieszkających wzdłuż tras przejścia.
W Miechowicach zdarzyło się wszystko to, co najgorsze, a kojarzone z wkroczeniem Armii Czerwonej na Górny Śląsk – powiedział PAP historyk Dariusz Pietrucha. Zbrodnia w Miechowicach to jeden z najbardziej krwawych rozdziałów Tragedii Górnośląskiej. Szacuje się, że zginęło tam 380 cywilów.
KL Auschwitz funkcjonował ponad 1600 dni - od osadzenia w nim 14 czerwca 1940 r. pierwszych polskich więźniów do 27 stycznia 1945 r., gdy Armia Czerwona wyzwoliła obóz. Niemcy zgładzili tam co najmniej 1,1 mln osób; 90 proc. spośród nich stanowili Żydzi.
Według najnowszych danych Muzeum KL Auschwitz na próbę ucieczki z obozu Auschwitz-Birkenau odważyło się 928 więźniów. Żeby zniechęcić do ucieczki, Niemcy stosowali zasadę odpowiedzialności zbiorowej. Tak zginął np. o. Maksymilian Kolbe.
25 stycznia 1945 r. zakończyła się nieudana niemiecka ofensywa w Ardenach. Była to najważniejsza akcja w ostatnich miesiącach II wojny światowej, miała zmienić losy wojny, gdyby zakończyła się sukcesem.
Według Paula Johnsona, brytyjskiego historyka, w latach 1933-1945 działały 1634 niemieckie obozy koncentracyjne oraz ich filie i ponad 900 obozów pracy. Sześć z nich uznane zostało za obozy zagłady - KL Kulmhof w Chełmnie,i KL Auschwitz w Oświęcimiu oraz obozy w Treblince, Sobiborze, Majdanku i Bełżcu.
Naramienniki generalskie Franciszka Latinika, dowódcy polskiej obrony podczas czechosłowackiej agresji w 1919 roku, trafiły do zbiorów muzeum 4. Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie – podał w czwartek (23 stycznia) PAP właściciel placówki Krzysztof Neścior.
Ada Willenberg została odznaczona medalem IPN Reipublicae Memoriae Meritum za zasługi w upowszechnianiu wiedzy o ofiarach Holokaustu i budowaniu porozumienia między Polską i Izraelem. Uroczystość odbyła się w czwartek (23 stycznia) w Warszawie.