Artykuły historyczne

Tadeusz Kantor. Historia jako ready made

[…] U początku stoi pogarda (moja) dla Historii „powszechnej” i oficjalnej, historii zajmującej się masowymi Ruchami, masowymi ideologiami, przemijającymi kadencjami Rządów, terrorem władzy, masowymi wojnami, masowymi zbrodniami... Naprzeciw tych „potęg” stoi Mała, Biedna, Bezbronna, ale wspaniała Historia indywidualnego ludzkiego życia. […]

Józef Cyrankiewicz jako więzień KL Auschwitz

Rotmistrz Witold Pilecki – dobrowolny więzień i twórca konspiracji wojskowej w KL Auschwitz, uciekinier z tego obozu i uczestnik Powstania Warszawskiego, po wojnie oficer II Korpusu gen. Władysława we Włoszech, stracony został w więzieniu na Mokotowie 25 maja 1948 r. Józef Cyrankiewicz – również więzień obozu oświęcimskiego, kiedy został dokonany mord sądowy na Pileckim – był od kilkunastu miesięcy premierem PRL.

„Za jednego Niemca stu Polaków”. Niemieckie zbrodnie na cywilach w Bochni i Wawrze

W związku ze stosowaną w czasie II wojny światowej przez Niemców zasadą odpowiedzialności zbiorowej ofiarami represji ze strony okupantów padały często całe rodziny, dziesiątki a nawet setki mieszkańców danej miejscowości.

Polska - Ukraina - historia. Forum dążenia do prawdy

Historia nie może dziś dzielić Polaków i Ukraińców. Nie oznacza to jednak, że powinniśmy unikać trudnych tematów z przeszłości – pisze wiceprezes IPN dr Paweł Ukielski w zwiazku z oficjalną wizytą prezydenta RP Andrzeja Dudy w stolicy Ukrainy. W 12-osobowej delegacji, towarzyszącej prezydentowi, jest między innymi prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Łukasz Kamiński.

Historia na cegle pisana

Na jednej z cegieł na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau na odcinku BIa odnaleziono napis o następującej treści: „97430 Franek”, a obok rysunek trójkąta więźniarskiego z literą „P” w środku.

„Inteligentna forma internowania”

Po wprowadzeniu stanu wojennego w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. władze PRL sięgnęły po szereg represji – ludzi wyrzucano z pracy (głównie w wyniku tzw. weryfikacji kadr, będących de facto czystkami politycznymi), aresztowano, internowano, zmuszano do pospisywania tzw. lojalek, czyli deklaracji lojalności. Pod koniec 1982 r. sięgnięto również po inną broń – wysyłanie do wojska działaczy opozycji.

Grudniowe listy

W odpowiedzi na wprowadzenie w grudniu 1970 r. drastycznych podwyżek cen, głównie na artykuły spożywcze, Polacy nie tylko przerwali pracę i wyszli na ulice, ale również chwycili za pióra. I pisali listy, m.in. do Komitetu ds. Radia i Telewizji. Częściowo – dzięki specjalnym biuletynom tworzonym w tej instytucji – przetrwały one do dziś, będąc cennym świadectwem epoki. I to mimo że nie wiemy zbyt wiele na temat ich – najczęściej anonimowych – autorów.

Podwodni detektywi - odnalezienie wraku ORP "Kujawiak"

W nocy 16 czerwca 1942 roku polski niszczyciel eskortowy typu Hunt II ORP "Kujawiak" wszedł na niemiecką minę i kładąc się na lewą burtę zatonął u wybrzeży Malty. Na wieczną wachtę odeszło 13 członków załogi. 72 lata później – we wrześniu 2014 r. - wrak okrętu odnalazła polska ekspedycja Stowarzyszenia Wyprawy Wrakowe.

Skoczek pod krawatem. Historia skoków narciarskich w Polsce

Pierwsze zawody w skokach narciarskich na ziemiach polskich odbyły się 19 stycznia 1908 roku w Sławsku. Zwycięzcą został Leszek Pawłowski z klubu Czarni Lwów. Kolejne organizowano m.in. w Parku Kilińskiego we Lwowie, na Magurce w Bielsku-Białej, czy na Kalatówkach w Zakopanem. Dziś, w czasach, gdy czeka się już na skok trzystumetrowy, ówczesne rekordy skoczni mogą przywoływać uśmiech – wynosiły zaledwie 8-20 metrów.

Dziesiąta rocznica śmierci Józefa Garlińskiego (1913-2005)

W swej ostatniej książce „Świat mojej pamięci”, wydanej w 1998 r., dr Józef Garliński, zmarły dziesięć lat temu – 29 listopada 2005 r. – w wieku dziewięćdziesięciu dwóch lat w Londynie, napisał: "Nikt nie wie, jak długo będzie żyć. Często ci, którzy urodzili się w bogatych krajach, w dobrobycie i dostatku, umierają młodo, a chorowici i słabi, głodni i narażeni na niebezpieczeństwo, dożywają sędziwych lat".