12 SIERPNIA

• 1944 / 81 lat

  Powstanie Warszawskie: Niemcy odbili z rąk polskich gmachy Dyrekcji Wodociągów i Kanalizacji, Starostwa Grodzkiego Śródmiejsko-Warszawskiego, a także Wojskowy Instytut Geograficzny, Miejski Instytut Higieny i Dom Turystyczny. Rosyjscy esesmani z RONA dokonują masakry mieszkańców Ochoty w Instytucie Radowym przy ul. Wawelskiej.

• 1920 / 105 lat

  Wojna polsko-bolszewicka: Armia Czerwona rozpoczęła ofensywę na przedmościu Warszawy. Od północy wojska sowieckie nacierały na Płock, Toruń i Włocławek.

• 2021 / 4 lata

  W Waszyngtonie zmarł Julian Eugeniusz Kulski, polski architekt, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik Powstania Warszawskiego, najmłodszy więzień niemieckich obozów jenieckich, syn Juliana Spitosława Kulskiego, wiceprezydenta Warszawy za czasów prezydentury Stefana Starzyńskiego.

• 2012 / 13 lat

  W Londynie zakończyły się XXX Letnie Igrzyska Olimpijskie. Polacy zdobyli łącznie 11 medali.

• 2008 / 17 lat

  Prezydent Lech Kaczyński wraz z przywódcami Ukrainy i państw bałtyckich udał się do Tbilisi. Celem wizyty było zamanifestowanie międzynarodowego poparcia dla Gruzji, która została najechana przez Rosję. Wieczorem przed parlamentem Gruzji wygłosił przemówienie, w którym ostrzegł przed rosyjskim imperializmem i ekspansjonizmem.

• 2008 / 17 lat

  W Krakowie zmarła Halina Wyrodek, aktorka, piosenkarka, gwiazda „Piwnicy pod Baranami”.

• 2005 / 20 lat

  Premiera filmu „Skazany na bluesa” w reżyserii Jana Kidawy-Błońskiego.

• 1976 / 49 lat

  Władze PRL wprowadziły kartki na cukier. Posiadacze tzw. biletów towarowych mieli prawo do zakupu określonej ilości cukru po dotychczasowych cenach (10,50 zł za kg), pozostała część cukru była dostępna w sprzedaży po cenach komercyjnych (26 zł za kg).

• 1971 / 54 lata

  Rząd podjął decyzję o budowie elektrowni jądrowej. Jej uruchomienie miało nastąpić na początku lat osiemdziesiątych.

• 1970 / 55 lat

  W Moskwie podpisano traktat o normalizacji stosunków pomiędzy Związkiem Sowieckim a Republiką Federalną Niemiec; obie strony zobowiązały się w nim do „nieograniczonego poszanowania integralności terytorialnej wszystkich państw w Europie w ich obecnych granicach”.

• 1968 / 57 lat

  W Gdańsku zmarł Bolesław Romanowski, komandor, dowódca walczących w II wojnie światowej polskich okrętów podwodnych „Jastrząb” i „Dzik”.

• 1964 / 61 lat

  Edward Ochab został przewodniczącym Rady Państwa PRL.

• 1957 / 68 lat

  W Łodzi wybuchł strajk tramwajarzy, spacyfikowany po trzech dniach przez milicję. 

• 1956 / 69 lat

  W Kokawie w pow. częstochowskim urodził się Artur Barciś, aktor, reżyser, przez wiele lat związany z warszawskim Teatrem Ateneum; znany m.in. z ról w serialach „Miodowe lata”, „Ranczo” i „Doręczyciel”, wystąpił w filmach „Znachor”, „Kramarz”, „Braciszek”, a także w cyklu „Dekalog” Krzysztofa Kieślowskiego. 

• 1949 / 76 lat

  W Genewie podpisano konwencje: o ochronie osób cywilnych podczas wojny; o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych; o traktowaniu jeńców wojennych oraz o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu.

• 1944 / 81 lat

  W Krakowie w wieku 99 lat zmarł jeden z ostatnich powstańców styczniowych ppor. Tomasz Chmieliński.

• 1943 / 82 lata

  W Warszawie specjalny oddział „Osa-Kosa” Kedywu KG AK zaatakował przy pl. Zamkowym transport pieniędzy wywożonych z Banku Emisyjnego; w wyniku przeprowadzonej akcji zdobyto około 106 milionów złotych oraz nieznaną ilość marek niemieckich.

• 1942 / 83 lata

  W Konstancinie zmarł ksiądz ppłk dr Jan Mauersberger, współorganizator skautingu, harcmistrz Rzeczypospolitej, kapelan ZHP; w czasie II wojny światowej przewodniczący Szarych Szeregów.

• 1942 / 83 lata

  W Jasienicy Rosielnej koło Krosna Niemcy rozstrzelali 624 Żydów.

• 1941 / 84 lata

  Winston Churchill i Franklin D. Roosevelt podpisali na pokładzie brytyjskiego pancernika „Prince of Wales” tzw. Kartę Atlantycką.

• 1941 / 84 lata

  Dekret Prezydium Rady Najwyższej ZSRS o amnestii dla obywateli polskich przebywających w sowieckich łagrach.

• 1928 / 97 lat

  W Amsterdamie zakończyły się IX Letnie Igrzyska Olimpijskie, w czasie których Halina Konopacka wygrała konkurs rzutu dyskiem, zdobywając pierwszy złoty medal olimpijski dla Polski.

• 1922 / 103 lata

  We Lwowie urodził się Leopold Unger, dziennikarz, publicysta; korespondent „Życia Warszawy” i Polskiej Agencji Prasowej; od 1969 r. na emigracji w Belgii, gdzie pod pseudonimem „Pol Mathil” pisał w „Le Soir”, współpracownik paryskiej „Kultury”, pracujący również dla Radia Wolna Europa, sekcji polskiej Radia BBC oraz „International Herald Tribune”; felietonista „Gazety Wyborczej”.

• 1920 / 105 lat

  Wojna polsko-bolszewicka: Józef Piłsudski z Warszawy wyruszył do frontowej kwatery w Puławach, gdzie objął dowództwo nad formowaną grupą uderzeniową.

• 1914 / 111 lat

  I wojna światowa: oddziały I Kompanii Kadrowej wkroczyły do Kielc.

• 1914 / 111 lat

  I wojna światowa: Francja i Wielka Brytania wypowiedziały wojnę Austro-Węgrom.

• 1910 / 115 lat

  W Warszawie urodziła się Lena Żelichowska, aktorka, tancerka, śpiewaczka; wystąpiła w filmach „Czarna perła”, „Jego wielka miłość”, „O czym marzą kobiety”, „Sygnały” i „Żołnierz królowej Madagaskaru”.

• 1902 / 123 lata

  We wsi Skalskie koło Olkusza urodził się Antoni Kocjan, konstruktor lotniczy, pilot; w czasie II wojny światowej w wywiadzie lotniczym ZWZ-AK; aresztowany i rozstrzelany przez Niemców w więzieniu na Pawiaku w 1944 r.

• 1831 / 194 lata

  Powstanie Listopadowe: gen. Henryk Dembiński mianowany został przez Radę Wojenną naczelnym wodzem, zastąpił na tym stanowisku gen. Jana Skrzyneckiego.

• 1794 / 231 lat

  W Warszawie zmarł książę Michał Poniatowski, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1785 r.

• 1794 / 231 lat

  Insurekcja Kościuszkowska: wojska rosyjskie zdobyły Wilno.

• 1759 / 266 lat

  Wojna siedmioletnia: Armie rosyjska i austriacka pokonały wojska pruskie w bitwie pod Kunowicami (niem. Kunersdorf); straty austriacko-rosyjskie – około 16 tys. zabitych i rannych; pruskie – 20 tys. ofiar.

• 1676 / 349 lat

  Zmarł Gabriel Krasiński, kasztelan płocki, uczestnik wojen kozackich i walk ze Szwedami w okresie „potopu”, które opisał w rękopiśmiennej kronice wierszowanej z lat 1655–1669 – „Taniec Rzeczypospolitej Polskiej”.

• 1654 / 371 lat

  Armia litewska dowodzona przez hetmana Janusza Radziwiłła zwyciężyła Rosjan w bitwie pod Szkłowem.

• 1399 / 626 lat

  W bitwie nad Worsklą wojska litewsko-ruskie księcia Witolda, wspierane przez oddziały polskie, krzyżackie, a także chana Tochtamysza, zostały pokonane przez tatarską armię władcy Złotej Ordy – chana Timur-Kutłuka.