> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz historyczny

4 kwietnia

  • Ppłk dr Wacław Lipiński podczas pokazowego procesu członków Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Demokratycznych Polski Podziemnej i III Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. 1947 r. Fot. PAP/CAF

    W więzieniu we Wronkach zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach, najprawdopodobniej zamordowany na polecenie władz komunistycznych, ppłk dr Wacław Lipiński, historyk, żołnierz Legionów Polskich, członek Komendy Głównej POW, działacz piłsudczykowski; w czasie II wojny światowej współorganizator Konwentu Organizacji Niepodległościowych (1942); po wojnie założyciel i przewodniczący podziemnego Stronnictwa Niezawisłości Narodowej (1946), członek Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Polski Podziemnej (1946–1947); aresztowany przez władze komunistyczne w 1947 r. i skazany na karę śmierci, zamienioną na dożywocie.

  • Władysław Skoczylas. Fot. NAC

    W Wieliczce urodził się Władysław Skoczylas, grafik, drzeworytnik, malarz, rzeźbiarz; autor m.in. „Pochodu zbójników”, „Teki zbójnickiej” i „Teki podhalańskiej”.

  • W Warszawie zmarła Elżbieta Dziębowska „Dewajtis”, harcerka Szarych Szeregów, żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka akcji „Kutschera” oraz Powstania Warszawskiego, muzykolog, wykładowca uniwersytecki, wieloletnia redaktor Polskiego Wydawnictwa Muzycznego.

  • W Warszawie zmarł Marian Jonkajtys, aktor, reżyser, poeta, wykładowca warszawskiej PWST, twórca Teatru Na Targówku (późniejszego Teatru Rampa).

  • Władysław Tatarkiewicz. Fot. PAP/CAF

    W Warszawie zmarł prof. Władysław Tatarkiewicz, historyk filozofii i sztuki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; jego najważniejsze dzieła to „Historia filozofii”, „Historia estetyki”, traktat „O szczęściu”.

  • Aleksander Ford. Fot. PAP/CAF/C. Langda

    W Nowym Jorku zmarł Aleksander Ford, reżyser, autor filmów „Ulica Graniczna”, „Krzyżacy”, „Pierwszy dzień wolności”, „Młodość Chopina” i „Ósmy dzień tygodnia”.

  • Henryk Mikołaj Górecki. 1969 r. Fot. PAP/CAF/K. Seko

    W Royan we Francji miało miejsce prawykonanie „Symfonii Pieśni Żałosnych” Henryka Mikołaja Góreckiego, która przyniósła mu międzynarodową sławę; tematem utworu jest tęsknota i cierpienie matki i jej dzieci.

  • W Hamburgu zmarł Alfred Naujocks, SS-Sturmbannfuehrer. Dowódca niemieckiej grupy dywersyjnej odpowiedzialnej za prowokację gliwicką 31 sierpnia 1939 roku.

  • W Warszawie urodził się Janusz Olech, szermierz, szablista, srebrny medalista igrzysk olimpijskich w Seulu (1988).

  • Piotr Siwkiewicz. Fot. PAP/S. Leszczyński

    W Warszawie urodził się Piotr Siwkiewicz, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Yesterday”, „Pociąg do Hollywood”, „Marcowe migdały”.

  • Premiera komedii „Mąż swojej żony” w reżyserii Stanisława Barei.

  • Bogumił Kobiela jako Jan Piszczyk w filmie "Zezowate szczęście" w reż. Andrzeja Munka. Fot. PAP/Kalenik

    Premiera filmu „Zezowate szczęście” w reżyserii Andrzeja Munka.

  • Ceremonia podpisania dokumentów powołujących do życia Pakt Północnoatlantycki NATO w Waszyngtonie 4 Kwietnia 1949 r. Fot. PAP/EPA

    W Waszyngtonie przedstawiciele 12 państw podpisali sojusz wojskowy – Pakt Północnoatlantycki (NATO); w skład sojuszu weszły: Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Kanada, Francja, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg, Dania, Norwegia, Islandia i Portugalia.

  • Sejm przyjął ustawę o nacjonalizacji banków.

  • Halina Wyrodek. Fot. PAP/CAF/M. Sochor

    W Olkuszu urodziła się Halina Wyrodek, aktorka, piosenkarka, gwiazda Piwnicy pod Baranami, przez wiele lat związana z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, aktorka filmowa, znana m.in. z ról w filmach „Party przy świecach”, „Grzeszny żywot Franciszka Buły”.

  • Na Firleju pod Radomiem Niemcy dokonali publicznej egzekucji, zabijając 145 mieszkańców wsi Gałki, Gielniów i Mechlin za udzielanie pomocy oddziałowi mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”; w czasie II wojny światowej na Firleju w masowych egzekucjach Niemcy zamordowali od 12-15 tys. osób.

  • W Warcie koło Sieradza Niemcy zamordowali około 500 pacjentów Publicznego Szpitala Psychiatrycznego.

  • Minister Józef Beck (trzeci z prawej) wśród oficerów brytyjskiej marynarki wojennej w Porsmouth. 04.1939. Fot. NAC

    Początek kilkudniowej wizyty ministra spraw zagranicznych RP Józefa Becka w Londynie, zakończonej wydaniem dwustronnego komunikatu oznaczającego zawarcie wstępnego porozumienia między Polską a Wielką Brytanią o wzajemnej pomocy na wypadek wojny.

  • Jerzy Gruza. XXV Międzynarodowy Festiwal w Sopocie. 17.08.1988. Fot. PAP/S. Kraszewski

    W Warszawie urodził się Jerzy Gruza, reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny, scenarzysta, twórca m.in. seriali „Wojna domowa” i „Czterdziestolatek”; dyrektor Teatru Muzycznego w Gdyni w latach 1983–1991.

  • W Częstochowie ukazało się pierwsze wydanie tygodnika katolickiego „Niedziela”.

  • Adolf Dymsza (z lewej) i Tadeusz Olsza w skeczu "Sznycel" w kabarecie "Qui Pro Quo" w Warszawie. Fot. NAC

    W Warszawie, w podziemiach Galerii Luxemburga przy ulicy Senatorskiej, założono teatrzyk literacko-artystyczny Qui Pro Quo.

  • Gmach Wszechnicy Piastowskiej w Poznaniu. Fot. NAC

    Powołano do życia Wydział Filozoficzny Wszechnicy Piastowskiej w Poznaniu, przemianowanej w 1955 r. na Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.

  • Rada Regencyjna powołała rząd Jana Kantego Steczkowskiego.

  • Urodził się Ludwik Bazylow, historyk, badacz dziejów Europy Wschodniej, autor wielu książek poświęconych historii Rosji.

  • Ryszard Białous. Fot. ze zbiorów Archiwum Akt Nowych w Warszawie

    W Warszawie urodził się Ryszard Białous, ps. Jerzy, kapitan Armii Krajowej, harcmistrz, żołnierz kampanii obronnej 1939 r., powstaniec warszawski, dowódca Oddziału Specjalnego „Jerzy”, batalionu „Zośka” i brygady dywersji „Broda 53” zgrupowania „Radosław”; więzień niemieckich obozów Bergen-Belsen i Sandbostel, od 1946 roku na emigracji w Argentynie.

  • Jan Rybkowski. Fot. PAP/W. Rozmysłowicz

    W Ostrowcu Świętokrzyskim urodził się Jan Rybkowski, reżyser, scenarzysta, pedagog, scenograf; twórca seriali filmowych „Chłopi”, „Kariera Nikodema Dyzmy” i „Rodzina Połanieckich”.

  • W Krakowie urodził się Mordechaj Gebirtig, poeta żydowski, autor m.in. wiersza „Bleibt gesund mir, Kroke” („Bądź mi zdrów, Krakowie”); zamordowany przez Niemców w czerwcu 1942 roku.

  • Kazimierz Prószyński. Źródło: Wikimedia Commons

    W Warszawie urodził się Kazimierz Prószyński, wynalazca, konstruktor, pionier polskiej kinematografii; zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen w marcu 1945 r.

  • Zdzisław Lubomirski. Źródło: NAC

    W Niżnym Nowogrodzie urodził się Zdzisław Lubomirski, ziemianin, działacz społeczno-polityczny, prezydent Warszawy (1916–1917), członek Rady Regencyjnej (1917–1918); w latach 1928–1938 senator II RP, w czasie okupacji niemieckiej aresztowany przez Niemców (1942), więziony na Pawiaku.

  • Armia Sycylijska pod dowództwem gen. Ludwika Mierosławskiego została rozbita przez wojska neapolitańskie w bitwie o Katanię.

  • Fragment "Panoramy Racławickiej". Fot. PAP/Reprodukcja

    W bitwie pod Racławicami powstańcy dowodzeni przez Tadeusza Kościuszkę pokonali wojska rosyjskie gen. Aleksandra Tormasowa; w bitwie wsławili się kosynierzy, a do narodowej legendy przeszedł Bartosz Głowacki.

  • August Czartoryski. Źródło: Wikimedia Commons

    Zmarł August Czartoryski, architekt politycznej potęgi tzw. Familii, ojciec Adama Kazimierza Czartoryskiego.

  • Michał Kazimierz Pac. Źródło: CBN Polona

    W majątku Waka, dziś w granicach Wilna, zmarł Michał Kazimierz Pac, hetman wielki litewski, wojewoda wileński, fundator wielu świątyń, m.in. kościoła świętych Piotra i Pawła w Wilnie, w którym został pochowany.

  • Lew Sapieha. Źródło: Wikimedia Commons

    W Ostrownie na Białorusi urodził się Lew Sapieha, hetman wielki litewski, twórca potęgi rodu Sapiehów.

  • W Budzie Kazimierz III Wielki zawarł porozumienie z królem węgierskim Ludwikiem Andegaweńskim dotyczące Rusi Halicko-Włodzimierskiej oraz węgierskiej pomocy w walce z Litwą.

  • W Kwedlinburgu odbył się zjazd, na którym Mieszko I złożył hołd cesarzowi Ottonowi III i podarował młodemu władcy wielbłąda.