Kalendarz historyczny
4 maja
-
W Warszawie zmarł gen. Jan Mazurkiewicz „Radosław”, zastępca (1943–1944), a następnie szef Kedywu KG AK (1944); podczas Powstania Warszawskiego dowódca Zgrupowania „Radosław”.
-
Powstanie Styczniowe: w nocy z 4 na 5 maja oddział Ignacego Mystkowskiego urządził pod Stokiem na Mazowszu zasadzkę na wojska rosyjskie, odnosząc jedno z największych polskich zwycięstw podczas Powstania.
-
W Warszawie zmarł Stanisław Niwiński, aktor, przez wiele lat związany z Teatrem Polskim w Warszawie; wystąpił m.in. w filmach „Hubal”, „Bołdyn”, „Virtuti”, a także w serialu „Czarne chmury”.
-
Hutę im. Włodzimierza Lenina w Nowej Hucie przemianowano na Hutę im. Tadeusza Sendzimira.
-
Łotwa ogłosiła niepodległość.
-
W nocy z 4 na 5 maja oddziały ZOMO przy użyciu petard i granatów łzawiących wtargnęły na teren Huty im. Lenina.
-
W Paryżu zmarł Konstanty Jeleński, eseista, krytyk; współpracownik paryskiej „Kultury” i „Zeszytów Literackich”.
-
Premiera filmu „Miś” w reżyserii Stanisława Barei.
-
W Lublanie zmarł Josip Broz Tito, jugosłowiański działacz komunistyczny; w czasie II wojny światowej dowódca komunistycznych oddziałów partyzanckich; w latach 1945–1980 przywódca Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii, sprawujący rządy dyktatorskie.
-
Premiera filmu „Motyle” w reżyserii Janusza Nasfetera.
-
Samolot Ił-62 „Mikołaj Kopernik” zainaugurował loty transatlantyckie PLL LOT.
-
W Konstancinie, w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku na planie filmu „Popioły”, zmarł Adam Królikiewicz, major WP, szef Ekwitacji Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu (1934–1939); brązowy medalista olimpijski w indywidualnym konkursie skoków na igrzyskach w Paryżu (1924).
-
W Lublinie urodziła się Beata Kozidrak, piosenkarka, wokalistka zespołu Bajm.
-
W Warszawie urodziła się Małgorzata Pieczyńska, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Wierna rzeka”, „Baryton”, „Jezioro Bodeńskie”, „Komediantka”, „Piłkarski poker”, a także w serialu „Ekstradycja”.
-
W czasie obrad Biura Politycznego KC PZPR Jakub Berman złożył rezygnację z funkcji wicepremiera i członka Biura.
-
We Wrocławiu urodził się Stanisław Bereś, poeta, krytyk literacki, historyk literatury, tłumacz.
-
Admirał Hans Georg von Friedeburg podpisał akt kapitulacji wojsk niemieckich w Holandii, Danii, Norwegii i północnych Niemczech.
-
W Oldenburgu zmarł Fedor von Bock, niemiecki feldmarszałek; dowódca wojsk zajmujących w 1938 r. Austrię; w kampanii polskiej 1939 r. dowodził Grupą Armii „Nord”; w 1940 r. w wojnie przeciwko Francji stał na czele Grupy Armii „B”; w czasie agresji na Związek Sowiecki w 1941 r. dowódca Grupy Armii „Mitte”.
-
W Owczarni na Lubelszczyźnie oddział kolaborującej ze Związkiem Sowieckim Armii Ludowej Bolesława Kaźmiraka (Kowalskiego), ps. Cień podstępnie wymordował żołnierzy oddziału 3. kompanii 15. pułku piechoty Armii Krajowej ppor. Mieczysława Zielińskiego ps. Krych, którzy czekali na zrzut broni. Zginęło 18 partyzantów AK (w tym dowódca), a 13 odniosło rany.
-
W Suchej na Pomorzu urodził się Edmund Wnuk-Lipiński, socjolog, nauczyciel akademicki, organizator i pierwszy dyrektor Instytutu Studiów Politycznych PAN (1990–1994) oraz Instytutu Spraw Publicznych (1995–1996); pisarz science fiction.
-
Pod Narwikiem w wyniku niemieckiego ataku lotniczego zatonął niszczyciel ORP „Grom”, śmierć poniosło 59 marynarzy.
-
W Berlinie w więziennym szpitalu zmarł Carl von Ossietzky, niemiecki publicysta, działacz pacyfistyczny, prześladowany przez nazistowski reżim, więziony w obozach koncentracyjnych; laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1935 r.
-
W Paryżu rozpoczęły się VIII Letnie Igrzyska Olimpijskie.
-
W Gorzycach koło Kościana urodził się Florian Marciniak, harcmistrz; współzałożyciel i Naczelnik Szarych Szeregów (1939–1943); aresztowany przez gestapo, zamordowany w lutym 1944 r. w niemieckim obozie koncentracyjnym Gross-Rosen.
-
W Warszawie urodził się Jerzy Waldorff, krytyk muzyczny, znawca sztuki, obrońca zabytków, twórca Komitetu Ochrony Starych Powązek.
-
W Warszawie urodził się Wacław Komar, działacz komunistyczny, uczestnik wojny domowej w Hiszpanii; szef II Oddziału Sztabu Generalnego LWP (1945–1947), wiceminister obrony narodowej i główny kwatermistrz LWP (1951–1953); w 1953 r. aresztowany, zwolniony bez procesu w 1956 r.; od sierpnia 1956 r. dowódca Wojsk Wewnętrznych, usunięty ze stanowiska w 1960 r.
-
We Florencji zmarł Juliusz Ordon, oficer, uczestnik Powstania Listopadowego, w czasie którego dowodził obroną reduty na Woli, opisaną przez Adama Mickiewicza w utworze „Reduta Ordona”.
-
W Leordzie na Bukowinie urodził się Wojciech Weiss, malarz, rysownik, grafik.
-
W Gruszczycach koło Sieradza urodził się Edmund Osterloff, pionier polskiej fotografii artystycznej.
-
W Warszawie odbyła się uroczystość poświęcenia zbudowanej przez władze carskie Cytadeli.
-
W Sławoszynie w powiecie puckim urodził się Florian Ceynowa, badacz folkloru kaszubskiego, działacz społeczny i polityczny, lekarz.
-
W Warszawie zmarł Władysław z Gielniowa, bernardyn, poeta, kaznodzieja; patron Warszawy; beatyfikowany w 1753 r.