> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz dat

1980

  • W Opolu zmarł Jacek Zejdler, aktor, zagrał główną rolę w serialu „Stawiam na Tolka Banana”.

  • USA nałożyły na Związek Sowiecki polityczne i gospodarcze sankcje w związku z interwencją zbrojną podjętą przez ZSRS w Afganistanie.

  • Telewizyjna premiera sztuki Jana Drdy „Igraszki z diabłem” w reżyserii Tadeusza Lisa, z Marianem Kociakiem, Markiem Kondratem i Barbarą Wrzesińską w rolach głównych.

  • Leszek Herdegen. Fot. PAP/E. Wołoszczuk

    W Toruniu zmarł Leszek Herdegen, aktor, literat; uczestnik Powstania Warszawskiego; występował w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, a następnie w warszawskich teatrach Studio i Powszechnym; zagrał m.in. w filmach „Kwiecień”, „Mansarda”, „Faraon”, „Potop”, a także w serialu „Stawka większa niż życie”.

  • Premiera filmu „Godzina W” w reżyserii Janusza Morgensterna.

  • Zbigniew Romaszewski. Fot. PAP/T. Michalak

    Powstała Komisja Helsińska KSS KOR. W jej skład weszli: Ludwik Cohn, Edward Lipiński, Zbigniew Romaszewski i Aniela Steinsbergowa.

  • W Zakopanem odbyły się pierwsze zawody Pucharu Świata w skokach narciarskich; zwyciężył w nich Stanisław Bobak.

  • Sejm powołał Naczelny Sąd Administracyjny, ale instytucja rozpoczęła działalność dopiero 1 września tego roku.

  • W Warszawie rozpoczął obrady VIII Zjazd PZPR.

  • Marian Rejewski. Źródło: Wikimedia Commons

    W Warszawie zmarł Marian Rejewski, matematyk, kryptolog, odegrał kluczową rolę w złamaniu kodów niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.

  • Leszek Cichy (L) i Krzysztof Wielicki (2L). Warszawa, 16.03.1980. Fot. PAP/CAF/T. Zagoździński

    Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki jako pierwsi himalaiści dokonali zimowego wejścia na Mount Everest.

  • Edward Babiuch. Fot. PAP/D. Gładysz

    Piotr Jaroszewicz złożył dymisję z funkcji premiera; jego następcą został Edward Babiuch

  • W Siedlcach urodził się Artur Boruc, piłkarz, bramkarz reprezentacji Polski, uczestnik finałów mistrzostw świata (2006) i mistrzostw Europy (2008); zawodnik m.in. Legii Warszawa, Celticu Glasgow, Fiorentiny i Southampton FC.

  • Jadwiga Jędrzejowska. Fot. NAC

    W Katowicach zmarła Jadwiga Jędrzejowska, tenisistka, w drugiej połowie lat 30. należała do ścisłej światowej czołówki; finalistka turnieju wimbledońskiego w 1937 r.; 22-krotnie zdobywała tytuł mistrzyni Polski w grze pojedynczej, pierwszy raz w 1929 r., ostatni w 1964 r.

  • Jarosław Iwaszkiewicz. Fot. PAP/C.Langda

    W Warszawie zmarł Jarosław Iwaszkiewicz, poeta, prozaik, dramatopisarz, tłumacz i eseista; współtwórca poetyckiej grupy Skamander, autor m.in. powieści „Sława i chwała”, „Czerwone tarcze”, „Kochankowie z Marony”, opowiadań „Panny z Wilka”, „Brzezina” oraz licznych wierszy, listów, wspomnień i biografii muzyków. W PRL wieloletni prezes Związku Literatów Polskich.

  • W Warszawie zmarła Estera Kowalska, aktorka związana z teatrami w Łodzi i Wrocławiu, a od 1957 roku z Teatrem Żydowskim w Warszawie.

  • Na 3 lata więzienia skazany został Edmund Zadrożyński, opozycyjny działacz robotniczy z Grudziądza, założyciel Niezależnego Ruchu Robotniczego. 

  • Katastrofa lotnicza samolotu PLL LOT lł-62 "Mikołaj Kopernik". Warszawa, 14.03.1980. Fot. PAP/CAF/M. Kłoś

    W pobliżu lotniska Okęcie rozbił się samolot PLL LOT IŁ-62 „Kopernik”, lecący z Nowego Jorku; zginęli wszyscy znajdujący się na pokładzie: 77 pasażerów i 10 członków załogi; wśród nich piosenkarka Anna Jantar oraz bokserska reprezentacja USA, lecąca na mecz z polskimi pięściarzami.

  • "Portret młodej kobiety" Tamary Łempickiej. Fot. NAC

    W Cuernavaca w Meksyku zmarła Tamara Łempicka, malarka polskiego pochodzenia, czołowa przedstawicielka stylu art deco.

  • Studzienka im. Walentego Badylaka na Rynku Głównym w Krakowie. Fot. PAP/J. Bednarczyk

    Protestując „przeciw zmowie milczenia wokół zbrodni w Katyniu, demoralizacji młodzieży i zniszczeniu rzemiosła” były żołnierz AK Walenty Badylak dokonał aktu samospalenia na Rynku Głównym w Krakowie.

  • Premiera filmu „Dyrygent” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

  • Premiera filmu „Paciorki jednego różańca” w reżyserii Kazimierza Kutza.

  • Piotr Głowacki. Fot. PAP/Strefa Gwiazd/S. Leszczyński

    W Toruniu urodził się Piotr Głowacki, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Dziewczyna z szafy”, „80 milionów” i „Disco polo”; za rolę w filmie „Bogowie” uhonorowany nagrodą Orła dla najlepszego aktora drugoplanowego.

  • Premier Edward Babiuch. Fot. PAP/L. Łożyński

    Sejm PRL powołał rząd Edwarda Babiucha.

  • Aleksander Ford. Fot. PAP/CAF/C. Langda

    W Nowym Jorku zmarł Aleksander Ford, reżyser, autor filmów „Ulica Graniczna”, „Krzyżacy”, „Pierwszy dzień wolności”, „Młodość Chopina” i „Ósmy dzień tygodnia”.

  • Władysław Tatarkiewicz. Fot. PAP/CAF

    W Warszawie zmarł prof. Władysław Tatarkiewicz, historyk filozofii i sztuki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; jego najważniejsze dzieła to „Historia filozofii”, „Historia estetyki”, traktat „O szczęściu”.

  • Serial telewizyjny „Kariera Nikodema Dyzmy” w reżyserii Jana Rybkowskiego i Marka Nowickiego: w centrum aktor Roman Wilhelmi. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    Premiera serialu telewizyjnego „Kariera Nikodema Dyzmy” w reżyserii Jana Rybkowskiego i Marka Nowickiego z niezapomnianą kreacją Romana Wilhelmiego.

  • Ekshumacja zwłok polskich oficerów zamordowanych w Katyniu w 1940 r. 04.1943. Fot. PAP/CAF

    Oświadczenie KSS KOR w 40. rocznicę zbrodni katyńskiej, wyrażające przekonanie, że ujawnienie stalinowskich zbrodni wobec obywateli polskich „będzie istotnym krokiem w kierunku braterstwa i przyjaźni z narodem rosyjskim”.

  • Jacek Dehnel. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Gdańsku urodził się Jacek Dehnel, poeta, pisarz, tłumacz; autor m.in. powieści „Lala”, „Balzakiana”, „Saturn. Czarne obrazy z życia mężczyzn z rodziny Goya” i „Matka Makryna”.

  • Josip Broz Tito. Fot. PAP/J. Morek

    W Lublanie zmarł Josip Broz Tito, jugosłowiański działacz komunistyczny; w czasie II wojny światowej dowódca komunistycznych oddziałów partyzanckich; w latach 1945–1980 przywódca Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii, sprawujący rządy dyktatorskie.

  • W Stalowej Woli urodził się Maciej Zakościelny, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Tylko mnie kochaj”, „Dlaczego nie!”, „Serce na dłoni”, a także w serialach „Kryminalni” i „Czas honoru”.

  • Głodówka protestacyjna w obronie Dariusza Kobzdeja i Mirosława Chojeckiego, na zdjęciu m.in.: Kazimierz Świtoń, Jacek Kuroń, Bronisław Wildstein, Jan Karandziej, Leszek Budrewicz, Lesław Maleszka. Źródło: IPN

    Początek głodówki w kościele św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej na znak solidarności z uwięzionymi Mirosławem Chojeckim i Dariuszem Kobzdejem, głodującymi w więzieniach, oraz innymi więźniami politycznymi.

  • Władysław Kozakiewicz. Fot. PAP/T. Prażmowski

    W Mediolanie Władysław Kozakiewicz ustanowił rekord świata w skoku o tyczce, osiągając wynik 572 cm.

  • Z portu gdyńskiego na jachcie Dar Przemyśla w samotny rejs dookoła świata wypływa Henryk Jaskuła. 12.06.1979. Fot. PAP/CAF/J. Uklejewski

    Do Gdyni dopłynął Henryk Jaskuła, który jako pierwszy Polak i trzeci żeglarz w historii, samotnie, bez zawijania do portów, okrążył Ziemię; dokonał tego na „Darze Przemyśla” płynąc tzw. trasą z wiatrem, poczynając od Przylądka Dobrej Nadziei (RPA); rejs trwał 344 dni.

  • Ida Kamińska. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Nowym Jorku zmarła Ida Kamińska, aktorka, reżyserka, pedagog, tłumaczka; w latach 1955–1968 dyrektor Państwowego Teatru Żydowskiego w Warszawie; w 1967 r. otrzymała nominację do Oscara w kategorii najlepszej roli kobiecej za rolę w filmie „Sklep przy głównej ulicy”; w 1968 r. wyemigrowała do USA.

  • W USA rozpoczęła nadawanie stacja telewizyjna CNN.

  • III Ogólnopolski Przegląd Muzyki Młodej Generacji. Jarocin, 08.1982. Fot. PAP/W. Kryński

    W Jarocinie rozpoczął się I Ogólnopolski Przegląd Muzyki Młodej Generacji.

  • Marian Spychalski. Fot. PAP/CAF/M.Sokołowski

    W Warszawie zmarł Marian Spychalski, działacz komunistyczny, minister obrony narodowej, marszałek Polski, przewodniczący Rady Państwa PRL.

  • Grażyna Rabsztyn ustanowiła w Warszawie rekord świata w biegu na 100 m przez płotki (12,36 s).

  • Premiera filmu „Sowizdrzał Świętokrzyski” w reżyserii Henryka Kluby.

  • Premiera filmu „Błękitna laguna” w reżyserii Randala Kleisera.

  • W Rzymie w finale VI Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej RFN pokonała 2:1 Belgię.

  • Premiera filmu „Olimpiada ‘40” w reżyserii Andrzeja Kotkowskiego.

  • Zakłady Mechaniczne Ursus. Fot. PAP/L. Łożyński

    Podwyżka cen mięsa i jego przetworów; konsekwencją były strajki protestacyjne m.in. w Mielcu, Ursusie, Poznaniu, Sanoku i Tarnowie.

  • Mural upamiętniający Lubelski Lipiec 1980. Fot. PAP/W. Pacewicz

    Rozpoczął się strajk w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL – Świdnik, który zapoczątkował wielką falę strajkową na Lubelszczyźnie, trwającą do 25 lipca; w sumie w protestach nazywanych „Lubelskim Lipcem '80” wzięło udział 150 zakładów.

  • Zygmunt Berling. Fot. PAP

    W Konstancinie zmarł gen. Zygmunt Berling, żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej; w latach 1939–1941 przebywał w niewoli sowieckiej; współpracował z NKWD; dowódca 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki (1943), następnie dowódca 1 Armii WP (1944).

  • W WSK PZL Świdnik założony został Komitet Strajkowy.

  • W Warszawie urodziła się Karolina Gruszka, aktorka filmowa i teatralna, laureatka Złotych Lwów Gdańskich za rolę Oli w „Kochankach z Marony”.

  • Specjalny wagon o nazwie wagon.lublin.pl, w którym zgromadzono materiały, dokumenty i nagrania o Lubelskim Lipcu '80. Lublin, 17.07.2005. Fot. PAP/M. Trembecki

    W Lublinie wybuchł strajk kolejarzy, do którego przyłączyły się inne zakłady pracy.

  • W Moskwie rozpoczęły się XXII Letnie Igrzyska Olimpijskie. Polscy reprezentanci zdobyli na nich 32 medale, w tym 3 złote. Część państw, m.in. USA i RFN, zbojkotowały moskiewskie igrzyska, protestując w ten sposób przeciwko sowieckiej agresji na Afganistan.

  • W większości lubelskich zakładów zakończyły się strajki.

  • Leszek Moczulski, założyciel KPN. Fot. PAP/CAF/M. Szyperko

    W Lądku Zdroju odbył się I Kongres Konfederacji Polski Niepodległej. W trakcie Kongresu doszło do interwencji SB i uczestnicy Kongresu zostali aresztowani.

  • Igrzyska Olimpijskie w Moskwie: radość Władysława Kozakiewicza po zdobyciu złotego medalu w skoku o tyczce. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Moskwie zakończyły się XXII Letnie Igrzyska Olimpijskie; polscy reprezentanci zdobyli na nich 32 medale, wśród nich trzy złote.

  • Portret płk. pil. Zdzisława Krasnodębskiego podczas mszy pogrzebowej po sprowadzeniu jego prochów do Polski w 2014 r. Fot. PAP/T. Gzell

    W Toronto zmarł Zdzisław Krasnodębski, pilot, pułkownik WP; uczestnik kampanii polskiej 1939 r. i francuskiej 1940 r.; założyciel i pierwszy dowódca Dywizjonu 303.

  • Stocznia Gdańska. Sierpień 1980. Fot. PAP/CAF/J. Uklejewski

    Początek strajku w Stoczni Gdańskiej; w kilku wydziałach pracownicy przerwali pracę; bezpośrednim powodem protestu było żądanie przywrócenia Anny Walentynowicz do pracy; powstał Komitet Strajkowy.

  • Strajk w Stoczni im. Lenina. 08.1980. Fot. PAP/J. Grelowski

    Po wybuchu strajku w Stoczni Gdańskiej protesty rozszerzyły się na inne zakłady Trójmiasta, objęły także Elbląg i Szczecin. W południe władze przerwały łączność telefoniczną Wybrzeża z resztą Polski. I sekretarz KC PZPR Edward Gierek przerwał urlop na Krymie i powrócił do kraju.

  • Lech Wałęsa (C) w strajkującej Stoczni Gdańskiej im. Lenina. 08.1980. Fot. PAP/CAF/S. Kraszewski

    W Stoczni Gdańskiej przedstawiciele strajkujących zakładów powołali Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, którego przewodniczącym został Lech Wałęsa. W nocy z 16 na 17 sierpnia MKS sformułował 21 postulatów, dotyczących m.in. prawa do strajku i tworzenia wolnych związków zawodowych oraz uwolnienia wszystkich więźniów politycznych.

  • Krzyż przed bramą strajkującej Stoczni Gdańskiej. 22.08.1980. Fot. PAP/CAF/J. Uklejewski

    W Stoczni Gdańskiej odprawiono niedzielną mszę, po której przed bramą stoczni, gdzie w grudniu 1970 r. strzelano do robotników, postawiono krzyż.

  • Strajk w Stoczni Gdańskiej: 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. 08.1980. Fot. PAP/J. Grelowski

    Gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy przedstawił wojewodzie listę 21 postulatów.

  • Marian Jurczyk. Fot. PAP/CAF/J. Undro

    Strajk w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego. Przewodniczącym Komitetu Strajkowego wybrano Mariana Jurczyka.

  • W katastrofie kolejowej pod Toruniem zginęło 65 osób, a 50 zostało rannych.

  • Strajk w Stoczni Gdańskiej. 08.1980. Fot. PAP/J. Grelowski

    Gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy zażądał od premiera Edwarda Babiucha podjęcia rokowań; MKS reprezentował już ponad 150 zakładów, w których trwały strajki okupacyjne.

  • Marian Jurczyk. 1980 r. Fot. PAP/CAF/J. Uklejewski

    W Szczecinie powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, jego przewodniczącym wybrano Mariana Jurczyka. Szczeciński MKS przedstawił listę 36 postulatów.

  • Strajk w Stoczni Gdańskiej. 08.1980. Fot. PAP/J. Grelowski

    Apel 64 intelektualistów do władz o rozpoczęcie rozmów z Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym na Wybrzeżu.

  • Głodówka KOR w Podkowie Leśnej trwająca od 7 do 17 maja 1980 r. w kościele św. Krzysztofa. Źródło: IPN

    SB aresztowała ponad dwudziestu członków i współpracowników KOR.

  • Spotkanie Komisji Rządowej z Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym w Stoczni im. A. Warskiego: przemawia Kazimierz Barcikowski, sekretarz KC PZPR. Szczecin, 27.08.1980 r. Fot. PAP/CAF/J. Undro

    Delegacja rządowa pod przewodnictwem wicepremiera Kazimierza Barcikowskiego rozpoczęła rozmowy z Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym w Szczecinie.

  • Huta im. Lenina. 1980 r. Fot. PAP/W. Kryński

    Początek strajku w Hucie im. Lenina w Krakowie.

  • Mieczysław Jagielski. Fot. PAP/CAF/M. Sokołowski

    Wicepremier Mieczysław Jagielski stanął na czele Komisji Rządowej negocjującej z gdańskim Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym.

  • Marian Jurczyk, szef szczecińskiego MKS. Fot. PAP/CAF/J. Undro

    Rozmowy szczecińskiego Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z Komisją Rządową.

  • Narada strajkujących w Sali BHP Stoczni Gdańskiej. 22.08.1980. Fot. PAP/J. Uklejewski

    W Gdańsku doszło do spotkania delegacji Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z wicepremierem Mieczysławem Jagielskim.

  • Wicepremier i przewodniczący Komisji Rządowej Mieczysław Jagielski (L) i przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego Lech Wałęsa. Fot. PAP/CAF/Z. Trybek

    W Stoczni Gdańskiej Komisja Rządowa podjęła rozmowy z Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym, ich przebieg transmitowano przez zakładowy radiowęzeł.

  • Lech Wałęsa. Fot. PAP/CAF/S. Kraszewski

    Lech Wałęsa wezwał do zaprzestania represji wobec osób wspomagających strajk. W Stoczni Gdańskiej ukazał się pierwszy numer „Strajkowego Biuletynu Informacyjnego Solidarność”.

  • Bohdan Cywiński. Fot. PAP/CAF/I. Radkiewicz

    Spotkanie Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z przybyłymi do Stoczni Gdańskiej sygnatariuszami apelu intelektualistów. Przy MKS powstała komisja ekspertów, w skład której weszli: Tadeusz Mazowiecki, Bronisław Geremek, Tadeusz Kowalik, Andrzej Wielowieyski, Jadwiga Staniszkis, Waldemar Kuczyński, Bohdan Cywiński.

  •  Józef Pińkowski. Fot. PAP/M. Langda

    Ze stanowiska prezesa Rady Ministrów odwołano Edwarda Babiucha. Obowiązki premiera przejął Józef Pińkowski.

  • Biuro Polityczne KC KPZR powołało specjalną Komisję do spraw Polski. Jej przewodniczącym został Michaił Susłow.

  • Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński wygłosił kazanie na Jasnej Górze, które zostało w ocenzurowanej formie wyemitowane przez media.

  • W Szczecinie wicepremier Kazimierz Barcikowski odrzucił żądanie utworzenia wolnych związków zawodowych.

  • Dziennikarze przebywający na Wybrzeżu zaprotestowali przeciw dezinformacji i nieobiektywnym komentarzom centralnej prasy.

  • W Gdańsku trwały rozmowy grupy roboczej. Gdański Międzyzakładowy Komitet Strajkowy reprezentował już 500 przedsiębiorstw.

  • Strajk górników w Kopalni Węgla Kamiennego Manifest Lipcowy: rodziny strajkujących przy ogrodzeniu kopalni. Jastrzębie Zdrój, 2-3.09.1980 r. Fot. PAP/S. Jakubowski

    Początek strajku w kopalni „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu.

  • Lech Wałęsa (C) w strajkującej Stoczni Gdańskiej im. Lenina. 08.1980 r. Fot. PAP/CAF/S. Kraszewski

    Lech Wałęsa wygłosił przy bramie Stoczni Gdańskiej przemówienie, w którym apelował do załóg w zakładach całej Polski o zgłaszanie akcesu do Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, ale bez przerywania pracy.

  • Delegaci MKS przy KWK Manifest Lipcowy i przewodniczący Jarosław Sienkiewicz (C). 02-03.09.1980. Fot. PAP/B. Różyc

    W Jastrzębiu powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, na czele którego stanął Jarosław Sienkiewicz.

  • Lech Wałęsa (C) wśród związkowców w sali BHP w Stoczni Gdańskiej, gdzie od 14.08. trwa strajk zapoczątkowany żądaniem przywrócenia do pracy pracownicy stoczni Anny Walentynowicz. Gdańsk, 30.08.1980. Fot. PAP/CAF/S. Kraszewski

    W Gdańsku parafowano dokument postanawiający, że w zakładach pracy mogą powstać wolne związki zawodowe z prawem do strajku.

  • I sekretarz PZPR Edward Gierek. 08.1980. Fot. PAP/I. Radkiewicz

    V Plenum KC PZPR zatwierdziło porozumienie zawarte w Szczecinie i podjęło decyzję o podpisaniu porozumienia w Gdańsku.

  • Podpisanie Porozumienia Szczecińskiego - szefowie: MKS M. Jurczyk i Komisji Rządowej K. Barcikowski. Fot.PAP/CAF/J.Undro

    W Szczecinie Kazimierz Barcikowski i Marian Jurczyk podpisali porozumienie pomiędzy przedstawicielami władz a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym.

  • Mieczysław Jagielski (L), Lech Wałęsa (C) i Tadeusz Fiszbach podpisują porozumienie w sali BHP Stoczni Gdańskiej. 31.08.1980. Fot. PAP/CAF/Z. Trybek

    Porozumienie Gdańskie: o godz. 17 w sali BHP Stoczni Gdańskiej podpisane zostało porozumienie między Komisją Rządową a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym, reprezentującym ponad 700 zakładów z całej Polski; delegacja rządowa zgodziła się m.in. na utworzenie nowych, niezależnych, samorządnych związków zawodowych, prawo do strajku, budowę pomnika ofiar Grudnia 1970, transmisje niedzielnych mszy św. w Polskim Radiu i ograniczenie cenzury; przyjęto też zapis, że nowe związki zawodowe uznają kierowniczą rolę PZPR w państwie; uroczystość podpisania porozumienia transmitowała TVP.

  • Strajkujące zakłady w Gdańsku, Szczecinie i Elblągu podjęły pracę; nadal protestowały kopalnie na Górnym Śląsku.

  • Prasa opublikowała teksty porozumień podpisanych przez stronę rządową z Międzyzakładowymi Komitetami Strajkowymi w Szczecinie i Gdańsku.

  • Niezależne Zrzeszenie Studentów. Fot. PAP/C. Słomiński

    Na Uniwersytecie Gdańskim utworzono Tymczasowy Komitet Założycielski Niezależnego Związku Studentów (NZS).

  • Parorama Starego Miasta w Warszawie. Fot. PAP/A. Rybczński

    Stare Miasto w Warszawie zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

  • Podpisanie Porozumień Jastrzębskich w kopalni „Manifest Lipcowy”. 03.09.1980. Fot. PAP/CAF/S. Jakubowski

    W Jastrzębiu podpisano porozumienia pomiędzy Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym a Komisją Rządową; śląskie kopalnie wznowiły pracę.

  • Edward Gierek. Fot. PAP/I. Radkiewicz

    Początek VI Plenum KC PZPR, na którym odwołano z funkcji I sekretarza Edwarda Gierka. Jego następcą na tym stanowisku został Stanisław Kania.

  • Premiera filmu „Grzeszny żywot Franciszka Buły” w reżyserii Janusza Kidawy.

  • Andrzej Rozpłochowski, przewodniczący MKR HK, sygnatariusz Porozumienia Katowickiego. Fot. PAP/CAF/K. Seko

    W Hucie Katowice Międzyzakładowy Komitet Robotniczy podpisał porozumienie z komisją rządową.

  • W Nowym Jorku zmarł Bill Evans, pianista i kompozytor jazzowy.

  • Transparent z napisem: Niezależność Solidarność Samorządność, przed siedzibą Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego (MKZ NSZZ) Solidarność Gdańsk i jednocześnie władz krajowych związku. Gdańsk, 10.1980. Fot. PAP/B. Różyc

    W Gdańsku przedstawiciele Międzyzakładowych Komitetów Założycielskich i Międzyzakładowych Komisji Robotniczych podjęli decyzję o utworzeniu jednego związku zawodowego pod nazwą Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”.

  • Lech Wałęsa. Fot. PAP/CAF/M. Langda

    Powołano Krajową Komisję Porozumiewawczą NSZZ „Solidarność” pod kierownictwem Lecha Wałęsy.

  • Premiera filmu „Constans” w reżyserii Krzysztofa Zanussiego.

  • Premiera filmu „Spokój” w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego.

  • Krzyż przed bramą strajkującej Stoczni Gdańskiej. 22.08.1980. Fot. PAP/CAF/J. Uklejewski

    Polskie Radio, zgodnie z podpisanymi przez władze komunistyczne porozumieniami, przeprowadziło pierwszą transmisję mszy świętej.

  • Początek wojny iracko-irańskiej.

  • Niezależne Zrzeszenie Studentów. Fot. PAP/C. Słomiński

    W Sądzie Wojewódzkim w Warszawie Ogólnopolski Komitet Założycielski złożył wniosek o rejestrację Niezależnego Zrzeszenia Studentów.

  • Ewa i Czesław Petelscy. Fot. PAP/J. Morek

    Premiera filmu „Urodziny młodego warszawiaka” w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich.

  • Leszek Moczulski. Fot. PAP/CAF/M. Szyperko

    W Warszawie władze komunistyczne aresztowały przywódcę Konfederacji Polski Niepodległej Leszka Moczulskiego.

  • Przewodniczący Tymczasowego Komitetu Koordynacyjnego NSZZ Solidarność Lech Wałęsa na ramionach związkowców przed Sądem Wojewódzkim po złożeniu wniosku o rejestrację NSZZ. Przy Wałęsie z prawej doradca Solidarności Tadeusz Mazowiecki i Waldemar Stawicki (z wąsami). 24.09.1980. Fot. PAP/J. Morek

    W Sądzie Wojewódzkim w Warszawie został złożony wniosek o rejestrację NSZZ „Solidarność” z siedzibą w Gdańsku.

  • Kard. Franciszek Macharski, reprezentant Episkopatu podczas posiedzenia Komisji 24.09.1980. Fot. PAP/J. Morek

    W Warszawie odbyło się pierwsze od 1967 r. posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu.

  • W Los Angeles zmarł Lewis Milestone, reżyser, scenarzysta, autor filmów „Awantura arabska” – Oscar za reżyserię (1929) oraz „Na Zachodzie bez zmian” – Oscary za reżyserię i w kategorii najlepszy film (1930).

  • W Koszycach urodziła się Martina Hingis, szwajcarska tenisistka; pięciokrotnie triumfowała w turniejach wielkoszlemowych: trzykrotnie w Australian Open (1997–1999), raz w Wimbledonie (1997) i raz w US Open (1997).

  • W Warszawie rozpoczął się X Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

  • W wielu zakładach pracy na wezwanie Solidarności odbył się jednogodzinny strajk, będący protestem przeciwko opieszałości władz komunistycznych we wprowadzaniu w życie Porozumień Sierpniowych.

  • Jerzy Żurawlew. Fot. PAP/CAF/S. Czarnogórski

    W Warszawie zmarł Jerzy Żurawlew, pianista, pedagog, inicjator Konkursu Chopinowskiego; w latach 1923–1939 profesor warszawskiej Wyższej Szkoły Muzycznej im. Fryderyka Chopina, a od 1949 r. Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie.

  • Zmarł Bolesław Mierzejewski, aktor filmowy i teatralny dwudziestolecia wojennego.

  • Czesław Miłosz. Fot. PAP/CAF/J. Undro

    Czesław Miłosz otrzymał literacką Nagrodę Nobla.

  • Gen. Bronisław Duch. Fot. NAC

    W Londynie zmarł gen. Bronisław Duch, dowódca 1. Dywizji Grenadierów we Francji (1940) i 3. Dywizji Strzelców Karpackich (1943–1946).

  • Premiera filmu „Ćma” w reżyserii Tomasza Zygadły.

  • Ogłoszenia i informacje Komitetu Założycielskiego NZS wywieszone na tablicach przed wejściem na dziedziniec UW. 09.1980. Fot. PAP/J. Morek

    W Warszawie przedstawiciele Komitetów Założycielskich NZS uchwalili statut i wybrali ogólnopolskie władze związku.

  • W Warszawie zakończył się X Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina; jego zwycięzcą został Dang Thai Son z Wietnamu.

  • Rejestracja NSZZ „Solidarność”, od lewej: Bogdan Lis, Lech Wałęsa i Tadeusz Mazowiecki. Warszawa, 24.10.1980. Fot. PAP/CAF/C. Langda.

    Sąd Wojewódzki w Warszawie zarejestrował NSZZ „Solidarność”, sędzia Zdzisław Kościelniak dopisał jednak do statutu związku ustęp o „kierowniczej roli PZPR”. Solidarność nie zgodziła się z tym, ogłosiła gotowość strajkową na 12 listopada i odwołała się do Sądu Najwyższego.

  • W szpitalu psychiatrycznym w Górnej Grupie w pow. świeckim wybuchł pożar, w wyniku którego zginęło 55 pacjentów, a 26 zostało ciężko poparzonych.

  • Ronald Reagan. Fot. PAP/EPA

    Ronald Reagan wygrał wybory prezydenckie w USA.

  • W Ciudad Juarez w Meksyku zmarł Steve McQueen, amerykański aktor, znany z ról w filmach „Siedmiu wspaniałych”, „Wielka ucieczka”, „Bullitt”, „Le Mans” i „Papillon”.

  • Tomasz Borkowy w serialu "Dom". Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    Premiera serialu telewizyjnego „Dom” w reżyserii Jana Łomnickiego.

  • Lech Wałęsa po wpisaniu NSZZ „Solidarność” do rejestru związków zawodowych. 10.11.1980 r. Fot. PAP/J. Morek

    Sąd Najwyższy w Warszawie zarejestrował NSZZ „Solidarność”, uchylając poprawki wprowadzone przez Sąd Wojewódzki.

  • Wobec trudności w rozmowach z Ministerstwem Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki w sprawie rejestracji Niezależnego Zrzeszenia Studentów (NZS) studenci podejmują decyzję o okupacji siedziby władz Uniwersytetu Warszawskiego w dniach 27-28 listopada 1980 r. Fot. PAP/L. Łożyński

    Sąd Wojewódzki w Warszawie odrzucił wniosek o rejestrację Niezależnego Zrzeszenia Studentów.

  • Premiera filmu „Wściekły byk” w reżyserii Martina Scorsese, nagrodzonego dwoma Oscarami.

  • Teatr Cricot 2. Próba do spektaklu Tadeusza Kantora „Wielopole, Wielopole”. Fot. PAP/J. Ochoński

    W Krakowie odbyła się prapremiera spektaklu Tadeusza Kantora „Wielopole, Wielopole”.

  • Edward Gierek. Fot. PAP/CAF/Archiwum

    W Warszawie rozpoczęło obrady VII plenum KC PZPR, na którym podjęto decyzję o usunięciu z KC byłego I sekretarza Edwarda Gierka.

  • W Paryżu zmarł Romain Gary, właściwie Romain Kacev, urodzony w Wilnie pisarz, dyplomata, dwukrotny laureat Nagrody Goncourtów, najbardziej prestiżowego francuskiego wyróżnienia literackiego.

  • Edward Gierek. Fot. PAP/L. Łożyński

    Edward Gierek został usunięty z Komitetu Centralnego PZPR.

  • W Orsay pod Paryżem zmarł Oswald Mosley, angielski polityk, założyciel i lider Brytyjskiej Unii Faszystów (1932–1940); w 1940 r. internowany przez władze brytyjskie.

  • Prezydent USA Jimmy Carter w depeszy do przywódcy ZSRS Leonida Breżniewa zażądał, by Polska mogła samodzielnie rozwiązać swoje trudności i ostrzegł przed skutkami użycia siły przez ZSRS przeciw Polsce.

  • Stanisława Walasiewicz. Źródło: NAC

    W Cleveland, w czasie napadu na sklep, została śmiertelnie postrzelona Stanisława Walasiewicz, polska lekkoatletka, wielokrotna rekordzistka świata, mistrzyni olimpijska w biegu na 100 m z Los Angeles w 1932 r.

  • Ogólny widok sali, na której odbywa się spotkanie przywódców państw stron Układu Warszawskiego. Moskwa, 04.12.1980. Fot. PAP/CAF/TASS

    W Moskwie odbyła się narada przywódców państw Układu Warszawskiego na temat sytuacji panującej w Polsce. Większość z obecnych oceniła ją jako kontrrewolucyjne zagrożenie. Decyzja o podjęciu interwencji militarnej jednak nie zapadła.

  • Wicepremier i przewodniczący Komisji Rządowej Mieczysław Jagielski (2L stoi) i przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego Lech Wałęsa (3L stoi) podpisują porozumienie kończące strajk w Stoczni Gdańskiej. Gdańsk 31.08.1980. Fot. PAP/CAF/Z. Trybek

    W Gdańsku odbyła się pierwsza publiczna projekcja filmu „Robotnicy `80”, przedstawiającego sierpniowy strajk w Stoczni Gdańskiej i rozmowy MKS z Komisją Rządową.

  • Przed budynkiem Dakota House na nowojorskim Manhattanie Marc David Chapman zastrzelił Johna Lennona.

  • Pożar w Karlinie. Fot. PAP/J. Undro

    Erupcja ropy i gazu ziemnego w Karlinie (Zachodniopomorskie), której efektem był pożar szybu naftowego. Przez 32 dni ponad 1000 osób walczyło z żywiołem. Tamtejsze złoża ropy naftowej okazały się mniejsze niż oczekiwano.

  • Czesław Miłosz. Fot. PAP/J. Undro

    Czesław Miłosz odebrał literacką Nagrodę Nobla.

  • Przy Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” powstał Komitet Obrony Więzionych za Przekonania.

  • Gen. Stanisław Tatar. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł gen. Stanisław Tatar, w latach 1940–1943 szef Oddziału III Operacyjnego KG ZWZ-AK, od 1943 r. zastępca Komendanta Głównego AK; w 1951 r. skazany przez władze komunistyczne w „procesie generałów” na dożywotnie więzienie; w 1956 r. zwolniony i zrehabilitowany.

  • Pomnik Poległych Stoczniowców. Fot. PAP/J. Uklejewski

    W Gdańsku odsłonięto Pomnik Poległych Stoczniowców, którzy zostali zabici w czasie tłumienia przez władze komunistyczne robotniczych protestów w grudniu 1970 r.

  • Jan Fethke. Źródło: Wikimedia Commons

    W Berlinie Zachodnim zmarł Jan Fethke, reżyser, scenarzysta, autor filmów „Zapomniana melodia”, „Złota maska” i „Irena do domu!”.

  • W Moskwie zmarł Aleksiej Kosygin, działacz komunistyczny, członek Biura Politycznego KC KPZR od 1946 r., premier Związku Sowieckiego w latach 1964–1980.

  • Stanisław Jaśkiewicz. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Stanisław Jaśkiewicz, aktor teatralny i filmowy.

  • Aleksandra Śląska jako Bona Sforza d'Aragona w filmie TV „Królowa Bona”. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    Premiera pierwszego odcinka serialu telewizyjnego „Królowa Bona” w reżyserii Janusza Majewskiego, z Aleksandrą Śląską w roli tytułowej.

  • W Amhle zmarł Karl Doenitz, dowódca nazistowskiej Kriegsmarine, ostatni przywódca III Rzeszy.

  • W Moskwie zmarła Nadieżda Jakowlewna Mandelsztam, żona poety Osipa Mandelsztama, pisarka, kustoszka pamięci o mężu; wiele z jego wierszy przechowała, ucząc się ich na pamięć.

  • Protest przed Sądem Najwyższym podczas rozprawy ws. rejestracji NSZZ Rolników Solidarność Wiejska. Warszawa, 30.12.1980. Fot. PAP/G. Rogiński

    W Ustrzykach Dolnych rolnicy rozpoczęli strajk okupacyjny w budynku Urzędu Miasta i Gminy, domagając się rejestracji NSZZ Rolników „Solidarność Wiejska”.

  • SS „Sołdek”. Fot. PAP/Komorowski

    Opuszczono banderę na SS „Sołdek”, pierwszym polskim statku wybudowanym po II wojnie światowej.

  • W Toronto w Kanadzie zmarł Marshall MacLuhan, filozof, teoretyk komunikacji, twórca koncepcji „Globalnej wioski komunikacyjnej”.