Kalendarz dat

1990

• 15.01

  W Krakowie rozpoczęła działalność pierwsza w Polsce komercyjna stacja radiowa RMF FM.

• 

  27.01

  W Sali Kongresowej w Warszawie rozpoczął obrady XI - ostatni - Zjazd PZPR, podczas którego podjęto uchwałę o zakończeniu działalności partii.

• 28.01

  Ukazało się ostatnie wydanie „Trybuny Ludu”, centralnego organu KC PZPR.

• 

  28.01

  W Bytomiu zmarł Edward Szymkowiak, piłkarz, bramkarz reprezentacji Polski w latach 1952–1965; zawodnik m.in. Legii Warszawa i Polonii Bytom.

• 

  29.01

  Rozwiązanie PZPR, Uczestnicy XI Zjazdu odbywającego się w Sali Kongresowej w Warszawie, przyjęli uchwałę o zakończeniu działalności partii;

• 30.01

  Po rozwiązaniu PZPR rozpoczął się zjazd założycielski Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej.

• 30.01

  W Warszawie powstało Muzeum Niepodległości.

• 30.01

  Stanisław Wyganowski został pierwszym po II wojnie światowej niekomunistycznym prezydentem Warszawy.

• 5.02

  Premiera filmu „Marcowe migdały” w reżyserii Radosława Piwowarskiego.

• 6.02

  We Wrocławiu została uruchomiona komercyjna stacja telewizyjna PTV Echo, pierwsza niepubliczna telewizja w krajach dawnego bloku komunistycznego.

• 16.02

  W Paryżu podpisano porozumienie między Klubem Paryskim a Polską, na mocy którego spłata 10 miliardów dolarów zadłużenia z okresu PRL została rozłożona na okres 14 lat.

• 19.02

  W Głownie zmarł Janusz Paluszkiewicz, aktor teatralny i filmowy, znany z filmów „Człowiek na torze”, „Awans”, „Znak orła” i roli Ignacego Gajdy w serialu Zbigniewa Chmielewskiego „Dyrektorzy”.

• 

  27.02

  Polska wznowiła stosunki dyplomatyczne z Izraelem, zerwane w czerwcu 1967 r. w reakcji na wojnę izraelsko-arabską (tzw. wojną sześciodniową), w której Warszawa, podobnie jak Moskwa, popierała stronę arabską.

• 27.02

  W Krakowie zmarł prof. Henryk Wereszycki, historyk, badacz dziejów XIX wieku.

• 28.02

  W Krakowie zmarł Kornel Filipowicz, pisarz, autor zbiorów opowiadań i mikropowieści, m.in. „Profile moich przyjaciół”, „Romans prowincjonalny”, „Pamiętnik antybohatera”, „Ogród pana Nietschke”, „Dzień wielkiej ryby”; autor scenariuszy filmowych.

• 

  5.03

  W Warszawie zmarł prof. Klemens Szaniawski, filozof, logik, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego.

• 

  8.03

  Odrodzenie samorządów: Sejm przyjął ustawę o samorządzie terytorialnym.

• 14.03

  Główny Urząd Statystyczny ogłosił, że inflacja w ciągu minionych dwunastu miesięcy wyniosła 1360 %. Była to najwyższa wartość tego wskaźnika w historii Polski.

• 

  15.03

  W Warszawie powstał Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej.

• 22.03

  Sejm przyjął ustawę o likwidacji Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”.

• 

  6.04

  Sejm uchwalił ustawy o Policji, Urzędzie Ochrony Państwa i Urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych. Ich konsekwencją było przekształcenie Milicji Obywatelskiej w Policję oraz zastąpienie zlikwidowanej Służby Bezpieczeństwa Urzędem Ochrony Państwa.

• 

  6.04

  Sejm uchwalił ustawę o przywróceniu Święta Narodowego 3 Maja oraz ustawę o zniesieniu 22 lipca jako Narodowego Święta Odrodzenia Polski.

• 

  9.04

  Pierwszy szczyt krajów Grupy Wyszehradzkiej. W Bratysławie spotkali się prezydenci, premierzy, ministrowie spraw zagranicznych oraz parlamentarzyści Polski, Węgier i Czechosłowacji. Polskę reprezentowali prezydent Wojciech Jaruzelski, premier Tadeusz Mazowiecki, minister spraw zagranicznych Krzysztof Skubiszewski, minister pracy i polityki socjalnej Jacek Kuroń oraz posłowie Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego: Adam Michnik, Zbigniew Janas i Ryszard Bugaj.

• 

  11.04

  Zniesienie cenzury prasowej. Sejm uchwalił ustawę „o uchyleniu ustawy o kontroli publikacji i widowisk, zniesieniu organów tej kontroli oraz o zmianie ustawy – Prawo prasowe”.

• 

  13.04

  Prezydent ZSRR Michaił Gorbaczow przekazał prezydentowi Wojciechowi Jaruzelskiemu kopie archiwalnych dokumentów z listami polskich jeńców wysłanych w kwietniu i maju 1940 r. z obozu w Kozielsku do Smoleńska i z obozu w Ostaszkowie do Kalinina (obecny Twer), a także wykaz akt ewidencyjnych jeńców wojennych, których wywieziono z obozu NKWD w Starobielsku.

• 

  13.04

  Związek Radziecki przyznał się do zbrodni katyńskiej. W komunikacie rządowej agencji TASS oficjalnie potwierdzono, że polscy jeńcy wojenni zostali rozstrzelani wiosną 1940 r. przez NKWD.

• 

  17.04

  W Warszawie zmarł Witold Łokuciewski, pułkownik WP, as myśliwski, pilot Dywizjonu 303, uczestnik Bitwy o Anglię; w 1942 r. zestrzelony nad Francją, trafił do niemieckiej niewoli; po wojnie ostatni dowódca Dywizjonu 303 (1946).

• 

  18.04

  Premiera filmu „Deja vu” w reżyserii Juliusza Machulskiego.

• 

  19.04

  W gdańskiej hali Olivia rozpoczął się II Zjazd „Solidarności”. Pierwszy odbył się w tym samym miejscu w 1981 r. Po wprowadzeniu stanu wojennego związek został przez władze zdelegalizowany, ale działał. Przewodniczącym związku został wybrany ponownie Lech Wałęsa.

• 

  23.04

  W Warszawie zarejestrowano Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej (ZHR).

• 28.04

  Weszła w życie ustawa znosząca obchodzone 22 lipca Narodowe Święto Odrodzenia Polski i przywracająca Święto Narodowe Trzeciego Maja.

• 1.05

  Utworzono Parki Narodowe: Poleski i Drawieński.

• 

  4.05

  Hutę im. Włodzimierza Lenina w Nowej Hucie przemianowano na Hutę im. Tadeusza Sendzimira.

• 4.05

  Łotwa ogłosiła niepodległość.

• 

  5.05

  W Warszawie odbył się Kongres Jedności PSL, w czasie którego doszło do połączenia PSL „Odrodzenie” (dawnego ZSL) z PSL tzw. wilanowskim Franciszka Kamińskiego oraz innymi ugrupowaniami ludowymi; prezesem Naczelnego Komitetu Wykonawczego zjednoczonego PSL został Roman Bartoszcze.

• 

  6.05

  Premiera filmu „Korczak” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

• 

  12.05

  Powstało Porozumienie Centrum; przewodniczącym partii wybrany został Jarosław Kaczyński.

• 25.05

  Polska złożyła oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi.

• 

  27.05

  Odbyły się pierwsze w powojennej Polsce wolne wybory samorządowe, pierwsze w pełni demokratyczne wybory w Polsce po 1945 roku. Kandydaci Komitetów Obywatelskich „Solidarność” zdobyli ponad 53 proc. głosów.

• 29.05

  W Paryżu podpisano umowę o utworzeniu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.

• 31.05

  W Warszawie zmarł Jerzy Kaliszewski, aktor, reżyser, pedagog; występował m.in. w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, Starym Teatrze, a także w Teatrze Narodowym w Warszawie; zagrał w filmach „Bolesław Śmiały”, „Polonia Restituta” oraz w serialu „Stawka większa niż życie”.

• 

  6.06

  W życie weszła ustawa z 11 kwietnia 1990 r. rozwiązująca Główny Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk, który działał od 5 lipca 1946 r.

• 

  15.06

  W Houston zmarł Ryszard Cieślak, aktor Teatru Laboratorium, reżyser teatralny, pedagog; bliski współpracownik Jerzego Grotowskiego.

• 

  18.06

  W Warszawie zmarł Henryk Leliwa-Roycewicz, pułkownik WP, jeździec, wicemistrz olimpijski w WKKW z Berlina (1936); uczestnik kampanii 1939 r.; żołnierz Armii Krajowej, w czasie Powstania Warszawskiego dowódca batalionu „Kiliński”.

• 20.06

  Deklaracja niepodległości Uzbekistanu.

• 

  21.06

  Parlamenty RFN i NRD uznały nienaruszalność zachodniej granicy Polski.

• 21.06

  W wyniku trzęsienia ziemi o sile 7,7 w skali Richtera na północy Iranu, w prowincji Gilan, zginęło około 40 tys. ludzi.

• 

  22.06

  W Berlinie zamknięty został Checkpoint Charlie, dawne przejście graniczne między Berlinem Zachodnim a Wschodnim, należące do najbardziej znanych symboli zimnej wojny.

• 

  24.06

  Początek „wojny na górze” - rozłam w obozie „Solidarności”. W trakcie obrad Komitetu Obywatelskiego Lech Wałęsa zaatakował premiera Tadeusza Mazowieckiego i broniących go Jerzego Turowicza oraz Andrzeja Wielowieyskiego. „Stłucz pan termometr, a nie będziesz pan miał gorączki” - rzucił do tego ostatniego.

• 

  1.07

  Zmarł Iwan Sierow, jedna z najważniejszych osób w strukturach NKWD za czasów Stalina i Berii, zaś za Chruszczowa szef wywiadu wojskowego oraz KGB. W historii Polski zapisał się jako organizator deportacji Polaków z zajętych w 1939 r. przez ZSRR polskich kresów. Na Łubiance torturował gen. Okulickiego, w marcu 1945 r. podstępnie aresztował przywódców Polskiego Państwa Podziemnego (osądzonych później w Moskwie).

• 

  13.07

  Powstał GROM (Grupa Reagowania Operacyjno-Manewrowego) – Jednostka Wojskowa Wojsk Specjalnych; jej twórcą i pierwszym dowódcą był gen. Sławomir Petelicki.

• 17.07

  Pierwszy węzeł polskich serwerów akademickich PLEARN został podłączony do European Academic Research Network.

• 

  3.08

  Instrukcja MEN dotycząca powrotu nauczania religii do szkoły w roku szkolnym 1990/1991.

• 

  8.08

  Polska i NATO nawiązały oficjalne stosunki dyplomatyczne.

• 1.09

  Powołana została Żandarmeria Wojskowa.

• 

  3.09

  W Warszawie zmarł Mieczysław Fogg, jeden z najpopularniejszych polskich piosenkarzy; jego największe przeboje to „Ostatnia niedziela”, „Bo to się zwykle tak zaczyna”, „Jesienne róże”, „Czy pamiętasz tę noc w Zakopanem”, „Szkoda twoich łez, dziewczyno”, „Upić się warto” i „Piosenka o mojej Warszawie”; w czasie II wojny światowej pomagał artystom pochodzenia żydowskiego, za co został uhonorowany po wojnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

• 

  12.09

  W Warszawie zmarła Irena Eichlerówna, jedna z najwybitniejszych polskich aktorek teatralnych, przez ponad pół wieku związana z Teatrem Narodowym w Warszawie.

• 12.09

  W Moskwie byłe mocarstwa okupacyjne USA, W. Brytania, Francja, ZSRS oraz oba państwa niemieckie podpisały układ 2+4 dotyczący zjednoczenia Niemiec.

• 

  15.09

  W Krakowie na Cmentarzu Rakowickim uroczyście złożono urnę z prochami gen. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, zmarłego w 1942 r. w Nowym Jorku.

• 26.09

  W Rzymie zmarł Alberto Moravia, pisarz, autor powieści „Konformista”, „Podróż do Rzymu”, „Pogarda” oraz „Matka i córka”.

• 

  27.09

  Sejm dokonał nowelizacji Konstytucji i przyjął ustawę o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; zgodnie z ustawą wybór prezydenta odbywa się w głosowaniu powszechnym.

• 28.09

  Nadawanie rozpoczęło Radio Gazeta (dziś: Radio Zet) – druga po RMF FM komercyjna stacja radiowa w Polsce.

• 30.09

  W Sydney zmarł Patrick White, pisarz, autor powieści „Wóz ognisty”; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1973 r.

• 

  3.10

  Zjednoczenie Niemiec: Niemiecka Republika Demokratyczna przystąpiła do Republiki Federalnej Niemiec; w Berlinie przed budynkiem Reichstagu odbyły się oficjalne uroczystości.

• 

  6.10

  W Warszawie zmarł Henryk Vogelfänger, aktor, prawnik, popularny „Tońko” z duetu „Wesołej Lwowskiej Fali”, żołnierz Dywizji Pancernej generała Maczka, po wojnie przebywał na emigracji.

• 12.10

  Sejm powołał Straż Graniczną.

• 

  15.10

  Premiera filmu „Ucieczka z kina Wolność” w reżyserii Wojciecha Marczewskiego.

• 

  26.10

  W Warszawie zmarła Barbara Ludwiżanka, aktorka, związana z Teatrem Polskim w Warszawie oraz Teatrem Współczesnym; wystąpiła m.in. w filmach „Godzina pąsowej róży”, „Sublokator”, „Kłopotliwy gość”, a także w serialach „Chłopi” oraz „Noce i dnie”.

• 

  27.10

  W Brwinowie pod Warszawą zmarł Wacław Kowalski, aktor; niezapomniany Pawlak z komedii „Sami swoi” i dozorca Popiołek z serialu „Dom”.

• 

  9.11

  Ustawa o przejęciu przez skarb państwa majątku byłej PZPR.

• 10.11

  Premiera filmu „Kevin sam w domu” w reżyserii Chrisa Columbusa.

• 

  14.11

  W Warszawie minister spraw zagranicznych Polski Krzysztof Skubiszewski i minister spraw zagranicznych RFN Hans-Dietrich Genscher podpisali traktat potwierdzający kształt istniejącej granicy polsko-niemieckiej.

• 14.11

  W Warszawie zmarł Adolf Rudnicki, pisarz.

• 

  14.11

  Premiera filmu „Europa, Europa” w reżyserii Agnieszki Holland.

• 19.11

  W Paryżu państwa należące do NATO oraz Układu Warszawskiego podpisały Traktat o Konwencjonalnych Siłach Zbrojnych w Europie.

• 21.11

  Podpisano Paryską Kartę Nowej Europy.

• 22.11

  Margaret Thatcher ustąpiła ze stanowiska premiera Wielkiej Brytanii; szefową brytyjskiego rządu była od 1979 r.

• 

  25.11

  Odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich w Polsce, największe poparcie uzyskali w niej: Lech Wałęsa (39,96 proc.) i Stanisław Tymiński (23,1 proc.).

• 27.11

  Po przegranej pierwszej turze wyborów prezydenckich premier Tadeusz Mazowiecki zgłosił dymisję swojego gabinetu.

• 

  28.11

  W Rzymie zmarł kardynał Władysław Rubin; w latach 1964-1980 delegat prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego do opieki nad emigracją i uchodźstwem polskim, zaś w latach 1980-1985 prefekt watykańskiej Kongregacji dla Kościołów Wschodnich.

• 

  29.11

  Rząd zniósł zakaz sprzedawania alkoholu przed godziną 13. Wprowadzono go w grudniu 1982, bo władze PRL chciały w ten sposób walczyć z plagą pijaństwa. Przepis przyczynił się jednak tylko do wzrostu popularności melin, czyli punktów, w których wódkę można było kupić o każdej porze.

• 2.12

  Powstała Unia Demokratyczna, jej przywódcą został Tadeusz Mazowiecki.

• 

  8.12

  W Krakowie zmarł Tadeusz Kantor, jeden z najważniejszych twórców i reformatorów XX-wiecznego teatru, malarz, scenograf, aktor, wykładowca krakowskiej ASP; autor manifestów artystycznych, współzałożyciel Grupy Krakowskiej i założyciel Teatru Cricot 2, jego najgłośniejsze spektakle to „Umarła klasa”, „Wielopole, Wielopole”, „Niech sczezną artyści”, „Nigdy tu już nie powrócę”.

• 

  9.12

  Lech Wałęsa - jako kandydat obozu solidarnościowego - wygrał ze Stanisławem Tymińskim (mieszkającym w Peru przedsiębiorcą) w II turze wyborów prezydenckich. Zdobył 74,25 proc. głosów.

• 14.12

  W Neuchatel zmarł Friedrich Duerrenmatt, szwajcarski dramatopisarz, prozaik, teoretyk teatru; autor dramatów „Wizyta starszej pani” i „Fizycy”.

• 

  14.12

  Sejm przyjął dymisję rządu Tadeusza Mazowieckiego.

• 17.12

  Uchwała Rady Ministrów w sprawie postawienia inwestycji Elektrownia Jądrowa „Żarnowiec” w budowie w stan likwidacji.

• 21.12

  W Moskwie ukazał się pierwszy numer „Niezawisimoj Gaziety”, pisma skierowanego do środowisk liberalnych i inteligenckich.

• 

  22.12

  Lech Wałęsa na posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego został zaprzysiężony na prezydenta RP; tego samego dnia na Zamku Królewskim w Warszawie odebrał insygnia władzy prezydenckiej II RP z rąk Ryszarda Kaczorowskiego – ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie.