Kalendarz dat

1990

• 15.01

  W Krakowie rozpoczęła działalność pierwsza w Polsce komercyjna stacja radiowa RMF FM.

• 

  27.01

  W Sali Kongresowej w Warszawie rozpoczął obrady XI - ostatni - Zjazd PZPR, podczas którego podjęto uchwałę o zakończeniu działalności partii.

• 

  28.01

  W Bytomiu zmarł Edward Szymkowiak, piłkarz, bramkarz reprezentacji Polski w latach 1952–1965; zawodnik m.in. Legii Warszawa i Polonii Bytom.

• 28.01

  Ukazało się ostatnie wydanie „Trybuny Ludu”, centralnego organu KC PZPR.

• 

  29.01

  Uczestnicy XI Zjazdu PZPR, odbywającego się w Sali Kongresowej w Warszawie, przyjęli uchwałę o zakończeniu działalności partii; PZPR przez ponad 40 lat sprawowała w Polsce najpierw totalitarną, a następnie autorytarną władzę.

• 30.01

  Po rozwiązaniu PZPR rozpoczął się zjazd założycielski Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej.

• 30.01

  Stanisław Wyganowski został pierwszym po II wojnie światowej niekomunistycznym prezydentem Warszawy.

• 30.01

  W Warszawie powstało Muzeum Niepodległości.

• 5.02

  Premiera filmu „Marcowe migdały” w reżyserii Radosława Piwowarskiego.

• 6.02

  We Wrocławiu została uruchomiona komercyjna stacja telewizyjna PTV Echo, pierwsza niepubliczna telewizja w krajach dawnego bloku komunistycznego.

• 16.02

  W Paryżu podpisano porozumienie między Klubem Paryskim a Polską, na mocy którego spłata 10 miliardów dolarów zadłużenia z okresu PRL została rozłożona na okres 14 lat.

• 19.02

  W Głownie zmarł Janusz Paluszkiewicz, aktor teatralny i filmowy, znany z filmów „Człowiek na torze”, „Awans”, „Znak orła” i roli Ignacego Gajdy w serialu Zbigniewa Chmielewskiego „Dyrektorzy”.

• 27.02

  W Krakowie zmarł prof. Henryk Wereszycki, historyk, badacz dziejów XIX wieku.

• 

  27.02

  Polska wznowiła stosunki dyplomatyczne z Izraelem, zerwane w czerwcu 1967 r. w reakcji na wojnę izraelsko-arabską (tzw. wojną sześciodniową), w której Warszawa, podobnie jak Moskwa, popierała stronę arabską.

• 28.02

  W Krakowie zmarł Kornel Filipowicz, pisarz, autor zbiorów opowiadań i mikropowieści, m.in. „Profile moich przyjaciół”, „Romans prowincjonalny”, „Pamiętnik antybohatera”, „Ogród pana Nietschke”, „Dzień wielkiej ryby”; autor scenariuszy filmowych.

• 

  5.03

  W Warszawie zmarł prof. Klemens Szaniawski, filozof, logik, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego.

• 8.03

  Sejm przyjął ustawę o samorządzie terytorialnym.

• 14.03

  Główny Urząd Statystyczny ogłosił, że inflacja w ciągu minionych dwunastu miesięcy wyniosła 1360 %. Była to najwyższa wartość tego wskaźnika w historii Polski.

• 

  15.03

  W Warszawie powstał Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej.

• 22.03

  Sejm przyjął ustawę o likwidacji Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa-Książka-Ruch”.

• 

  6.04

  Sejm uchwalił ustawy o Policji, Urzędzie Ochrony Państwa i Urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych. Ich konsekwencją było przekształcenie Milicji Obywatelskiej w Policję oraz zastąpienie zlikwidowanej Służby Bezpieczeństwa Urzędem Ochrony Państwa.

• 

  6.04

  Sejm uchwalił ustawę o przywróceniu Święta Narodowego 3 Maja oraz ustawę o zniesieniu 22 lipca jako Narodowego Święta Odrodzenia Polski.

• 

  11.04

  Sejm uchwalił ustawę „o uchyleniu ustawy o kontroli publikacji i widowisk, zniesieniu organów tej kontroli oraz o zmianie ustawy – Prawo prasowe”.

• 

  13.04

  Związek Sowiecki przyznał się do zbrodni katyńskiej. W komunikacie rządowej agencji TASS oficjalnie potwierdzono, że polscy jeńcy wojenni zostali rozstrzelani wiosną 1940 r. przez NKWD.

• 

  13.04

  Prezydent ZSRS Michaił Gorbaczow przekazał prezydentowi Wojciechowi Jaruzelskiemu kopie archiwalnych dokumentów z listami polskich jeńców wysłanych w kwietniu i maju 1940 r. z obozu w Kozielsku do Smoleńska i z obozu w Ostaszkowie do Kalinina (obecny Twer), a także wykaz akt ewidencyjnych jeńców wojennych, których wywieziono z obozu NKWD w Starobielsku.

• 

  17.04

  W Warszawie zmarł Witold Łokuciewski, pułkownik WP, as myśliwski, pilot Dywizjonu 303, uczestnik Bitwy o Anglię; w 1942 r. zestrzelony nad Francją, trafił do niemieckiej niewoli; po wojnie ostatni dowódca Dywizjonu 303 (1946).

• 

  18.04

  Premiera filmu „Deja vu” w reżyserii Juliusza Machulskiego.

• 18.04

  W Warszawie urodził się Wojciech Szczęsny, piłkarz, bramkarz reprezentacji Polski, zawodnik m.in. Arsenalu Londyn, AS Roma, Juventusu Turyn.

• 

  19.04

  W gdańskiej hali Olivia rozpoczął się II Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”; przewodniczącym związku ponownie wybrany został Lech Wałęsa.

• 

  23.04

  W Warszawie zarejestrowano Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej (ZHR).

• 28.04

  Weszła w życie ustawa znosząca obchodzone 22 lipca Narodowe Święto Odrodzenia Polski i przywracająca Święto Narodowe Trzeciego Maja.

• 1.05

  Utworzono Parki Narodowe: Poleski i Drawieński.

• 4.05

  Łotwa ogłosiła niepodległość.

• 4.05

  Hutę im. Włodzimierza Lenina w Nowej Hucie przemianowano na Hutę im. Tadeusza Sendzimira.

• 

  5.05

  W Warszawie odbył się Kongres Jedności PSL, w czasie którego doszło do połączenia PSL „Odrodzenie” (dawnego ZSL) z PSL tzw. wilanowskim Franciszka Kamińskiego oraz innymi ugrupowaniami ludowymi; prezesem Naczelnego Komitetu Wykonawczego zjednoczonego PSL został Roman Bartoszcze.

• 

  6.05

  Premiera filmu „Korczak” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

• 

  12.05

  Powstało Porozumienie Centrum; przewodniczącym partii wybrany został Jarosław Kaczyński.

• 25.05

  Polska złożyła oficjalny wniosek o rozpoczęcie negocjacji umowy o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi.

• 

  27.05

  Odbyły się pierwsze w powojennej Polsce wolne wybory samorządowe, pierwsze w pełni demokratyczne wybory w Polsce po 1945 roku. Kandydaci Komitetów Obywatelskich „Solidarność” zdobyli ponad 53 proc. głosów.

• 29.05

  Zjazd Deputowanych Ludowych wybrał Borysa Jelcyna na stanowisko przewodniczącego Rady Najwyższej Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.

• 29.05

  W Paryżu podpisano umowę o utworzeniu Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.

• 31.05

  W Warszawie zmarł Jerzy Kaliszewski, aktor, reżyser, pedagog; występował m.in. w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, Starym Teatrze, a także w Teatrze Narodowym w Warszawie; zagrał w filmach „Bolesław Śmiały”, „Polonia Restituta” oraz w serialu „Stawka większa niż życie”.

• 2.06

  W Chełmży urodził się Michał Kwiatkowski, kolarz szosowy, zawodowy mistrz świata ze startu wspólnego z 2014 r.

• 

  6.06

  W życie weszła ustawa z 11 kwietnia 1990 r. rozwiązująca Główny Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk, który działał od 5 lipca 1946 r.

• 

  15.06

  W Houston zmarł Ryszard Cieślak, aktor Teatru Laboratorium, reżyser teatralny, pedagog; bliski współpracownik Jerzego Grotowskiego.

• 

  18.06

  W Warszawie zmarł Henryk Leliwa-Roycewicz, pułkownik WP, jeździec, wicemistrz olimpijski w WKKW z Berlina (1936); uczestnik kampanii 1939 r.; żołnierz Armii Krajowej, w czasie Powstania Warszawskiego dowódca batalionu „Kiliński”.

• 20.06

  Deklaracja niepodległości Uzbekistanu.

• 

  21.06

  Parlamenty RFN i NRD uznały nienaruszalność zachodniej granicy Polski.

• 21.06

  W wyniku trzęsienia ziemi o sile 7,7 w skali Richtera na północy Iranu, w prowincji Gilan, zginęło około 40 tys. ludzi.

• 

  22.06

  W Berlinie zamknięty został Checkpoint Charlie, dawne przejście graniczne między Berlinem Zachodnim a Wschodnim, należące do najbardziej znanych symboli zimnej wojny.

• 

  24.06

  Na Uniwersytecie Warszawskim odbyło się posiedzenie Komitetu Obywatelskiego, podczas którego doszło do ostrego sporu pomiędzy przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechem Wałęsą i jego zwolennikami a stronnikami premiera Tadeusza Mazowieckiego; w wyniku konfliktu KO opuściła grupa 63 osób, zwolenników Mazowieckiego.

• 

  1.07

  W Moskwie zmarł Iwan Sierow, sowiecki generał aparatu bezpieczeństwa; od 1939 r. ludowy komisarz spraw wewnętrznych ZSRS na Ukrainie, organizator deportacji polskich obywateli w głąb ZSRS (1939–1941), mający także bezpośredni udział w zbrodni katyńskiej; od 1941 r. zastępca szefa NKWD Ławrientija Berii, odpowiedzialny m.in. za brutalne represje wobec żołnierzy AK i rozbijanie struktur Polskiego Państwa Podziemnego; od 1954 do 1958 r. szef KGB; w 1956 r. w czasie rewolucji węgierskiej dowodził operacjami tłumiącymi opór powstańców; szef GRU (wywiadu wojskowego) w latach 1958–1962.

• 13.07

  Powstał GROM (Grupa Reagowania Operacyjno-Manewrowego) – Jednostka Wojskowa Wojsk Specjalnych; jej twórcą i pierwszym dowódcą był gen. Sławomir Petelicki.

• 17.07

  Pierwszy węzeł polskich serwerów akademickich PLEARN został podłączony do European Academic Research Network.

• 

  3.08

  Instrukcja MEN dotycząca powrotu nauczania religii do szkoły w roku szkolnym 1990/1991.

• 

  8.08

  Polska i NATO nawiązały oficjalne stosunki dyplomatyczne.

• 1.09

  Powołana została Żandarmeria Wojskowa.

• 

  3.09

  W Warszawie zmarł Mieczysław Fogg, jeden z najpopularniejszych polskich piosenkarzy; jego największe przeboje to „Ostatnia niedziela”, „Bo to się zwykle tak zaczyna”, „Jesienne róże”, „Czy pamiętasz tę noc w Zakopanem”, „Szkoda twoich łez, dziewczyno”, „Upić się warto” i „Piosenka o mojej Warszawie”; w czasie II wojny światowej pomagał artystom pochodzenia żydowskiego, za co został uhonorowany po wojnie tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

• 

  12.09

  W Warszawie zmarła Irena Eichlerówna, jedna z najwybitniejszych polskich aktorek teatralnych, przez ponad pół wieku związana z Teatrem Narodowym w Warszawie.

• 12.09

  W Moskwie byłe mocarstwa okupacyjne USA, W. Brytania, Francja, ZSRS oraz oba państwa niemieckie podpisały układ 2+4 dotyczący zjednoczenia Niemiec.

• 

  15.09

  W Krakowie na Cmentarzu Rakowickim uroczyście złożono urnę z prochami gen. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, zmarłego w 1942 r. w Nowym Jorku.

• 26.09

  W Rzymie zmarł Alberto Moravia, pisarz, autor powieści „Konformista”, „Podróż do Rzymu”, „Pogarda” oraz „Matka i córka”.

• 

  27.09

  Sejm dokonał nowelizacji Konstytucji i przyjął ustawę o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; zgodnie z ustawą wybór prezydenta odbywa się w głosowaniu powszechnym.

• 28.09

  Nadawanie rozpoczęło Radio Gazeta (dziś: Radio Zet) – druga po RMF FM komercyjna stacja radiowa w Polsce.

• 30.09

  W Sydney zmarł Patrick White, pisarz, autor powieści „Wóz ognisty”; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1973 r.

• 1.10

  W Warszawie rozpoczął się XII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

• 1.10

  Początek wojny domowej w Rwandzie.

• 

  3.10

  Zjednoczenie Niemiec: Niemiecka Republika Demokratyczna przystąpiła do Republiki Federalnej Niemiec; w Berlinie przed budynkiem Reichstagu odbyły się oficjalne uroczystości.

• 

  6.10

  W Warszawie zmarł Henryk Vogelfänger, aktor, prawnik, popularny „Tońko” z duetu „Wesołej Lwowskiej Fali”, żołnierz Dywizji Pancernej generała Maczka, po wojnie przebywał na emigracji.

• 12.10

  Sejm powołał Straż Graniczną.

• 

  15.10

  Premiera filmu „Ucieczka z kina Wolność” w reżyserii Wojciecha Marczewskiego.

• 

  26.10

  W Warszawie zmarła Barbara Ludwiżanka, aktorka, związana z Teatrem Polskim w Warszawie oraz Teatrem Współczesnym; wystąpiła m.in. w filmach „Godzina pąsowej róży”, „Sublokator”, „Kłopotliwy gość”, a także w serialach „Chłopi” oraz „Noce i dnie”.

• 

  27.10

  W Brwinowie pod Warszawą zmarł Wacław Kowalski, aktor; niezapomniany Pawlak z komedii „Sami swoi” i dozorca Popiołek z serialu „Dom”.

• 

  9.11

  Ustawa o przejęciu przez skarb państwa majątku byłej PZPR.

• 10.11

  Premiera filmu „Kevin sam w domu” w reżyserii Chrisa Columbusa.

• 

  14.11

  W Warszawie minister spraw zagranicznych Polski Krzysztof Skubiszewski i minister spraw zagranicznych RFN Hans-Dietrich Genscher podpisali traktat potwierdzający kształt istniejącej granicy polsko-niemieckiej.

• 14.11

  W Warszawie zmarł Adolf Rudnicki, pisarz.

• 

  14.11

  Premiera filmu „Europa, Europa” w reżyserii Agnieszki Holland.

• 19.11

  W Paryżu państwa należące do NATO oraz Układu Warszawskiego podpisały Traktat o Konwencjonalnych Siłach Zbrojnych w Europie.

• 21.11

  Podpisano Paryską Kartę Nowej Europy.

• 22.11

  Margaret Thatcher ustąpiła ze stanowiska premiera Wielkiej Brytanii; szefową brytyjskiego rządu była od 1979 r.

• 

  25.11

  Odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich w Polsce, największe poparcie uzyskali w niej: Lech Wałęsa (39,96 proc.) i Stanisław Tymiński (23,1 proc.).

• 27.11

  Po przegranej pierwszej turze wyborów prezydenckich premier Tadeusz Mazowiecki zgłosił dymisję swojego gabinetu.

• 28.11

  W Rzymie zmarł kardynał Władysław Rubin; w czasie II wojny światowej więzień sowieckich łagrów, następnie żołnierz Armii Polskiej gen. Władysława Andersa; duszpasterz polskich uchodźców; rektor Papieskiego Kolegium Polskiego w Rzymie (1958–1964); biskup pomocniczy archidiecezji gnieźnieńskiej (1964); delegat prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego do opieki nad emigracją i uchodźstwem polskim (1964–1980); sekretarz generalnego Synodu Biskupów w Rzymie (1967–1980); w latach 1980–1985 prefekt watykańskiej Kongregacji dla Kościołów Wschodnich.

• 29.11

  Zlikwidowano restrykcje w sprzedaży napojów alkoholowych, które można było znowu kupować przed godz. 13.00.

• 2.12

  Powstała Unia Demokratyczna, jej przywódcą został Tadeusz Mazowiecki.

• 

  8.12

  W Krakowie zmarł Tadeusz Kantor, jeden z najważniejszych twórców i reformatorów XX-wiecznego teatru, malarz, scenograf, aktor, wykładowca krakowskiej ASP; autor manifestów artystycznych, współzałożyciel Grupy Krakowskiej i założyciel Teatru Cricot 2, jego najgłośniejsze spektakle to „Umarła klasa”, „Wielopole, Wielopole”, „Niech sczezną artyści”, „Nigdy tu już nie powrócę”.

• 

  9.12

  Odbyła się druga tura wyborów prezydenckich. Wzięło w niej udział 53,39 proc. uprawnionych do głosownia obywateli (14,65 mln). Lecha Wałęsę poparło 74, 25 proc. głosujących (10 622 696), natomiast Stanisława Tymińskiego 25,75 proc. (3 683 098). Ponad 344 tys. wyborców oddało nieważne głosy.

• 

  14.12

  Sejm przyjął dymisję rządu Tadeusza Mazowieckiego.

• 14.12

  W Neuchatel zmarł Friedrich Duerrenmatt, szwajcarski dramatopisarz, prozaik, teoretyk teatru; autor dramatów „Wizyta starszej pani” i „Fizycy”.

• 17.12

  Uchwała Rady Ministrów w sprawie postawienia inwestycji Elektrownia Jądrowa „Żarnowiec” w budowie w stan likwidacji.

• 21.12

  W Moskwie ukazał się pierwszy numer „Niezawisimoj Gaziety”, pisma skierowanego do środowisk liberalnych i inteligenckich.

• 

  22.12

  Lech Wałęsa na posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego został zaprzysiężony na prezydenta RP; tego samego dnia na Zamku Królewskim w Warszawie odebrał insygnia władzy prezydenckiej II RP z rąk Ryszarda Kaczorowskiego – ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie.