Kalendarz historyczny
20 sierpnia
-
Rozkaz o utworzeniu 2. Armii WP pod dowództwem gen. Karola Świerczewskiego.
-
Powstańcy warszawscy zdobyli gmach PAST-y przy ul. Zielnej.
-
W Lublinie zmarł Piotr Szczepanik, piosenkarz, gitarzysta, wykonawca jednej z najsłynniejszych polskich ballad „Kochać”; a także takich utworów jak „Goniąc Kormorany” i „Żółte kalendarze”.
-
W Warszawie zmarł Andrzej Walicki, współtwórca tzw. warszawskiej szkoły historyków idei, wykładowca wielu polskich i zagranicznych uczelni wyższych. Do najważniejszych publikacji Walickiego należą: „Osobowość a historia. Studia z dziejów literatury i myśli rosyjskiej”, „Rosyjska filozofia i myśl społeczna. Od Oświecenia do marksizmu”, „Między filozofią, religią i polityką. Studia o myśli polskiej epoki romantyzmu”.
-
W Warszawie sekretarz stanu USA Condoleezza Rice i minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski podpisali umowę w sprawie lokalizacji w Polsce elementów amerykańskiej tarczy antyrakietowej. W 2009 r. strona amerykańska zmieniła plany w sprawie tarczy antyrakietowej i zrezygnowała z rozmieszczenia w Polsce i Czechach stacjonarnej tarczy antyrakietowej. Do planów jej budowy powrócono w 2016 r., po agresji Rosji na wschodnią Ukrainę.
-
W Piszu zmarł Kazimierz Dziewanowski, dziennikarz, publicysta, pisarz, ambasador Polski w Stanach Zjednoczonych w latach 1990–1996.
-
Premiera filmu „Uprowadzenie Agaty” w reżyserii Marka Piwowskiego.
-
Spotkanie sekretarza KC Józefa Czyrka z przewodniczącym warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej Andrzejem Stelmachowskim, występującym z upoważnienia Episkopatu i Lecha Wałęsy.
-
Apel 64 intelektualistów do władz o rozpoczęcie rozmów z Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym na Wybrzeżu.
-
SB aresztowała ponad dwudziestu członków i współpracowników KOR.
-
W Górze Kalwarii zmarł Adolf Dymsza, aktor, reżyser, gwiazda polskiego kina i kabaretu; znany z filmów „Antek Policmajster”, „ABC miłości”, „Dodek na froncie”, „Paweł i Gaweł”, „Sportowiec mimo woli”, „Skarb”, „Nikodem Dyzma” i „Cafe pod Minogą”.
-
Zamordowany został Jan Gerhard, pisarz, publicysta, poseł, redaktor naczelny „Forum”.
-
Interwencja sił zbrojnych Układu Warszawskiego w Czechosłowacji: w nocy z 20 na 21 sierpnia wojska ZSRS, Polski, Węgier, Bułgarii i NRD wkroczyły na terytorium CSRS.
-
Minister obrony narodowej gen. Marian Spychalski wydał rozkaz o rozformowaniu Wojskowego Korpusu Górniczego, do którego kierowano poborowych uznawanych za zagrażających systemowi komunistycznemu.
-
W Łodzi urodził się Cezary Harasimowicz, aktor, scenarzysta.
-
Proces przed Sądem Marynarki Wojennej przeciwko oficerom i podoficerom oskarżonym o przynależność do organizacji „kontrrewolucyjnej”.
-
W Norymberdze zakończył się proces niemieckich lekarzy oskarżonych o przeprowadzanie zbrodniczych eksperymentów medycznych na więźniach obozów koncentracyjnych.
-
W Barwisze koło Moskwy zmarł Leon Chwistek, malarz, teoretyk sztuki, matematyk, filozof; członek utworzonego w ZSRS Związku Patriotów Polskich.
-
Podczas ataku na niemiecką strażnicę graniczną we wsi Sieczychy koło Wyszkowa poległ Tadeusz Zawadzki „Zośka” – harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej, bohater książki Aleksandra Kamińskiego „Kamienie na szaniec”.
-
W czasie powstania w białostockim getcie zginął jego przywódca Mordechaj Tenenbaum-Tamaroff.
-
Sowiecki nalot na Warszawę. Liczbę zabitych Niemców obliczano na około 60; 300 miało odnieść rany. Straty wśród ludności cywilnej były dużo wyższe: około 200 zabitych i 800 rannych.
-
Niemcy przeprowadzili likwidację getta w Falenicy, wywożąc jego mieszkańców do obozu zagłady w Treblince.
-
Niemcy rozpoczęli likwidację getta w Kielcach; do 24 sierpnia do obozu zagłady w Treblince wywieźli ok. 20 tys. Żydów, od 1200 do 1500 osób zamordowali na terenie getta.
-
W Katowicach odbył się pogrzeb Wojciecha Korfantego, dyktatora III Powstania Śląskiego, posła, jednego z przywódców Chrześcijańskiej Demokracji, wicepremiera rządu RP (1923), więźnia brzeskiego, współtwórcy antysanacyjnego Frontu Morges.
-
W Warszawie urodził się Jan Olszewski, członek Szarych Szeregów, redaktor „Po prostu”, członek Klubu Krzywego Koła, obrońca w procesach politycznych PRL; współzałożyciel Polskiego Porozumienia Niepodległościowego, współpracownik KOR; w 1980 r. doradca NSZZ „Solidarność”; współzałożyciel Porozumienia Centrum (1990); jeden z założycieli (1992) i przewodniczący Ruchu dla Rzeczypospolitej; założyciel (1995) i przewodniczący Ruchu Odbudowy Polski; poseł na Sejm, premier RP w latach 1991–1992.
-
Wojna polsko-bolszewicka: Początek odwrotu Armii Czerwonej na Froncie Południowo-Zachodnim.
-
I wojna światowa: Kapitulacja rosyjskiej załogi Twierdzy Modlin przed wojskami niemieckimi.
-
W Poznaniu cesarz Wilhelm II Hohenzollern dokonał uroczystego otwarcia Zamku Cesarskiego.
-
W Bar-de-luc w Lotaryngii urodził się Raymond Poincare, francuski polityk, minister zagranicznych i premier (1912–1913; 1922–1924; 1926–1929); prezydent Francji w latach 1913–1920; 4 czerwca 1917 r. wydał dekret o utworzeniu Armii Polskiej we Francji.
-
W Hrubieszowie urodził się Bolesław Prus, właściwie Aleksander Głowacki herbu Prus, pisarz, prozaik, nowelista i publicysta okresu pozytywizmu, współtwórca polskiego realizmu, kronikarz Warszawy, myśliciel i popularyzator wiedzy; autor powieści „Lalka”, „Faraon” i „Emancypantki”.
-
W Igołomi pod Krakowem urodził się Adam Chmielowski, Brat Albert, zakonnik, malarz, założyciel zgromadzeń zakonnych albertynów i albertynek oraz przytulisk dla bezdomnych; uczestnik Powstania Styczniowego. Kanonizowany przez papieża Jana Pawła II w 1989 r.
-
W Hruszówce urodził się Tadeusz Reytan, konfederat barski; w 1773 r. poseł nowogródzki na Sejm nadzwyczajny w Warszawie, w czasie którego w dramatyczny sposób protestował przeciwko zatwierdzeniu I rozbioru Polski.
-
W obozie wojskowym pod Pawłoczą na Ukrainie zmarł książę Jeremi Wiśniowiecki.
-
Król Zygmunt III Waza wydał akt zabraniający drukowania i sprzedaży księgi „Zwierciadło Korony Polskiej” Sebastiana Miczyńskiego, ponieważ przyczyniała się do podburzania nastrojów i ataków na ludność żydowską.
-
We Lwowie urodził się Józef Bartłomiej Zimorowic, poeta, satyryk, autor dzieł historycznych; burmistrz Lwowa.
-
Konrad von Wallenrode został wielkim mistrzem zakonu krzyżackiego; był pierwowzorem bohatera dramatu Adama Mickiewicza.
-
W Malborku zmarł Konrad III Zoellner von Rotenstein, wielki mistrz zakonu krzyżackiego od 1382 r.
-
Urodził się książę Bolesław III Krzywousty.