Kalendarz dat

1955

• 

  2.01

  W Zabrzu urodził się Tadeusz Bradecki, aktor, reżyser teatralny; dyrektor naczelny i artystyczny Starego Teatru w Krakowie (1990–1996); w 2007 r. objął funkcję dyrektora artystycznego Teatru Śląskiego w Katowicach.

• 16.01

  W Bielsku-Białej urodziła się Jolanta Januchta, lekkoatletka, biegaczka średniodystansowa, wielokrotna mistrzyni Polski, medalistka mistrzostw Europy.

• 17.01

  W Siemianowicach Śląskich urodził się Henryk Średnicki, bokser, złoty medalista mistrzostw świata (1978) i Europy (1977, 1979).

• 21.01

  Symboliczny początek końca stalinizmu w Polsce - kierownictwo PZPR podczas obrad III plenum Komitetu Centralnego zaapelowało o powrót do leninowskich zasad. W praktyce oznaczało to atak na nadużycia Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego

• 

  22.01

  Zmarł Kazimierz Zenkteler, jeden z organizatorów powstania wielkopolskiego, dowódca brygady w wojnie polsko-bolszewickiej, a rok później ostatni dowódca III powstania śląskiego. W czasie II wojny światowej wysiedlony przez Niemców z rodzinnej Wielkopolski. Resztę życia spędził w Jędrzejowie.

• 

  26.01

  Premiera filmu "Pokolenie", reżyserskiego debiutu Andrzeja Wajdy.

• 29.01

  W Częstochowie urodził się Jan Pospieszalski, muzyk zespołów Czerwone Gitary, Woo Boo Doo i Voo Voo, dziennikarz telewizyjny.

• 5.02

  W Tczewie urodziła się Teresa Piotrowska, polityk, w latach 2014–15 minister spraw wewnętrznych.

• 

  13.02

  W Pszczynie urodził się Piotr Machalica, aktor, związany z Teatrem Powszechnym w Warszawie, wykonawca piosenki aktorskiej; wystąpił m.in. w filmach „1968. Szczęśliwego Nowego Roku”, „Zabij mnie glino”, „Sztuka kochania”, „Szamanka”, „Dzień świra”, a także serialu „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy”.

• 18.02

  W Warszawie zmarła Ludwika Wawrzyńska, nauczycielka, która z pożaru w baraku mieszkalnym przy ul. Włościańskiej w Warszawie uratowała czworo dzieci.

• 

  21.02

  W Warszawie otwarty został nowy gmach Filharmonii Narodowej. Wzniesiono go w stylu socrealistycznym na miejscu tego, który został zniszczony w trakcie II wojny światowej.

• 22.02

  W Warszawie rozpoczął się V Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

• 

  23.02

  W Warszawie urodził się Tomasz Stockinger, aktor, znany m.in. z ról w filmach „Sto koni do stu brzegów”, „Znachor”, „Lata dwudzieste, lata trzydzieste…” oraz roli doktora Lubicza w serialu „Klan”.

• 24.02

  W Krakowie urodziła się Martyna Jakubowicz, wokalistka folkowo-bluesowa, kompozytorka, autorka przebojów „W domach z betonu”, „Wielka fala”, „Kiedy będę starą kobietą”, „Kołysanka dla Misiaków”.

• 27.02

  W Krakowie urodził się Andrzej Hudziak, aktor, związany ze Starym Teatrem w Krakowie; wystąpił m.in. w filmie Andrzeja Barańskiego „Parę osób, mały czas”, w którym zagrał rolę poety Mirona Białoszewskiego.

• 2.03

  Polska została członkiem Unii Europejskich Związków Piłkarskich (UEFA).

• 

  7.03

  Urodziła się Jolanta Żółkowska, aktorka teatralna i filmowa. Basia Lawinówna - żona Andrzeja Talara w serialu „Dom” Jana Łomnickiego.

• 9.03

  W Rybniku urodził się Józef Pinior, polityk, działacz opozycji demokratycznej i podziemnej „Solidarności”, autor operacji ukrycia przed władzami komunistycznymi 80 milionów złotych należących do dolnośląskiej „Solidarności”, senator RP, eurodeputowany.

• 

  10.03

  W Olsztynie urodził się Juliusz Machulski, reżyser, scenarzysta, producent filmowy; autor filmów „Vabank”, „Vabank II, czyli riposta”, „Seksmisja”, „Kingsajz”, „Deja vu”, „Szwadron”, „Killer” i „Vinci”.

• 

  12.03

  W Gdańsku urodziła się Janina Ochojska, założycielka i szefowa Polskiej Akcji Humanitarnej.

• 21.03

  Adam Harasiewicz zwyciężył w V Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina.

• 5.04

  W Warszawie w PKiN rozpoczął działalność Pałac Młodzieży.

• 

  17.04

  We Wrocławiu urodził się Jan Borysewicz, lider zespołu Lady Pank, kompozytor, gitarzysta, wokalista i autor tekstów.

• 19.04

  W Białymstoku zmarł arcybiskup Romuald Jałbrzykowski.

• 

  22.04

  W Olsztynie urodziła się Izabela Trojanowska, piosenkarka, aktorka.

• 

  26.04

  W Jenisejsku urodził się Tadeusz Słobodzianek, dramatopisarz, reżyser, krytyk teatralny; współzałożyciel Towarzystwa Wierszalin-Teatr; autor m.in. dramatów „Car Mikołaj”, „Turlajgroszek”, „Prorok Ilja”, „Merlin. Inna historia”, „Sen pluskwy” i „Nasza klasa”; od 2012 r. dyrektor warszawskiego Teatru Dramatycznego.

• 28.04

  W Nowym Jorku zmarł Stanisław Sielański, aktor, artysta kabaretowy; wystąpił m.in. w filmach „Manewry miłosne”, „Pan Twardowski”, „Dorożkarz nr 13”, „Książątko”, „Trójka hultajska”, „Królowa przedmieścia” i „Szczęśliwa trzynastka”.

• 29.04

  Powstało Centralne Archiwum Filmowe; przemianowane  w 1970 r. na Filmotekę Polską, w 1987 r. na Filmotekę Narodową.

• 1.05

  Powstał Zespół Filmowy „Kadr”.

• 

  8.05

  W Warszawie zmarł Kazimierz Wajda, aktor radiowy i filmowy, odtwórca roli Szczepcia – jednego z lwowskich batiarów w filmach „Włóczęgi” i „Będzie lepiej”.

• 9.05

  Premiera filmu „Godziny nadziei” w reżyserii Jana Rybkowskiego.

• 11.05

  W Wielopolu Skrzyńskim podczas wyświetlania filmu przez objazdowe kino w szkolnym baraku wybuchł pożar, w wyniku którego zginęło 56 osób, w większości młodzież i dzieci.

• 

  14.05

  W Warszawie przywódcy ZSRR, Polski, Albanii, Bułgarii, Czechosłowacji. NRD, Rumunii i Węgier podpisali sojusz polityczno-wojskowy, określany jako Układ Warszawski. Państwa wchodzące w jego skład były całkowicie podporządkowane Związkowi Radzieckiemu, zarówno pod względem politycznym, jak i militarnym.

• 

  17.05

  Urodził się Czesław Lang, jeden z najlepszych polskich kolarzy, wicemistrz olimpijski z Moskwy (1980), organizator Tour de Pologne.

• 

  19.05

  W Warszawie zmarł Tadeusz Sygietyński, kompozytor, dyrygent, założyciel i wieloletni dyrektor Państwowego Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

• 

  20.05

  W Bielsku-Białej urodził się Zbigniew Preisner, kompozytor muzyki filmowej oraz teatralnej; współpracował z Krzysztofem Kieślowskim, dla którego stworzył muzykę do większości filmów, m.in. do „Podwójnego życia Weroniki”.

• 20.05

  W Zębie niedaleko Poronina urodził się Józef Łuszczek, narciarz; w 1978 r. podczas mistrzostw świata w narciarstwie klasycznym w Lahti zdobył złoty medal w biegu na 15 km i brązowy medal na dystansie 30 km; pierwszy Polak, który został mistrzem świata w biegach narciarskich.

• 27.05

  W Warszawie urodziła się Magdalena Wołłejko, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Chłopi”, „Akcja pod Arsenałem”, „Pensja pani Latter” i „Kobieta w kapeluszu”.

• 30.05

  W pożarze w Kopalni Węgla Kamiennego „Sośnica” w Gliwicach zginęło 42 górników. Była to jedna z największych katastrof w powojennej historii polskiego górnictwa.

• 4.06

  Powołano Instytut Badań Jądrowych.

• 

  7.06

  W Warszawie urodziła się Dorota Kamińska, aktorka, przez wiele lat związana z warszawskim Teatrem Studio; wystąpiła w filmach „Karate po polsku”, „Och, Karol”, „Pręgi”, znana również seriali „Fala zbrodni” i „Fitness Club”.

• 11.06

  W Gdyni powołano Wyższą Szkołę Marynarki Wojennej.

• 14.06

  W Katowicach urodził się Piotr Szmitke, malarz, rzeźbiarz, scenograf, reżyser, kompozytor i dramaturg.

• 

  18.06

  W Warszawie zmarł Aleksander Zelwerowicz, aktor, reżyser teatralny, pedagog; związany przez wiele lat z Teatrem Polskim w Warszawie; zagrał m.in. w filmach „Rok 1863”, „Księżna Łowicka”, „Serce matki”; dyrektor teatrów w Łodzi, Warszawie i w Wilnie.

• 

  19.06

  Na Górze św. Anny odsłonięto Pomnik Czynu Powstańczego, zaprojektowany przez Xawerego Dunikowskiego.

• 19.06

  W Białymstoku zmarł Romuald Jałbrzykowski, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski (1925–1926), arcybiskup metropolita wileński w latach 1926–1955.

• 

  10.07

  W Żyrardowie urodził się Sylwester Maciejewski, aktor, występował w warszawskim Teatrze Komedia i w Teatrze Powszechnym; znany m.in. z serialu „Ranczo”, zagrał również w filmach „Przypadek”, „Pieniądze to nie wszystko”, „Ławeczka” oraz w serialu „Lato leśnych ludzi”.

• 12.07

  W Londynie urodził się Timothy Garton Ash, historyk, wykładowca uniwersytetu w Oxfordzie; autor książek m.in. „Polska rewolucja: Solidarność” i „Wiosna obywateli: Rewolucja 1989: widziana w Warszawie, Budapeszcie, Berlinie i Pradze”.

• 15.07

  W Gdańsku urodził się Maciej Dejczer, reżyser, twórca filmów „300 mil do nieba”, „Bandyta”.

• 

  21.07

  W Warszawie premier Józef Cyrankiewicz i ambasador ZSRS Pantelejmon Ponomarienko podpisali protokół przekazania Polsce Pałacu Kultury i Nauki im. Józefa Stalina. Następnego dnia PKiN został uroczyście otwarty.

• 

  22.07

  W Warszawie oddano do użytku Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina oraz Stadion Dziesięciolecia.

• 

  31.07

  W Warszawie rozpoczął się V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów. Przyjechało 30 tys. osób ze 114 państw. 

• 15.08

  W Warszawie zakończył się V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów.

• 15.08

  W Opolu urodziła się Ewa Wencel, aktorka warszawskiego Teatru Kwadrat, scenarzystka, znana m.in. z seriali „Mamuśki” i „Czas honoru”.

• 20.08

  W Łodzi urodził się Cezary Harasimowicz, aktor, scenarzysta. Film "300 mil do nieba" według jego scenariusza zdobył w 1989 r. Nagrodę Europejskiej Akademii Filmowej.

• 

  21.08

  W „Nowej Kulturze” ukazał się „Poemat dla dorosłych” Adama Ważyka.

• 21.08

  W Warszawie urodził się Tomasz Lipiński, wokalista, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów; współzałożyciel i lider zespołów Tilt, Brygada Kryzys i Fotoness.

• 

  27.08

  Do Polski powrócił z ZSRS Antoni Pajdak, polityk PPS, jeden z aresztowanych w 1945 r. przez NKWD przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. W Moskwie sądzony był w odrębnym procesie i skazany na 5 lat pozbawienia wolności. Po odbyciu kary zesłano go do Krasnojarskiego Kraju.

• 25.09

  W Lippstadt urodził się Karl-Heinz Rummenigge, piłkarz, działacz piłkarski; wielokrotny reprezentant Niemiec, dwukrotny wicemistrz świata (1982 i 1986), mistrz Europy (1980); zawodnik m.in. Bayernu Monachium, z którym zdobył Puchar Mistrzów w 1975 i 1976 r.; obecnie prezes Bayernu Monachium.

• 

  30.09

  W Kalifornii w wypadku samochodowym w wieku 24 lat zginął James Dean, amerykański aktor, symbol zbuntowanego pokolenia; zagrał w filmach „Na wschód od Edenu”, „Buntownik bez powodu” i „Olbrzym”.

• 5.10

  W Warszawie urodził się Michał Lorenc, kompozytor muzyki filmowej.

• 14.10

  Zmarł prof. Zygmunt Wojciechowski, historyk, założyciel i dyrektor Instytutu Zachodniego w Poznaniu.

• 

  15.10

  W Warszawie urodziła się Ewa Błaszczyk, aktorka, pieśniarka; wystąpiła m.in. w filmie „Nadzór” oraz serialach „Dom” i „Zmiennicy”; założycielka fundacji „Akogo?”, która pomaga dzieciom po ciężkich urazach mózgu, przebywającym w śpiączce; dzięki jej staraniom wybudowano Klinikę Budzik przy Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie.

• 

  20.10

  W Londynie zmarł Stanisław Stroński, jeden z najpopularniejszych publicystów II RP. Autor sformułowania „Cud nad Wisłą” (bo odmawiał zasług Piłsudskiemu). Przez tegoż nazwany „zaplutym karłem”. Po zabójstwie prezydenta Narutowicza pisał „Ciszej nad tą trumną”, a gdy Piłsudski nie chciał zaakceptować woli sejmowej większości, zaapelował: „Niech podpisze, albo niech ustąpi”. Po zamachu majowym pobity przez sanacyjną bojówkę.

• 

  17.11

  W Gdańsku konsekrowano po odbudowie kościół Mariacki.

• 

  20.11

  W Londynie zmarł Tomasz Arciszewski, jeden z przywódców PPS, premier RP na uchodźstwie w latach 1944–1947.

• 20.11

  CWKS Legia Warszawa zdobyła po raz pierwszy tytuł piłkarskiego mistrza Polski w piłce nożnej.

• 

  26.11

  W Krakowie odsłonięto zrekonstruowany pomnik Adama Mickiewicza, zniszczony przez Niemców w 1940 r.

• 26.11

  Premiera filmu „Irena do domu!” w reżyserii Jana Fethke.

• 3.12

  W Krakowie rozpoczął działalność Teatr Ludowy.

• 8.12

  Komitet Rady Ministrów Rady Europy wybrał „gwiaździsty” projekt Arsene Heitza na nową flagę Rady Europy, dziś flaga Unii Europejskiej.

• 17.12

  Rząd podjął decyzję o rozwiązaniu Powszechnej Organizacji „Służba Polsce”.

• 17.12

  Uchwałą Prezydium Rządu powołano do życia Totalizator Sportowy – instytucję, której dochód planowano przeznaczać na budowę i remonty obiektów oraz urządzeń sportowych.

• 24.12

  Uniwersytet Poznański zmienił nazwę na Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.

• 28.12

  W Changchun urodził się Lu Xiaobo, chiński literaturoznawca, pisarz, uczestnik protestów na placu Tiananmen w 1989, sygnatariusz Karty 08, więzień polityczny, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 2010 roku.