Kalendarz historyczny
24 kwietnia
-
W Łodzi urodził się Jan Karski, właściwie Jan Kozielewski, emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego, który przekazał przywódcom państw alianckich informacje o zagładzie Żydów; po zakończeniu wojny pozostał na emigracji; historyk, prof. Uniwersytetu Georgetown w Waszyngtonie; autor książki „Tajne państwo”.
-
W Warszawie zmarł Franciszek Bohomolec, jezuita, pisarz, wydawca, działający w okresie Oświecenia.
-
Sejm przyjął ustawę o Narodowym Dniu Zwycięstwa obchodzonym 8 maja, jednocześnie znosząc ustanowione przez reżim komunistyczny na wzór sowiecki Narodowe Święto Zwycięstwa i Wolności obchodzone 9 maja.
-
W Warszawie zmarł Władysław Bartoszewski, pisarz, historyk, więzień KL Auschwitz, pracownik BIP KG AK, działacz Rady Pomocy Żydom „Żegota”, uczestnik Powstania Warszawskiego; po wojnie więziony przez władze komunistyczne; w niepodległej Polsce minister spraw zagranicznych, orędownik dialogu polsko-niemieckiego i polsko-żydowskiego.
-
We Wrocławiu zmarł Tadeusz Różewicz, jeden z najwybitniejszych polskich poetów współczesnych, prozaik, dramaturg, eseista; autor m.in. zbiorów wierszy „Niepokój”, „Pięć poematów”, „Czas który idzie”, „Wiersze i obrazy”, „Równina”, a także „Płaskorzeźba”, „Zawsze fragment. Recycling”, „Historia pięciu wierszy”, „Nożyk profesora”, „Matka odchodzi” oraz dramatów „Kartoteka”, „Świadkowie albo Nasza mała stabilizacja”, „Białe małżeństwo”, „Stara kobieta wysiaduje”, „Odejście głodomora”, „Pułapka”, „Do piachu”.
-
W Warszawie zmarł Wojciech Siemion, aktor, reżyser, założyciel i dyrektor teatru „Stara Prochownia”; wystąpił m.in. w filmach „Zezowate szczęście”, „Skąpani w ogniu”, „Barwy walki”, „Salto”, „Kierunek Berlin”, „Ziemia obiecana”, „Kolejność uczuć”, „Przedwiośnie”, „Ubu król”, a także w serialach „Czterej pancerni i pies”, „Wojna domowa” i „Alternatywy 4”.
-
Sejm przyjął ustawę o budowie gazoportu w Świnoujściu.
-
Premiera filmu „Tatarak” w reżyserii Andrzeja Wajdy.
-
Telewizja Polska uruchomiła swój pierwszy kanał tematyczny TVP Kultura.
-
Podczas kongresu zjednoczeniowego nastąpiło połączenie Unii Demokratycznej i Kongresu Liberalno-Demokratycznego; na czele nowego ugrupowania – Unii Wolności – stanął Tadeusz Mazowiecki, jego wiceprzewodniczącym został Donald Tusk.
-
Strajk pracowników Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Bydgoszczy – początek wiosennej fali społecznych protestów.
-
Pierwsze notowanie Listy Przebojów Programu Trzeciego.
-
Stan wojenny: w Warszawie powstał Międzyzakładowy Robotniczy Komitet Samoobrony Społecznej NSZZ „Solidarność”.
-
W meczu reprezentacji narodowej z Turcją (8:0) rozegranym w Chorzowie zadebiutował zawodnik Legii Warszawa Kazimierz Deyna.
-
W Warszawie zmarł Tadeusz Piotr Potworowski, malarz kolorysta, członek Komitetu Paryskiego, scenograf.
-
W Poznaniu urodziła się Hanna Banaszak, wokalistka jazzowa, piosenkarka, znana m.in. z piosenek „Mam ochotę na chwileczkę zapomnienia”, „Pogoda ducha”, „Samba przed rozstaniem” i „Żegnaj kotku”.
-
Najwyższy Sąd Wojskowy skazał na karę śmierci mjr. Benno Zerbsta, uczestnika bitwy pod Monte Cassino, oskarżonego przez władze komunistyczne o próbę obalenia przemocą ustroju i działalność szpiegowską na rzecz zachodnich mocarstw; wyrok wykonano 21 sierpnia 1953 r.
-
Dekret Rady Ministrów o zniesieniu fundacji; majątek fundacji przejęło państwo.
-
W Kaliszu urodził się Jerzy Kryszak, aktor, satyryk, artysta kabaretowy.
-
Prezydium Rady Ministrów przyjęło uchwałę o rozpoczęciu Operacji „Wisła”, której celem było wysiedlenie ludności ukraińskiej z południowo-wschodniej Polski i przesiedlenie jej na Ziemie Zachodnie i Północne.
-
W Puławach oddział partyzancki Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” pod dowództwem mjr. Mariana Bernaciaka „Orlika” rozbił Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego; uwolniono wówczas 107 więźniów.
-
W Poznaniu gestapo rozpoczęło aresztowania wśród członków konspiracyjnego Związku Odwetu – dywersyjno-bojowego pionu ZWZ-AK; w ciągu następnych dni Niemcy uwięzili kierującego grupą dr. Franciszka Witaszka oraz około 100 członków podziemnej organizacji.
-
W Łomiankach urodziła się Zofia Nasierowska, fotografka, specjalizująca się w fotografii portretowej.
-
Rozgłośnia poznańska Polskiego Radia nadała pierwszą audycję.
-
Rząd RP zawarł konwencję wojskową z Semenem Petlurą, przywódcą Ukraińskiej Republiki Ludowej, dotyczącą wspólnej walki przeciwko Armii Czerwonej.
-
Pod Villers-Bretonneux nad Sommą doszło do pierwszej w historii bitwy, w której obie strony – Niemcy i Brytyjczycy – użyły czołgów.
-
W Viipuri w Finlandii (obecnie Wyborg w Rosji) powstał Legion Polski, formacja wojskowa złożona z ochotników z armii rosyjskiej; legion podejmował walkę z bolszewikami, w maju 1918 r. powrócił na ziemie polskie.
-
W Stambule władze tureckie aresztowały kilkuset przedstawicieli ormiańskich elit i wprowadziły „Tymczasowe Prawo Deportacyjne” – wydarzenia te uznawane są za początek ludobójstwa dokonanego na Ormianach; historycy oceniają, że w masakrach i masowych deportacjach do 1917 r. zginęło około 1,5 mln Ormian.
-
Rosja wypowiedziała wojnę Imperium Osmańskiemu; w walkach przeciwko Rosjanom brał udział Legion Polski; w jego skład weszli polscy emigranci; jeden z jego oddziałów walczył w bitwie koło Kizlaru w Bułgarii.