Kalendarz dat

1927

• 

  4.01

  Do portu w Gdyni wszedł pierwszy polski statek handlowy: SS Wilno.

• 5.01

  W Warszawie urodził się Władysław Ślesicki, reżyser filmowy, autor m.in. filmu i serialu „W pustyni i w puszczy” (1973).

• 7.01

  W Nowym Sączu urodził się Józef Hałas, malarz, pedagog.

• 8.01

  W Warszawie urodziła się Małgorzata Lorentowicz (właśc. Jadwiga Lorentowicz), aktorka teatralna i filmowa, Radczyni w „Weselu” Andrzeja Wajdy (1972).

• 9.01

  Działalność rozpoczęło Ministerstwo Poczt i Telegrafów – pierwszym ministrem został Bogusław Miedziński.

• 10.01

  W Berlinie odbyła się premiera filmu „Metropolis” w reżyserii Fritza Langa.

• 11.01

  W Józefowie koło Warszawy zmarł prof. Andrzej Gawroński, indolog, językoznawca, autor podręcznika sanskrytu.

• 14.01

  W nocy z 14 na 15 stycznia polska policja rozpoczęła aresztowania członków Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej Hromady. Wśród zatrzymanych znaleźli się także białoruscy posłowie na sejm RP.

• 21.01

  W Wilnie urodził się Tadeusz Łepkowski, historyk, badacz dziejów Ameryki Łacińskiej i historii Polski XVIII-XIX wieku.

• 

  23.01

  W Filharmonii Warszawskiej rozpoczął się I Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina; jego inicjatorem był pianista i pedagog Jerzy Żurawlew; w konkursie zwyciężył rosyjski pianista Lew Oborin.

• 

  28.01

  W Radziejowicach urodziła się Maria Łopatkowa, działaczka społeczna, pedagog, pisarka, współtwórczyni Komitetu Obrony Praw Dziecka, posłanka na sejm PRL, senator III kadencji RP.

• 

  30.01

  W Warszawie zakończył się I Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina, którego zwycięzcą został rosyjski pianista Lew Oborin.

• 4.02

  W Warszawie zmarł Józef Pius Dziekoński, architekt, projektant wielu neogotyckich kościołów m.in. Bazyliki Katedralnej Opieki NMP w Radomiu i Bazyliki Katedralnej św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika w Warszawie.

• 

  10.02

  W Warszawie urodził się Maciej Gintowt, architekt, współautor projektu katowickiego „Spodka” i hali „Olivia” w Gdańsku.

• 

  15.02

  Nadawanie na fali 442 metrów rozpoczęła rozgłośnia Polskiego Radia w Krakowie.

• 

  26.02

  Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RP wydało okólnik ogłaszający „Mazurka Dąbrowskiego” hymnem narodowym. Autor melodii opartej na motywach ludowego mazura jest nieznany; słowa napisał pisarz i polityk Józef Wybicki. Pieśń powstała w dniach 16–19 lipca 1797 r. we włoskim miasteczku Reggio nell'Emilia. Pierwszy raz została wykonana publicznie 20 lipca 1797 roku.

• 2.03

  W Czechowicach-Dziedzicach urodził się Witold Szalonek, kompozytor, pedagog.

• 5.03

  W Bogucicach, obecnie dzielnica Katowic, urodziła się Maria Klejdysz, aktorka.

• 8.03

  We wsi Wrocanka koło Jasła urodził się Stanisław Kania, działacz komunistyczny, członek Biura Politycznego KC PZPR (1975–1981), I sekretarz KC PZPR (1980–1981), członek Rady Państwa (1982–1985).

• 

  8.03

  Uchwała Rady Ministrów o sprowadzeniu do Polski prochów Juliusza Słowackiego i złożeniu ich na Wawelu.

• 11.03

  Rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych została zdelegalizowana Niezależna Partia Chłopska.

• 

  19.03

  W Warszawie urodził się Wiesław Drzewicz, aktor, znany m.in. z seriali „W labiryncie” i „07 zgłoś się”; dużą popularność zyskał dzięki roli dozorcy w radiowych „Matysiakach”; swojego głosu użyczył postaci Gargamela z animowanego serialu dla dzieci „Smerfy”.

• 20.03

  W Grajewie urodził się Bogusław Stachura, w latach 70. szef SB, a w stanie wojennym wiceminister spraw wewnętrznych.

• 

  2.04

  W Bochni urodził się Jerzy Katlewicz, dyrygent, pedagog.

• 

  3.04

  Inauguracja pierwszego sezonu rozgrywek piłkarskich o mistrzostwo Polski w systemie ligowym – Liga Piłki Nożnej. Wcześniej w latach 1920–1926 mecze rozgrywano w formule pucharowej.

• 

  6.04

  W Warszawie urodziła się Bogna Sokorska, śpiewaczka operowa, dysponująca sopranem koloraturowym.

• 8.04

  W Sosnowcu urodził się Jerzy Przeździecki, prozaik, dramatopisarz, scenarzysta filmowy.

• 

  9.04

  W Turynie urodził się Jacek Karpiński, inżynier, elektronik i informatyk, twórca pierwszego polskiego mikrokomputera K-202, w czasie II wojny światowej żołnierz harcerskiego batalionu „Zośka”, powstaniec warszawski.

• 

  14.04

  Oficerska Szkoła Lotnictwa została przeniesiona z Grudziądza do Dęblina.

• 

  15.04

  W Warszawie zmarł Feliks Perl, działacz socjalistyczny, publicysta, jeden z głównych teoretyków PPS, w latach 1915–1927 redaktor naczelny „Robotnika”.

• 

  16.04

  Polskie Radio po raz pierwszy transmitowało odegranie hejnału z wieży Mariackiej w Krakowie.

• 

  16.04

  W Marktl am Inn w Bawarii urodził Joseph Ratzinger, teolog, arcybiskup Monachium i Freisingu, od 1977 r. kardynał; w latach 1981–2005 prefekt watykańskiej Kongregacji Nauki i Wiary; w 2005 r. wybrany na papieża, przybrał imię Benedykta XVI; w 2013 r. ustąpił ze sprawowanej funkcji, jego następcą został papież Franciszek; do poprzedniej rezygnacji papieża, Grzegorza XII, doszło w 1415 r.

• 

  18.04

  W Płocku urodził się Tadeusz Mazowiecki, działacz opozycji demokratycznej, redaktor naczelny „Tygodnika Solidarność”; uczestnik obrad Okrągłego Stołu; pierwszy niekomunistyczny premier Polski po II wojnie światowej (1989–1991); w latach 90. wysłannik ONZ na Bałkanach.

• 19.04

  W Tarnawatce koło Tomaszowa Lubelskiego urodził się Jan Tyszkiewicz, kompozytor, wieloletni dziennikarz Radia Wolna Europa.

• 24.04

  Rozgłośnia poznańska Polskiego Radia nadała pierwszą audycję.

• 

  29.04

  W Hajdukach Wielkich, obecnie dzielnica Chorzowa, urodził się Gerard Cieślik, piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski, zawodnik Ruchu Chorzów.

• 6.05

  Premiera filmu „Uśmiech losu” w reżyserii Ryszarda Ordyńskiego.

• 

  20.05

  W Krakowie urodził się Franciszek Macharski, metropolita krakowski w latach 1979–2005, kardynał.

• 

  22.05

  W Warszawie urodził się Szymon Kobyliński, grafik, rysownik, karykaturzysta, eseista i dziennikarz.

• 1.06

  Rozporządzenie Prezydenta RP o popieraniu rozbudowy i rozwoju gospodarczego miasta i portu Gdyni. 

• 7.06

  W Warszawie zabity został sowiecki poseł Piotr Wojkow; zamachu dokonał rosyjski emigrant Borys Kowerda; zabójstwo to spowodowało znaczne pogorszenie relacji polsko-sowieckich.

• 

  7.06

  W Tomaszowie Mazowieckim urodził się Tadeusz Chmielewski, reżyser, scenarzysta, producent filmowy; autor filmów „Ewa chce spać”, „Gdzie jest generał”, „Pieczone gołąbki”, „Jak rozpętałem II wojnę światową”, „Nie lubię poniedziałku”, „Wiosna panie sierżancie” i „Wierna rzeka”.

• 

  8.06

  W Grodnie urodził się Wiktor Woroszylski, poeta, prozaik, tłumacz.

• 

  14.06

  W Paryżu na Cmentarzu Montmartre przeprowadzono ekshumację szczątków Juliusza Słowackiego, które na polecenie marszałka Józefa Piłsudskiego sprowadzono do Polski i uroczyście złożono na Wawelu.

• 

  14.06

  Uchwałą warszawskiego magistratu powołano Miejski Ogród Zoologiczny na Pradze.

• 

  15.06

  W Wilnie urodził się Andrzej Wróblewski, malarz; szczególne miejsce w jego twórczości zajmuje cykl „Rozstrzelania”, stworzony pod koniec lat 40., odnoszący się do przeżyć okupacyjnych.

• 23.06

  W Wolsztynie urodził się Cezary Julski, aktor filmowy i teatralny.

• 

  28.06

  Na Wawelu złożone zostały prochy Juliusza Słowackiego, przeniesione z cmentarza Montmarte w Paryżu.

• 

  2.07

  W Wilnie kardynał Aleksander Kakowski koronował obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej. Na uroczystości obecni byli m.in. prezydent Ignacy Mościcki i marszałek Józef Piłsudski.

• 

  9.07

  W Warszawie urodził się Zdzisław Maklakiewicz, aktor, żołnierz Armii Krajowej; stworzył niezapomnianą kreację w „Rejsie” Marka Piwowskiego, znany również z filmów „Wniebowzięci” i „Jak to się robi”.

• 

  18.07

  W Podhajcach koło Lwowa urodził się Tadeusz Łomnicki, aktor, reżyser, pedagog, założyciel i pierwszy dyrektor Teatru Na Woli w Warszawie; ogromny dorobek artystyczny Łomnickiego obejmuje 82 role sceniczne, 51 ról filmowych, 26 ról w spektaklach Teatru TV , 12 reżyserii teatralnych; odtwórca roli Michała Wołodyjowskiego w filmach „Pan Wołodyjowski”, „Potop”, Stefana Starzyńskiego w filmie „Gdziekolwiek jesteś, panie prezydencie”; zmarł w 1992 roku podczas prób nad Królem Learem w Teatrze Nowym w Poznaniu.

• 19.07

  W Warszawie urodził się Michał Bobrowski, satyryk, scenarzysta i reżyser, twórca telewizyjnego programu „Spotkania z balladą”.

• 

  5.08

  W Kałuszynie urodził się Janusz Tazbir, historyk, znawca epoki nowożytnej, badacz dziejów kultury i historii ruchów religijnych; autor książek „Państwo bez stosów. Szkice z dziejów tolerancji w Polsce XVI i XVII w.”, „Historia Kościoła katolickiego w Polsce 1460–1795”, „Reformacja w Polsce. Szkice o ludziach i doktrynie”, „Polskie przedmurze chrześcijańskiej Europy. Mity a rzeczywistość historyczna”.

• 

  6.08

  Po zwolnieniu z więzienia wojskowego na Antokolu w Wilnie w niewyjaśnionych okolicznościach zaginął gen. Włodzimierz Zagórski, oficer wywiadu austriackiego, szef sztabu Komendy Legionów Polskich; w niepodległej Polsce m.in. szef Departamentu Lotnictwa. W czasie zamachu majowego stanął po stronie rządu; aresztowany 15 maja 1926 r.

• 15.08

  W Krakowie urodził się Witold Gruca, tancerz i choreograf.

• 

  28.08

  W Spale odbyły się pierwsze ogólnopolskie dożynki z udziałem prezydenta RP Ignacego Mościckiego.

• 

  1.09

  W Poznaniu urodził się Stefan Makne, pilot szybowcowy, samolotowy, balonowy, zdobywca Pucharu Gordona Bennetta.

• 

  13.09

  W Warszawie zmarł gen. Antoni Listowski, w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowodził m.in. 2. Armią i Frontem Ukraińskim.

• 22.09

  W Toruniu urodził się Bogusław Wolniewicz, filozof, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.

• 

  2.10

  W Komorowie, w powiecie Ostrów Mazowiecka, urodził się Bronisław Dembowski, biskup, filozof, uczestnik obrad Okrągłego Stołu.

• 5.10

  W Los Angeles zmarł Sam Warner, współzałożyciel i dyrektor wytwórni filmowej Warner Bros., urodzony w Krasnosielcu, obecnie w woj. mazowieckim.

• 6.10

  W Nowym Jorku odbyła się premiera „Śpiewaka Jazzbandu”, pierwszego filmu dźwiękowego. Reżyserem filmu był Alan Crossland, a w rolach głównych wystąpili Al Jolson i May McAvoy.

• 

  16.10

  W Gdańsku urodził się Guenter Grass, niemiecki pisarz, a także rzeźbiarz i rysownik; autor m.in. powieści „Blaszany bębenek”, „Psie lata”, „Wróżby kumaka”; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1999 r.

• 

  19.10

  Założono Aeroklub Warszawski.

• 

  23.10

  W Radomiu urodził się Leszek Kołakowski, filozof, historyk filozofii, eseista; wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego; od 1970 r. na emigracji, profesor Uniwersytetu w Oksfordzie; autor m.in. dzieła „Główne nurty marksizmu. Powstanie-rozwój-rozkład”.

• 

  23.10

  W Wilnie urodził się Andrzej Strumiłło, malarz, grafik, rzeźbiarz, scenograf, poeta, pisarz, fotograf. Część źródeł jako datę jego urodzenia podaje 23 października 1928 r.

• 

  26.10

  Z Rapperswilu wraz ze zbiorami tamtejszego Muzeum Narodowego Polskiego sprowadzono do Polski urnę z sercem Tadeusza Kościuszki, a także bezcenne polskie dzieła sztuki, książki, manuskrypty, które w większości zostały zniszczone podczas Powstania Warszawskiego.

• 

  3.11

  W Kniażach koło Stanisławowa urodził się Zbigniew Cybulski, aktor, w historii polskiego kina zapisał się rolami w filmach „Popiół i diament” Andrzeja Wajdy, „Salto” Tadeusza Konwickiego, „Do widzenia, do jutra” i „Jowita” Janusza Morgensterna, „Rękopis znaleziony w Saragossie” i „Jak być kochaną” Wojciecha Jerzego Hasa.

• 10.11

  Premiera filmu „Ziemia obiecana” w reżyserii Aleksandra Hertza i Zbigniewa Gniazdowskiego.

• 

  10.11

  W Warszawie urodził się Edmund Fetting, aktor, piosenkarz, muzyk jazzowy; wystąpił m.in. w filmach „Lokis. Rękopis profesora Wittembacha”, „Śmierć prezydenta”, a także w serialu „Czarne chmury”.

• 

  23.11

  W Mińsku Mazowieckim w koszarach 7 Pułku Ułanów Lubelskich padła „Kasztanka” – klacz marszałka Józefa Piłsudskiego.

• 

  23.11

  W Jarontach pod Inowrocławiem zmarł Stanisław Przybyszewski, pisarz, poeta, dramaturg, publicysta; napisał m.in. powieści „Homo ludens”, „Dzieci szatana”, „Synowie ziemi”, „Krzyk” oraz dramaty „Złote runo”, „Goście”, „Matka”, „Gody życia”, „Mściciel”. W swojej twórczości przedstawiał życie jako nieustanny tragiczny konflikt „duszy” i „mózgu”, uwikłania w problemy seksu oraz skrajnego indywidualizmu.

• 23.11

  W Isola d`Asti w Piemoncie urodził się Angelo Sodano, kardynał, watykański dyplomata; w latach 1991–2006 sekretarz stanu Watykanu.

• 28.11

  Rozwiązanie Sejmu i Senatu I kadencji.

• 4.12

  Rozpoczęło nadawanie Polskie Radio Katowice. 

• 

  10.12

  W Genewie marszałek Józef Piłsudski wziął udział w sesji Rady Ligi Narodów poświęconej normalizacji stosunków polsko-litewskich.

• 

  11.12

  Uruchomiono linię kolejową z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego, zbudowaną przez spółkę akcyjną „Elektryczne Koleje Dojazdowe”; była to pierwsza normalnotorowa elektryczna kolej w Polsce.

• 

  13.12

  Na mocy rozporządzenia Prezydenta RP odcień koloru czerwonego na fladze Rzeczpospolitej zmieniony został z karmazynu na cynober.

• 

  16.12

  W Warszawie urodził się Andrzej Wielowieyski, działacz polityczny; żołnierz AK; od 1957 r. związany z warszawskim Klubem Inteligencji Katolickiej; redaktor miesięcznika „Więź”; w 1980 r. ekspert MKS w Stoczni Gdańskiej, doradca Komisji Krajowej NSZZ „S”; członek Prymasowskiej Rady Społecznej (1981–1985); od 1988 r. w Komitecie Obywatelskim przy przewodniczącym NSZZ „S”; uczestnik obrad Okrągłego Stołu; wicemarszałek Senatu (1989–1991); działacz Unii Demokratycznej i Unii Wolności; poseł na Sejm (1991–2001); senator (2001–2005); poseł do Parlamentu Europejskiego (2008–2009).

• 

  21.12

  Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów utworzono Państwowe Zakłady Lotnicze (PZL) z siedzibą w Warszawie. 

• 

  24.12

  W Wiśle spłonęła rezydencja prezydenta RP, modrzewiowy pałacyk myśliwski Fryderyka Habsburga. W miejscu spalonego pałacyku kilka lat później stanął nowy gmach, wg projektu Adolfa Szyszko-Bohusza.

• 28.12

  W Grabocinie w powiecie będzińskim urodził się Edward Babiuch, działacz komunistyczny, w latach 1970–1980 członek Biura Politycznego i sekretarz KC PZPR; premier PRL w 1980 r.