Kalendarz historyczny
12 kwietnia
-
Druga masowa deportacja ludności polskiej w głąb ZSRR; według danych NKWD w ramach przeprowadzonej akcji wywieziono łącznie około 61 tys. osób, głównie do Kazachstanu; ofiarami deportacji były rodziny rozstrzeliwanych w tym samym czasie polskich jeńców wojennych oraz osób więzionych przez NKWD.
-
Urodził się Stanisław Adamski, biskup katowicki w latach 1930-1967. W młodości był związany z endekami, w II RP poparł sanację, zasiadał w Sejmie i Senacie, Podczas II wojny światowej zmuszony przez Niemców do opuszczenia diecezji. Był jedynym biskupem, który pełnił posługę duszpasterską podczas Powstania Warszawskiego. W latach 1952-1956 ponownie musiał opuścić diecezję. Oficjalnie za rzekomą ugodową politykę wobec Niemców, w rzeczywistości za sprzeciw przeciwko usunięciu lekcji religii ze szkół.
-
We Wrocławiu zmarł Jerzy Woźniak "Nowak", żołnierz Armii Krajowej, 2. Korpusu Polskiego oraz oddziałów podziemia antykomunistycznego, więzień polityczny reżimu komunistycznego skazany na karę śmierci, pulmonolog, zastępca kierownika, a w roku 2001 kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
-
W Konstancinie Jeziornie zmarł Andrzej Kurylewicz, kompozytor, pianista, i dyrygent. Autor muzyki klasycznej, teatralnej, filmowej, baletowej, jazzowej. Kompozytor muzyki do filmu „Nad Niemnem” (1987) i seriali telewizyjnych „Polskie drogi” (1977), „Lalka” (1978), „Nad Niemnem” (1988).
-
W Warszawie został zastrzelony były minister sportu Jacek Dębski.
-
W Warszawie podpisano akt założycielski Giełdy Papierów Wartościowych.
-
Premiera filmu „Pogrzeb kartofla” Jana Jakuba Kolskiego.
-
Premiera filmu „Ucieczka z Sobiboru” w reżyserii Jacka Golda.
-
W Warszawie Sąd Wojewódzki zarejestrował Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ).
-
Stan wojenny: w Warszawie pierwszą audycję nadało podziemne Radio „Solidarność”, którego twórcami byli m.in. Zofia i Zbigniew Romaszewscy.
-
Premiera filmu „Znachor” w reżyserii Jerzego Hoffmana.
-
W Warszawie zmarł Kazimierz Ajdukiewicz, filozof, logik, przedstawiciel szkoły lwowsko-warszawskiej.
-
Premiera filmu „Godzina pąsowej róży” w reżyserii Haliny Bielińskiej.
-
Z terenu Kazachstanu w Związku Sowieckim wystrzelono statek kosmiczny „Wostok 1" z kosmonautą Jurijem Gagarinem na pokładzie; był to pierwszy lot człowieka w kosmos, trwał 108 minut.
-
W Kamiennej Górze urodził się Ryszard Bosek, siatkarz, mistrz świata z Meksyku (1974) i złoty medalista olimpijski z Montrealu (1976); trener.
-
W Brookwood w Wielkiej Brytanii zmarł Marian Zyndram-Kościałkowski, żołnierz Legionów Polskich, współtwórca POW, działacz BBWR; premier RP w latach 1934–1935.
-
1. Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka wyzwoliła niemiecki obóz jeniecki w Oberlangen, w którym więziono uczestniczki Powstania Warszawskiego.
-
W Hucisku w powiecie Bóbrka w Galicji Wschodniej oddział UPA, wsparty przez członków samoobrony ukraińskiej, zamordował ponad 100 Polaków.
-
Rozkaz Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego o formowaniu w Syrii Brygady Strzelców Karpackich pod dowództwem płk. Stanisława Kopańskiego.
-
W Warszawie urodził się Jan Suzin, prezenter telewizyjny, lektor.
-
W stoczni we francuskim Hawrze zwodowano podwodny stawiacz min ORP „Wilk”, pierwszą jednostkę podwodną polskiej Marynarki Wojennej.
-
W Warszawie urodził się Konstanty Puzyna, krytyk teatralny, eseista, poeta; kierownik literacki Teatru „Wybrzeże”, Teatru Dramatycznego i Teatru Ateneum w Warszawie; badacz twórczości Witkacego.
-
W Siedlcach urodził się Bohdan Korzeniewski, historyk i krytyk teatru, reżyser, tłumacz, pedagog.
-
W okolicach Rawicza w pojedynku sprowokowanym przez przeciwników politycznych zginął Stefan Bobrowski, członek tajnego Komitetu Centralnego Narodowego; od stycznia 1863 r. właściwy kierownik Powstania Styczniowego, organizator i członek Tymczasowego Rządu Narodowego.
-
W Poznaniu zmarł Tytus Działyński, działacz społeczny i polityczny, uczestnik Powstania Listopadowego, kawaler Orderu Virtuti Militari; mecenas sztuki, wydawca źródeł historycznych, założyciel Biblioteki Kórnickiej.
-
Ogłoszono decyzję cesarza Franciszka Józefa o budowie Twierdzy Kraków.
-
W Warszawie zmarł Jakub Fontana, polski architekt włoskiego pochodzenia, przedstawiciel baroku i klasycyzmu; zaprojektował m.in. gmach Collegium Nobilium, pracował przy przebudowie Zamku Królewskiego w Warszawie; w 1755 r. otrzymał tytuł architekta królewskiego.
-
Potop szwedzki: wojska hetmana wielkiego litewskiego Pawła Jana Sapiehy wyzwoliły Lublin z rąk szwedzkich.
-
Wojna polsko-szwedzka: początek bitwy pod Czarnem.