Kalendarz dat

1861

• 27.01

  W Bochni urodził się Rudolf Modrzejewski, inżynier i architekt, pionier budownictwa mostów wiszących, we Francji i USA znany jako Ralph Modjeski.

• 30.01

  We Lwowie zmarł Walery Łoziński, pisarz i publicysta, autor m.in. powieści „Zaklęty dwór”.

• 19.02

  Manifest cara Aleksandra III zniósł poddaństwo chłopów w Cesarstwie Rosyjskim.

• 

  26.02

  W Paryżu zmarł gen. Wojciech Chrzanowski, generał, topograf wojskowy; w Powstaniu Listopadowym szef Sztabu Głównego; w 1849 r. naczelny wódz armii piemonckiej.

• 

  27.02

  W Warszawie na placu Zamkowym odbyła się manifestacja patriotyczna, brutalnie stłumiona przez wojska rosyjskie; zginęło pięciu Polaków, których pogrzeb na Powązkach 2 marca stał się kolejną wielką manifestacją; było to jedno z wydarzeń, które przyczyniło się do wybuchu Powstania Styczniowego w 1863 r.

• 

  2.03

  W Warszawie odbył się pogrzeb pięciu zabitych podczas demonstracji na Placu Zamkowym 27 lutego; uroczystość ta stała się wielką manifestacją patriotyczną Polaków wobec rosyjskiej okupacji na ziemiach polskich.

• 

  8.04

  Patriotyczna manifestacja na placu Zamkowym w Warszawie została krwawo rozpędzona przez rosyjskie wojsko, które strzelało do bezbronnych ludzi. Zginęło co najmniej 200 osób, 500 zostało rannych.

• 12.04

  W Poznaniu zmarł Tytus Działyński, działacz społeczny i polityczny, uczestnik Powstania Listopadowego, kawaler Orderu Virtuti Militari; mecenas sztuki, wydawca źródeł historycznych, założyciel Biblioteki Kórnickiej.

• 

  14.04

  W Kaliszu urodził się Stefan Szolc-Rogoziński, podróżnik, etnograf, badacz Afryki, przede wszystkim Kamerunu.

• 

  30.04

  W Nowosiółkach na Białorusi urodził się Marian Zdziechowski, slawista, filozof kultury, krytyk literacki i publicysta, profesor Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie.

• 

  29.05

  W Paryżu zmarł Joachim Lelewel, jeden z największych polskich uczonych, historyk, bibliograf, numizmatyk, działacz niepodległościowy, członek Rządu Narodowego w czasie Powstania Listopadowego; „Nauka była zatrudnieniem całego mego życia, jest ona moją drugą ojczyzną” – mawiał o sobie.

• 30.05

  W Warszawie zmarł książę Michaił Gorczakow, rosyjski generał, w czasie wojny krymskiej dowódca armii na Krymie (1855); od 1856 r. namiestnik Królestwa Polskiego.

• 18.06

  Car Aleksander II wydał ukaz ustanawiający w Królestwie Polskim Radę Stanu oraz samorząd gubernialny i powiatowy.

• 

  15.07

  W Montfermeil we Francji zmarł książę Adam Jerzy Czartoryski, minister spraw zagranicznych Rosji (1804–1806). W Królestwie Polskim członek Rady Administracyjnej i senator-wojewoda. W czasie Powstania Listopadowego prezes Rządu Narodowego. Na emigracji przywódca obozu Hotelu Lambert.

• 29.09

  W Warszawie zmarła Tekla Bądarzewska-Baranowska, pianistka, kompozytorka popularnych miniatur muzycznych.

• 14.10

  Władze rosyjskie wprowadziły stan wojenny na terytorium Królestwa Polskiego.

• 4.11

  Uruchomiona została linia kolejowa na trasie Wiedeń – Lwów.

• 9.11

  Urodził się Tadeusz Pawlikowski, krytyk literacki, reżyser, dyrektor teatrów lwowskich i krakowskich, poniósł duże zasługi dla rozwoju sceny teatralnej w okresie Młodej Polski.

• 

  15.11

  W Stebniku koło Drohobycza urodził się Juliusz Leo, prawnik, poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego i austriackiej Rady Państwa; prezydent Krakowa (1904–1918), twórca tzw. Wielkiego Krakowa; pierwszy prezes Naczelnego Komitetu Narodowego (1914).

• 24.11

  W Kamieńcu Podolskim urodził się Józef Kallenbach, historyk literatury.

• 2.12

  W Krakowie urodził się Franciszek Stefczyk, nauczyciel, założyciel pierwszej na ziemiach polskich wiejskiej spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowej.

• 12.12

  W Luboni k. Leszna zmarł Franciszek Morawski, żołnierz i poeta, uczestnik bitew pod Raszynem (1809) i Lipskiem (1813), minister wojny w Rządzie Narodowym w okresie Powstania Listopadowego, członek literackiego Towarzystwa Iksów i Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

• 16.12

  W Urłowie koło Zborowa zmarł Karol Lipiński, skrzypek, kompozytor.

• 

  22.12

  W Radzyniu Podlaskim urodził się Zenon Przesmycki (ps. Miriam, Jan Żagiel), poeta, krytyk literacki, tłumacz, wydawca, jeden z twórców programu Młodej Polski.

• 

  31.12

  W Harklowej koło Nowego Targu urodził się Włodzimierz Przerwa-Tetmajer, malarz, grafik, współzałożyciel i działacz PSL, pierwowzór postaci Gospodarza w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego.