> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz dat

1861

  • W Bochni urodził się Rudolf Modrzejewski, inżynier i architekt, pionier budownictwa mostów wiszących, we Francji i USA znany jako Ralph Modjeski.

  • We Lwowie zmarł Walery Łoziński, pisarz i publicysta, autor m.in. powieści „Zaklęty dwór”.

  • Manifest cara Aleksandra III zniósł poddaństwo chłopów w Cesarstwie Rosyjskim.

  • Gen. Wojciech Chrzanowski. Źródło: CBN Polona

    W Paryżu zmarł gen. Wojciech Chrzanowski, generał, topograf wojskowy; w Powstaniu Listopadowym szef Sztabu Głównego; w 1849 r. naczelny wódz armii piemonckiej.

  • Demonstracja patriotyczna zaatakowana przez kozaków (27 luty 1861 r.).. Źródło: Wikimedia Commons

    W Warszawie na placu Zamkowym odbyła się manifestacja patriotyczna, brutalnie stłumiona przez wojska rosyjskie; zginęło pięciu Polaków, których pogrzeb na Powązkach 2 marca stał się kolejną wielką manifestacją; było to jedno z wydarzeń, które przyczyniło się do wybuchu Powstania Styczniowego w 1863 r.

  • Obraz Aleksandra Lessera „Pogrzeb pięciu ofiar” ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. Źródło: Wikimedia Commons

    W Warszawie odbył się pogrzeb pięciu zabitych podczas demonstracji na Placu Zamkowym 27 lutego; uroczystość ta stała się wielką manifestacją patriotyczną Polaków wobec rosyjskiej okupacji na ziemiach polskich.

  • „Wojsko rosyjskie otwiera ogień do manifestantów na Placu Zamkowym, 8 kwietnia 1861 roku”. Tony Robert-Fleury. Źródło: Wikimedia Commons

    Patriotyczna manifestacja na placu Zamkowym w Warszawie została krwawo rozpędzona przez rosyjskie wojsko, które strzelało do bezbronnych ludzi. Zginęło co najmniej 200 osób, 500 zostało rannych.

  • W Poznaniu zmarł Tytus Działyński, działacz społeczny i polityczny, uczestnik Powstania Listopadowego, kawaler Orderu Virtuti Militari; mecenas sztuki, wydawca źródeł historycznych, założyciel Biblioteki Kórnickiej.

  • Stefan Szolc-Rogoziński. Fot. NAC

    W Kaliszu urodził się Stefan Szolc-Rogoziński, podróżnik, etnograf, badacz Afryki, przede wszystkim Kamerunu.

  • Marian Zdziechowski. Fot. NAC

    W Nowosiółkach na Białorusi urodził się Marian Zdziechowski, slawista, filozof kultury, krytyk literacki i publicysta, profesor Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie.

  • Joachim Lelewel. Źródło: CBN Polona

    W Paryżu zmarł Joachim Lelewel, jeden z największych polskich uczonych, historyk, bibliograf, numizmatyk, działacz niepodległościowy, członek Rządu Narodowego w czasie Powstania Listopadowego; „Nauka była zatrudnieniem całego mego życia, jest ona moją drugą ojczyzną” – mawiał o sobie.

  • W Warszawie zmarł książę Michaił Gorczakow, rosyjski generał, w czasie wojny krymskiej dowódca armii na Krymie (1855); od 1856 r. namiestnik Królestwa Polskiego.

  • Car Aleksander II wydał ukaz ustanawiający w Królestwie Polskim Radę Stanu oraz samorząd gubernialny i powiatowy.

  • Książę Adam Czartoryski. Źródło: Wikimedia Commons

    W Montfermeil we Francji zmarł książę Adam Jerzy Czartoryski, minister spraw zagranicznych Rosji (1804–1806). W Królestwie Polskim członek Rady Administracyjnej i senator-wojewoda. W czasie Powstania Listopadowego prezes Rządu Narodowego. Na emigracji przywódca obozu Hotelu Lambert.

  • W Warszawie zmarła Tekla Bądarzewska-Baranowska, pianistka, kompozytorka popularnych miniatur muzycznych.

  • Władze rosyjskie wprowadziły stan wojenny na terytorium Królestwa Polskiego.

  • Uruchomiona została linia kolejowa na trasie Wiedeń – Lwów.

  • Urodził się Tadeusz Pawlikowski, krytyk literacki, reżyser, dyrektor teatrów lwowskich i krakowskich, poniósł duże zasługi dla rozwoju sceny teatralnej w okresie Młodej Polski.

  • Juliusz Leo. Fot. NAC

    W Stebniku koło Drohobycza urodził się Juliusz Leo, prawnik, poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego i austriackiej Rady Państwa; prezydent Krakowa (1904–1918), twórca tzw. Wielkiego Krakowa; pierwszy prezes Naczelnego Komitetu Narodowego (1914).

  • W Kamieńcu Podolskim urodził się Józef Kallenbach, historyk literatury.

  • W Krakowie urodził się Franciszek Stefczyk, nauczyciel, założyciel pierwszej na ziemiach polskich wiejskiej spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowej.

  • W Luboni k. Leszna zmarł Franciszek Morawski, żołnierz i poeta, uczestnik bitew pod Raszynem (1809) i Lipskiem (1813), minister wojny w Rządzie Narodowym w okresie Powstania Listopadowego, członek literackiego Towarzystwa Iksów i Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

  • W Urłowie koło Zborowa zmarł Karol Lipiński, skrzypek, kompozytor.

  • Zenon Przesmycki. Fot. NAC

    W Radzyniu Podlaskim urodził się Zenon Przesmycki (ps. Miriam, Jan Żagiel), poeta, krytyk literacki, tłumacz, wydawca, jeden z twórców programu Młodej Polski.

  • Włodzimierz Przerwa-Tetmajer. Fot. NAC

    W Harklowej koło Nowego Targu urodził się Włodzimierz Przerwa-Tetmajer, malarz, grafik, współzałożyciel i działacz PSL, pierwowzór postaci Gospodarza w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego.