> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz dat

1961

  • W Wiedniu zmarł Erwin Schroedinger, fizyk, laureat Nagrody Nobla w 1933 roku, autor eksperymentu myślowego znanego jako „kot Schroedingera”.

  • Projekt Teatru Ruchomego autorstwa Andrzeja Pronaszki i Stefana Bryły. 1918–1935. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Andrzej Pronaszko, malarz, scenograf teatralny.

  • Herb Litwy - Pogoń; fragment arrasu wawelskiego. Fot. PAP/ J. Ochoński

    Do Polski powróciła z Kanady druga część bezcennych zbiorów wawelskich, wśród nich 132 arrasy i liczne militaria.

  • W czasie obrad VII Plenum KC PZPR podjęto decyzję o wprowadzeniu ośmioletniej szkoły podstawowej oraz czteroletniego liceum ogólnokształcącego.

  • Maria Probosz. Fot. PAP/CAF/S. Kraszewski

    W Łodzi urodziła się Maria Probosz, aktorka teatralna i filmowa; odtwórczyni roli Gośki w filmie „Czas dojrzewania” i Julki w „Punktach za pochodzenie”.

  • Lucyna Winnicka jako matka Joanna. Kadr z filmu. Źródło: PAP

    Premiera filmu „Matka Joanna od Aniołów” w reżyserii Jerzego Kawalerowicza.

  • Grupa przemysłowców z prezesem Andrzejem Wierzbickim (z kapeluszem w dłoni). 1931 r. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Andrzej Wierzbicki, działacz gospodarczy i polityczny, współzałożyciel i dyrektor Lewiatana, od 1932 r. prezes Zarządu Centralnego Związku Przemysłu Polskiego.

  • Eugeniusz Olejarczyk, ps. „Siczka”. Fot. PAP/R. Nowakowski

    W Ustrzykach Dolnych urodził się Eugeniusz Olejarczyk, ps. „Siczka”, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów, lider punkowego zespołu KSU.

  • Mirosław Czyżykiewicz. Fot. PAP/T. Żmijewski

    W Gorlicach urodził się Mirosław Czyżykiewicz, poeta, kompozytor, bard, przedstawiciel nurtu tzw. poezji śpiewanej, autor m.in. piosenek „Jednym szeptem” i „Ave”.

  • Premiera komedii Haliny Bielińskiej i Włodzimierza Haupe „Szczęściarz Antoni” z Czesławem Wołłejko w roli tytułowej.

  • Pojedynek szachowy pomiędzy Akibą Rubinsteinem (P) a Efimem Bogoljubowem. Międzynarodowy Turniej Szachowy w Moskwie. 1925 r. Fot. NAC

    W Brukseli zmarł Akiba Rubinstein, jeden z najlepszych polskich szachistów, członek polskiej reprezentacji, która zdobyła złoty medal na III Olimpiadzie Szachowej w Hamburgu (1930).

  • W Inowrocławiu urodził się Robert Janowski, piosenkarz, aktor, prezenter telewizyjny.

  • Premiera filmu „Rozstanie” w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa.

  • Paul Landowski. Fot. NAC

    Zmarł Paul Landowski, francuski rzeźbiarz polskiego pochodzenia, syn powstańca styczniowego, autor m.in. pomnika Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro.

  • Paweł Królikowski. Fot. PAP/S. Leszczyński

    W Zduńskiej Woli urodził się Paweł Królikowski, aktor, znany m.in. z seriali „Pitbull” i „Ranczo”; odtwórca głównej roli w filmie „Hel”.

  • Premiera komedii „Mąż swojej żony” w reżyserii Stanisława Barei.

  • Stefania Zahorska. Fot. NAC

    W Londynie zmarła Stefania Zahorska, literatka, krytyczka sztuki, tłumaczka, autorka m.in. dramatu „Smocza 13” i książek „Ziemia pojona gniewem”, „Stacja Abbesses”; po II wojnie światowej działała i tworzyła na emigracji.

  • W Grudziądzu urodził się Mariusz Czajka, aktor teatralny i filmowy; wystąpił w filmach „Chłopaki nie płaczą”, „Ekstradycja” oraz w przedstawieniu „Złe zachowanie” w reżyserii Andrzeja Strzeleckiego.

  • Adolf Eichmann. Fot. PAP/EPA

    W Izraelu rozpoczął się proces nazistowskiego zbrodniarza Adolfa Eichmanna, szefa wydziału żydowskiego w Głównym Urzędzie Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA), „mordercy zza biurka”, odpowiedzialnego za śmierć milionów Żydów; w wyniku procesu Eichmann został skazany na karę śmierci, wyrok wykonano 31 maja 1962 r.

  • Jurij Gagarin. Fot. PAP/CAF/S. Dąbrowiecki

    Z terenu Kazachstanu w Związku Sowieckim wystrzelono statek kosmiczny „Wostok 1" z kosmonautą Jurijem Gagarinem na pokładzie; był to pierwszy lot człowieka w kosmos, trwał 108 minut.

  • Premiera filmu „Odwiedziny prezydenta” w reżyserii Jana Batorego.

  • Aktorka Lucyna Winnicka jako przeorysza Joanna w filmie „Matka Joanna od Aniołów” w reżyserii Jerzego Kawalerowicza. Fot. PAP/CAF/S. Czarnogórski

    Film Jerzego Kawalerowicza „Matka Joanna od Aniołów” otrzymał Nagrodę Specjalną Jury na Festiwalu Filmowym w Cannes.

  • Premiera filmu „Ludzie z pociągu” w reżyserii Kazimierza Kutza.

  • W Nowym Targu urodził się Piotr Cyrwus, aktor, występował w Starym Teatrze w Krakowie, od 2012 r. w Teatrze Polskim w Warszawie; w 1989 r. zagrał główną rolę w przedstawieniu Teatru Telewizji „Do piachu” w reżyserii Kazimierza Kutza; znany m.in. z serialu „Klan”.

  • Początek obowiązywania traktatu antarktycznego – międzynarodowej umowy regulującej polityczno-prawny status Antarktydy; jego głównym celem jest zapewnienie wykorzystania Antarktydy jedynie do celów pokojowych.

  • Andrzej Bobkowski. Źródło: CBN Polona

    W Gwatemali zmarł Andrzej Bobkowski, pisarz, autor dziennika „Szkice piórkiem”; nazywany „chuliganem wolności” po tym, jak napisał: „Człowiek wolny, intelektualista, pisarz i poeta naprawdę wolny, który chce być wolny, będzie do końca tego świata miał coś z chuligana”.

  • Maria Pomianowska gra na fidelu, a Mohammad Rasoul na flecie irańskim podczas festiwalu Bursztynowy Szlak w Kościele Garnizonowym w Kaliszu. Fot. PAP/T. Wojtasik

    W Warszawie urodziła się Maria Pomianowska, multiinstrumentalistka (gra m.in. na sarangi, suce biłgorajskiej), wokalistka, kompozytorka i pedagog; prowadzi studia nad unikatowymi technikami gry na instrumentach muzycznych Azji i Europy; tworzy zespół muzyki indyjskiej Raga Sangit.

  • Maria Ciunelis. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Ostródzie urodziła się Maria Ciunelis, aktorka, scenarzystka.

  • Urodził się trzydziestomilionowy obywatel PRL.

  • Sejm uchwalił ustawę „o ewidencji i kontroli ruchu ludności”, której przepisy wprowadzały ścisły obowiązek meldunkowy.

  • Uczniowie szkoły podstawowej w pierwszy dzień szkoły. 01.09.1963. Fot. PAP/CAF/J. Kopeć

    Sejm przyjął ustawę o nowym systemie oświaty i wychowania, która usunęła ze szkół naukę religii; reforma wprowadzała też ośmioklasową szkołę podstawową.

  • W Tatrach odkryto Jaskinię Czarną, o głębokości 241,5 metra.

  • Zbigniew Zamachowski. Fot. PAP/StrefaGwiazd/S. Leszczyński

    W Brzezinach koło Łodzi urodził się Zbigniew Zamachowski, aktor teatralny i filmowy, związany z Teatrem Narodowym, znany m.in. z ról w „Wielkiej majówce”, „Zabij mnie, glino”, „Trzy kolory” i „Szczęśliwego Nowego Jorku”.

  • Wizyta Jurija Gagarina na Śląsku: spotkanie z mieszkańcami Katowic, na trybunie honorowej Gagarin (P), I sekretarz KW PZPR w Katowicach Edward Gierek (L). Fot. PAP/CAF/H. Grzęda

    Początek wizyty w Polsce radzieckiego kosmonauty Jurija Gagarina.

  • Zdzisław Krzyszkowiak na zawodach w Wałczu ustanowił rekord świata w biegu na 3 km z przeszkodami: 8:30,4 min.

  • Budowa muru berlińskiego. 08.1961. Fot. PAP/EPA

    Początek budowy muru berlińskiego.

  • Maciej Maleńczuk. Fot. PAP/R. Guz

    W Wojcieszowie urodził się Maciej Maleńczuk, wokalista i gitarzysta rockowy, poeta.

  • W Brzegu Dolnym urodził się Cezary Żak, aktor, znany m.in. z seriali „Ranczo”, „Miodowe lata”, „Ludzie Chudego” i „Tajemnica twierdzy szyfrów”.

  • W Hali Stoczni Gdańskiej rozpoczął się I Międzynarodowy Festiwal Piosenki.

  • Tadeusz Faliszewski. Fot. NAC

    W Chicago zmarł Tadeusz Faliszewski, piosenkarz, aktor.

  • Jan Rybkowski. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    Premiera filmu „Dziś w nocy umrze miasto” w reżyserii Jana Rybkowskiego.

  • Prapremiera spektaklu opartego na dawnych tekstach Gra o Męce i Zmartwychwstaniu, reżyseria Kazimierz Dejmek, kierownictwo muzyczne Stefan Sutkowski, scenografia Zenobiusz Strzelecki, wystawienie Warszawskiej Opery Kameralnej w katedrze warszawskiej. 07.04.1981. Fot. PAP/I. Jarosińska

    Początek działalności Warszawskiej Opery Kameralnej.

  • Andrzej Munk. Fot. PAP/CAF/H. Grzęda

    W wypadku samochodowym zginął Andrzej Munk, reżyser, twórca filmów „Eroica”, „Zezowate szczęście”, „Pasażerka”.

  • Rozpoczęła działalność Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

  • Premiera filmu Blake’a Edwardsa „Śniadanie u Tiffany’ego” wg noweli Trumana Capote z Audrey Hepburn w roli głównej.

  • W Toruniu z powodu zamknięcia przez władze komunistyczne Zakonnego Niższego Seminarium Duchownego doszło do manifestacji i starć z milicją.

  • Danuta Stenka. Fot. PAP/A. Rybczyński

    W Sierakowicach na Kaszubach urodziła się Danuta Stenka, aktorka; od 2003 r. związana z Teatrem Narodowym w Warszawie; znana m.in. z ról w filmach „Chopin. Pragnienie miłości” (otrzymała za nią w 2003 r. nagrodę Orła), „Katyń”, „Nigdy w życiu!” oraz serialu „Boża podszewka”.

  • Premiera filmu „Ogniomistrz Kaleń” w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich.

  • Józef Stalin. Fot. PAP/CAF

    Z Mauzoleum Lenina usunięto ciało Józefa Stalina.

  • Ludmiła Jakubczak. Fot. PAP/CAF/Langda

    W wypadku samochodowym w okolicach Błonia zginęła Ludmiła Jakubczak, piosenkarka, tancerka.

  • W Poznaniu urodził się Lech Piasecki, kolarz, mistrz świata amatorów w indywidualnym wyścigu szosowym w 1985 r.

  • W Warszawie urodził się Kuba Sienkiewicz, muzyk, lider zespołu „Elektryczne gitary”.

  • Stanisław Kazuro. Fot. NAC

    W Warszawie zmarł Stanisław Kazuro, kompozytor, dyrygent, pedagog muzyczny.

  • Stanisław Jaros. Fot. AIPN

    W Sosnowcu-Zagórzu elektryk Stanisław Jaros podjął nieudaną próbę zamachu bombowego na ówczesnego I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułkę. W wyniku utajnionego procesu zamachowca skazano na karę śmierci i stracono na szubienicy.

  • Premiera filmu „Zaduszki” w reżyserii Tadeusza Konwickiego.

  • W basenie portowym Stoczni Gdańskiej doszło do pożaru na M/S Maria Konopnicka. Zginęło 21 osób.

  • Adolf Eichmann. Fot. PAP/EPA

    Sąd w Jerozolimie skazał na karę śmierci Adolfa Eichmanna, szefa wydziału żydowskiego w Głównym Urzędzie Bezpieczeństwa Rzeszy, „mordercy zza biurka”, odpowiedzialnego za śmierć milionów Żydów.

  • W Warszawie w niejasnych okolicznościach zginął Henryk Holland, działacz komunistyczny, socjolog, dziennikarz. Aresztowany pod zarzutem szpiegostwa i poddany wielogodzinnym przesłuchaniom, wypadł z okna własnego mieszkania podczas rewizji prowadzonej przez Służbę Bezpieczeństwa. Część historyków nie wyklucza, że był to mord polityczny SB.

  • 51. Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej: wokalista Ireneusz Dudek (ps. artystyczny Shakin’ Dudi), gitarzysta Dariusz Dusza. 2014 r. Foot. PAP/S. Mielnik

    W Gliwicach urodził się Dariusz Dusza, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów, twórca zespołów Śmierć Kliniczna i Absurd.

  • Marcin Świetlicki. Fot. PAP/ K. Świderski

    W Lublinie urodził się Marcin Świetlicki, poeta, prozaik, wokalista zespołów Świetliki oraz Czarne Ciasteczka.

  • Scena z filmu „Historia żółtej ciżemki” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego: Marek Kondrat (L) - Wawrzek i Andrzej Szczepkowski (P) - Rafał. Fot. PAP/CAF/W. Rozmysłowicz

    Premiera filmu „Historia żółtej ciżemki” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego.