Kalendarz dat

1985

• 

  3.01

  W Londynie zmarł gen. Tadeusz Pełczyński, szef Oddziału II Sztabu Głównego WP (1935–1938); w latach 1941–1944 szef sztabu Komendy Głównej ZWZ-AK; od 1943 r. zastępca dowódcy AK.

• 12.01

  Zmarł Stanisław Kończykowski, projektant i budowniczy elektrowni w Poznaniu i Lublinie, elektrotechnik, profesor Politechniki Warszawskiej (także w czasie niemieckiej okupacji).

• 17.01

  W Warszawie zmarł prof. Ludwik Bazylow, badacz dziejów Europy Wschodniej, autor wielu książek poświęconych historii Rosji.

• 17.01

  W Warszawie na Wybrzeżu Helskim odsłonięto pomnik „Kościuszkowców”.

• 21.01

  Andrzej Czok i Jerzy Kukuczka dokonali pierwszego zimowego wejścia na Dhaulagiri (8167 m) w Himalajach.

• 21.01

  Premiera filmu „Ręce do góry” w reżyserii Jerzego Skolimowskiego.

• 22.01

  Powstała Polska Partia Niepodległościowa. Organizację powołali działacze KPN skonfliktowani z Leszkiem Moczulskim. Za swojego głównego partnera uważały Solidarność Walczącą Kornela Morawieckiego. Najbardziej znanym działaczem był Romuald Szeremietiew.

• 28.01

  Premiera filmu „O-bi, O-ba. Koniec cywilizacji” w reżyserii Piotra Szulkina.

• 

  31.01

  Na emigracji w Monachium zmarł Józef Mackiewicz, publicysta i pisarz, w 1943 r. na zaproszenie władz niemieckich udał się do Katynia jako obserwator ekshumacji zwłok zamordowanych tam oficerów. Był też, za zgodą Niemców, redaktorem gadzinowego "Gońca Codziennego", za co AK wydała na niego wyrok śmierci. W 1945 r. sąd koleżeński oczyścił go jednak z zarzutu o kolaborację.

• 

  2.02

  Rozpoczął działalność Teatr im. Stanisława Ignacego Witkiewicza w Zakopanem.

• 

  4.02

  Zmarł Stefan Wyrzykowski, w czasie II wojny światowej dowódca dużego oddziału AK na Podlasiu. Wsławił się m.in. udziałem w akcji przekazania aliantom niewybuchu rakiet V-2, pomocą dla amerykańskich lotników z zestrzelonego przez Niemców samolotu. Po wojnie skazany na śmierć przez polskie władze, wyroku nie wykonano, ale Wyrzykowski kilka lat spędził w więzieniu.

• 5.02

  Z Paryża do Warszawy przyleciał szef tamtejszego Biura NSZZ „Solidarność” Seweryn Blumsztajn. Na lotnisku unieważniono mu paszport i nakazano natychmiastowy powrót do Francji.

• 

  7.02

  W Toruniu zapadł wyrok w procesie sprawców porwania i zamordowania księdza Jerzego Popiełuszki: kpt. Grzegorz Piotrowski i płk Adam Pietruszka zostali skazani na 25 lat, por. Leszek Pękala na 15 lat, por. Waldemar Chmielewski na 14 lat pozbawienia wolności. 

• 12.02

  Maciej Berbeka i Maciej Pawlikowski dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Czo Oju.

• 13.02

  W Gdańsku SB zatrzymała pod zarzutem udział w konspiracyjnym posiedzeniu TKK NSZZ „Solidarność”: Władysława Frasyniuka, Bogdana Lisa i Adama Michnika.

• 15.02

  Premiera filmu „Nadzór” w reżyserii Wiesława Saniewskiego.

• 

  19.02

  Telewizja Polska wyemitowała pierwszy odcinek brazylijskiej telenoweli "Niewolnica Isaura". Był to największy fenomen kulturowy w końcowym okresie PRL-u. Goszczący w Polsce odtwórcy głównych ról - Lucélia Santos i Rubens de Falco - witani byli przez tłumy ludzi.

• 24.02

  W Warszawie zmarł Jerzy Kreczmar, reżyser, eseista, teatrolog, tłumacz. 

• 24.02

  W Zakopanem odbyło się inauguracyjne przedstawienie Teatru im. Stanisława Ignacego Witkiewicza.

• 

  7.03

  Zmarł Arkady Fiedler, podróżnik, pisarz; uczestnik Powstania Wielkopolskiego, żołnierz POW, w czasie II wojny światowej w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie; autor ponad 30 książek m.in. „Dywizjonu 303”, „Ryby śpiewają w Ukajali” i „Kanady pachnącej żywicą”.

• 

  9.03

  W Warszawie spłonął gmach Teatru Narodowego, zniszczone zostały widownia i scena. Przyczyną pożaru było zwarcie instalacji elektrycznej. Ponowne otwarcie nastąpiło dopiero w listopadzie 1996 r.

• 17.03

  W kościele św. Krzyża w Podkowie Leśnej członkowie Niezależnego Zrzeszenia Studentów rozpoczęli głodówkę w intencji uwolnienia Marka Adamkiewicza, skazanego na 2,5 roku więzienia za odmowę złożenia przysięgi wojskowej, zawierającej deklarację wierności socjalizmowi i sojuszowi z Armią Sowiecką.

• 

  19.03

  W Fort Meyers na Florydzie zmarł Leopold Tyrmand, prozaik, publicysta, krytyk muzyczny, popularyzator jazzu, autor m.in. powieści „Zły”, „Życie towarzyskie i uczuciowe” oraz „Dziennika 1954”.

• 

  21.03

  Zmarł Stefan Matuszewski, jedna z czołowych postaci obozu władzy po 1945 r. W młodości był katolickim księdzem, przed II wojną światową związał się z PPS, w 1943 r. został oficerem politycznym w dywizji kościuszkowskiej, w Polsce Lubelskiej - ministrem propagandy, a w 1956 r. związał się z natolińczykami, czyli przeciwnikami liberalizacji systemu komunistycznego w Polsce.

• 21.03

  W Warszawie zmarł Stanisław Rembek, pisarz, autor m.in. powieści „Wyrok na Franciszka Kłosa” i „W polu”.

• 25.03

  Premiera filmu „Baryton” w reżyserii Janusza Zaorskiego.

• 30.03

  W Katowicach zmarł Stefan Maria Kuczyński, historyk, mediewista, autor powieści historycznych, m.in. „Zawisza Czarny” oraz licznych prac naukowych, m.in. „Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim”.

• 

  6.04

  W Warszawie zmarł Stanisław Zaczyk, aktor filmowy i teatralny, wystąpił m.in. w serialach „Stawka większa niż życie”, „Polskie drogi”, „Dom”, a także w filmach „Czekam w Monte-Carlo” i „Jezioro osobliwości”.

• 12.04

  W Warszawie Sąd Wojewódzki zarejestrował Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ).

• 

  14.04

  W Krakowie ogłoszono deklarację założycielską Ruchu „Wolność i Pokój” (WiP).

• 

  16.04

  W Warszawie zmarł Tadeusz Bartosik, aktor, w latach 1976–1982 dyrektor i kierownik artystyczny Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie; wystąpił m.in. w filmach „Zezowate szczęście”, „Historia współczesna”, a także w serialach „Stawka większa niż życie” i „Doktor Murek”.

• 18.04

  W Kostrzynie nad Odrą urodził się Łukasz Fabiański, piłkarz, bramkarz reprezentacji Polski, zawodnik m.in. Legii Warszawa, Arsenalu Londyn, Swansea City AFC.

• 

  22.04

  Sąd Najwyższy utrzymał w mocy wyrok Sądu Wojewódzkiego w Toruniu w sprawie zabójców księdza Jerzego Popiełuszki.

• 26.04

  W Warszawie przywódcy partii komunistycznych Bułgarii, Czechosłowacji, NRD, Polski, Rumunii, Węgier i Związku Sowieckiego podpisali protokół przedłużający istnienie Układu Warszawskiego na kolejne 20 lat.

• 29.04

  Sejm uchwalił ustawę o Trybunale Konstytucyjnym.

• 30.04

  Decyzja Rady Ministrów o przekazaniu OPZZ majątku „byłych związków zawodowych” NSZZ „Solidarność” i CRZZ.

• 3.05

  W Krakowie zmarł Wojciech Belon, poeta, pieśniarz, kompozytor, założyciel i lider zespołu Wolna Grupa Bukowina.

• 6.05

  Premiera filmu „Vabank II, czyli riposta” w reżyserii Juliusza Machulskiego.

• 7.05

  W Warszawie zmarł Adam Bahdaj, prozaik, tłumacz, autor popularnych utworów dla młodzieży; w czasie II wojny światowej kurier tatrzański.

• 12.05

  W Warszawie zmarł Bohdan Wodiczko, dyrygent, pedagog; kierownik artystyczny i pierwszy dyrygent Filharmonii Narodowej w Warszawie; kierownik artystyczny filharmonii w Rejkiawiku; dyrektor artystyczny i pierwszy dyrygent Opery Warszawskiej; dyrygent Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach; dyrektor i kierownik artystyczny Teatru Wielkiego w Łodzi.

• 23.05

  Przed Sądem Wojewódzkim w Gdańsku rozpoczął się proces Władysława Frasyniuka, Bogdana Lisa i Adama Michnika, oskarżonych o kierowanie TKK NSZZ „Solidarność” oraz o „działania w celu wywołania niepokoju publicznego”.

• 29.05

  W Brukseli na stadionie Heysel przed finałowym meczem Pucharu Europy Juventus Turyn – Liverpool FC doszło do starć między angielskimi i włoskimi kibicami; w wyniku zamieszek śmierć poniosło 39 osób, głównie Włochów.

• 3.06

  W Czechowicach-Dziedzicach urodził się Łukasz Piszczek, piłkarz, reprezentant Polski; od 2010 r. zawodnik Borussi Dortmund, z którą dwukrotnie zdobył mistrzostwo Niemiec; w 2013 r. wystąpił na Wembley w finale Ligi Mistrzów, w którym Borussia przegrała 1:2 z Bayernem Monachium.

• 10.06

  Premiera filmu „Yesterday” w reżyserii Radosława Piwowarskiego.

• 

  11.06

  W Berlinie na moście Glienicke Marian Zacharski, agent wywiadu PRL, skazany w 1981 r. w USA na dożywocie za wykradzenie tajemnic przemysłu zbrojeniowego, m.in. systemów radarowych i antyrakiety Patriot, został wymieniony wraz z trzema innymi agentami bloku wschodniego na 24 osoby oskarżone o szpiegostwo na rzecz zachodnich służb specjalnych.

• 14.06

  W Schengen w Luksemburgu podpisany został układ o stopniowym znoszeniu kontroli granicznej między państwami jego sygnatariuszami: Belgią, Holandią, Luksemburgiem, RFN i Francją.

• 

  14.06

  We Wrocławiu po raz pierwszy od czasu II wojny światowej udostępniona została publiczności „Panorama Racławicka” Wojciecha Kossaka i Jana Styki.

• 

  14.06

  W Gdańsku zakończył się proces działaczy opozycji demokratycznej: Władysława Frasyniuka, Bogdana Lisa i Adama Michnika; zapadły wyroki skazujące na kary od 2,5 roku do 3,5 roku więzienia.

• 17.06

  SB aresztowała w Warszawie Tadeusza Jedynaka, członka Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” z regionu Śląsko-Dąbrowskiego.

• 

  29.06

  W Warszawie zmarł Andrzej Kijowski, prozaik, eseista, krytyk literacki, scenarzysta filmowy.

• 

  30.06

  W Nakle nad Notecią urodził się Rafał Blechacz, pianista, laureat XV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (2005) i Gilmore Artist Award (2014).

• 2.07

  W Warszawie urodził się Jakub Wesołowski, aktor, znany z ról w serialach „Czas honoru”, „1920. Wojna i miłość”, „Na Wspólnej”, a także w filmach „Jutro idziemy do kina” i „Tajemnica Westerplatte”.

• 19.07

  W Warszawie zmarł Janusz A. Zajdel, pisarz, prekursor nurtu socjologicznego w polskiej literaturze science-fiction; autor powieści „Limes inferior”, „Paradyzja”; jego imieniem nazwano najważniejsza polską nagrodę literacką w dziedzinie SF.

• 24.07

  Sejm PRL znowelizował ustawę związkową, zgodnie z którą poddano ściślejszej kontroli związki zawodowe.

• 20.09

  W Waszyngtonie prymas Polski Józef Glemp wezwał Stany Zjednoczone do zniesienia sankcji wobec Polski.

• 25.09

  W Warszawie zmarła Zofia Jaroszewska, aktorka, pedagog, przez wiele lat związana z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; wystąpiła w filmach „Dwanaście krzeseł”, „Granica”, „Panny z Wilka”, a także w serialu „Lalka”.

• 30.09

  W Autheuil-Authouillet zmarła Simone Signoret, francuska aktorka, nagrodzona w 1960 r. Oscarem za rolę w filmie „Miejsce na górze”.

• 1.10

  W Warszawie rozpoczął się XI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

• 2.10

  W Beverly Hills zmarł Rock Hudson, aktor, znany m.in. z ról w filmach „Olbrzym” i „Pożegnanie z bronią”.

• 7.10

  Premiera filmu Feliksa Falka „Idol”.

• 

  13.10

  W Zakopanem zmarł gen. Mieczysław Boruta-Spiechowicz, generał WP, dowódca 5. Dywizji Piechoty Armii Polskiej w Związku Sowieckim (1941–1942), następnie dowódca I Korpusu Polskiego w Wielkiej Brytanii (1943–1945); jeden z założycieli w 1977 r. Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO).

• 13.10

  W Polsce odbyły się wybory do Sejmu PRL.

• 

  27.10

  W Warszawie zmarła Tola Mankiewiczówna, jedna z najpopularniejszych aktorek w międzywojennej Polsce, piosenkarka, śpiewaczka operowa, znana m.in. z filmów „Co mój mąż robi w nocy...” i „Pani minister tańczy”.

• 31.10

  W Świdniku wyprodukowano ostatni motocykl WSK.

• 1.11

  Po dziewięciu latach w Polsce zniesiono reglamentację cukru.

• 

  2.11

  W szpitalu w Olsztynie zmarł Marcin Antonowicz, student Uniwersytetu Gdańskiego, zatrzymany 19 października 1985 r. przez funkcjonariuszy ZOMO i ciężko pobity.

• 

  5.11

  W Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu prof. Zbigniew Religa przeprowadził pierwszą w Polsce udaną transplantację serca.

• 6.11

  Zmarła Wanda Stanisławska-Lothe, aktorka teatralna i filmowa, grała m.in. w filmach: „Nikodem Dyzma”, „Polowanie na muchy”, „Kobieta w kapeluszu”, „Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz”.

• 

  6.11

  Gen. Wojciech Jaruzelski zrezygnował z funkcji premiera, obejmując stanowisko przewodniczącego Rady Państwa. Nowym szefem rządu został Zbigniew Messner.

• 15.11

  Milicja Obywatelska rozpoczęła akcję „Hiacynt”, polegającą na zbieraniu informacji na temat osób o orientacji homoseksualnej; uzyskane materiały miały służyć do szantażowania homoseksualistów i zmuszania ich do współpracy z SB.

• 19.11

  W Stanach Zjednoczonych utworzono Fundację „Solidarność”.

• 19.11

  W Genewie rozpoczęło się spotkanie prezydenta USA Ronalda Reagana i sowieckiego przywódcy Michaiła Gorbaczowa.

• 20.11

  Microsoft zaprezentował światu nowatorski system operacyjny – Windows 1.0.

• 

  20.11

  W Zabrzu zmarł Jerzy Ziętek, uczestnik Powstań Śląskich, członek BBWR; wojewoda śląski (1945), członek KC PZPR (1964–1981), przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach (1964–1973); wojewoda katowicki (1973–1975).

• 25.11

  Sąd Wojewódzki w Słupsku skazał za współpracę z podziemną Solidarnością dwóch oficerów SB: Adama Hodysza (na 3 lata) i Piotra Siedlińskiego (na 1,5 roku).

• 

  3.12

  W Krakowie brutalnie pobity został związany z Solidarnością ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski.

• 4.12

  Gen. Wojciech Jaruzelski złożył wizytę we Francji – pierwszą na Zachodzie od 1981 r.

• 

  9.12

  W Warszawie zmarł Ireneusz Iredyński, pisarz, dramaturg.

• 11.12

  W Nowym Jorku zmarła Renata Radojewska, aktorka międzywojenna.

• 

  14.12

  W Truskolasach koło Częstochowy urodził się Jakub Błaszczykowski, piłkarz, wielokrotny reprezentant Polski i kapitan drużyny narodowej, zawodnik m.in. Wisły Kraków, Borussii Dortmund, Fiorentiny, VfL Wolfsburg.

• 16.12

  Premiera filmu „Kolor purpury” w reżyserii Stevena Spielberga.