Kalendarz historyczny
23 sierpnia
-
Powstanie Warszawskie: Powstańcy zdobyli Komendę Policji na Krakowskim Przedmieściu i kościół św. Krzyża oraz gmach tzw. małej PAST-y przy ul. Piusa IX (obecnie ul. Piękna).
-
Pakt Ribbentrop-Mołotow: w Moskwie przedstawiciele Niemiec i ZSRR podpisali pakt o nieagresji wraz z tajnym protokołem dodatkowym, zawierającym rozgraniczenie stref interesów w Europie Środkowej i Wschodniej, oznaczające faktyczny rozbiór Polski.
-
W Warszawie zmarła Maria Janion, historyk literatury, wykładowca, profesor nauk humanistycznych, związana m.in. z Instytutem Literackim PAN, Uniwersytetem Warszawskim i Uniwersytetem Gdańskim, autorka książek m.in. o polskim i europejskim romantyzmie.
-
W Warszawie zmarł Jerzy Kamas, aktor filmowy i teatralny, przez ponad 40 lat związany z warszawskim Teatrem Ateneum; znany m.in. z roli Stanisława Wokulskiego w serialu „Lalka”, a także z ról w serialach „Noce i dnie” oraz „Życie Kamila Kuranta”.
-
W 50. rocznicę paktu Ribbentrop-Mołotow, który doprowadził do aneksji Litwy, Estonii i Łotwy przez ZSRR, dwa miliony mieszkańców tych krajów (w tamtym czasie były one tylko republikami wchodzącymi w skład ZSRR) utworzyło żywy łańcuch o długości ponad 600 km.
-
W Stoczni Gdańskiej Komisja Rządowa podjęła rozmowy z Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym, ich przebieg transmitowano przez zakładowy radiowęzeł.
-
Lech Wałęsa wezwał do zaprzestania represji wobec osób wspomagających strajk. W Stoczni Gdańskiej ukazał się pierwszy numer „Strajkowego Biuletynu Informacyjnego Solidarność”.
-
Rząd polski zadeklarował rezygnację z reparacji wojennych od Niemiec. Oświadczenie w tej sprawie wysłano tylko do władz NRD, bo Polska nie utrzymywała w tamtym czasie stosunków dyplomatycznych z RFN.
-
W Kolbuszowej koło Rzeszowa urodził się Marian Krzaklewski, przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w latach 1991–2002; współzałożyciel Akcji Wyborczej „Solidarność” (1996); przewodniczący klubu poselskiego AWS (1997–2001).
-
W Warszawie urodził się Jerzy Satanowski, kompozytor, aranżer, reżyser.
-
Klęska wojsk niemieckich w bitwie na Łuku Kurskim, największym starciu wojsk pancernych w historii; Armia Czerwona wkroczyła do Charkowa.
-
W Białymstoku urodził się Edward Linde-Lubaszenko, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Ktokolwiek wie …”, „Oko proroka”, „Piłkarski poker”, „Psy”, „Pamiętnik znaleziony w garbie”, „Róża”, a także w serialach „Droga”, „Układ krążenia”, „Kasia i Tomek”.
-
Dymisja rządu Walerego Sławka. Doszło do niej z powodu zaognienia konfliktu między reprezentowaną przez Sławka sanacją a Centrolewem. Na czele nowego rządu z tego powodu osobiście stanął Józef Piłsudski, który kilka dni później nakazał osadzenie przywódców Centrolewu w twierdzy brzeskiej.
-
W Warszawie urodził się Włodzimierz Kotoński, kompozytor, pedagog, jeden z pierwszych twórców muzyki elektronicznej w Polsce.
-
W Warszawie urodziła się Zofia Mrozowska, aktorka, pedagog warszawskiej PWST, przez wiele lat związana ze stołecznym Teatrem Współczesnym; wystąpiła w filmach „Zakazane piosenki”, „Ostatni etap”, „Miasto nieujarzmione”, „Prawo i pięść”, „Bilans kwartalny”, „Constans”, a także w serialu „Polskie drogi”.
-
W Kaliszu urodził się Jan Batory, reżyser, scenarzysta, autor filmów „Podhale w ogniu”, „O dwóch takich, co ukradli księżyc”, „Lekarstwo na miłość”, „Con amore” i „Karino”.
-
W Płocku zmarła Maria Franciszka Kozłowska, założycielka wspólnoty mariawitów.
-
Wybuchło Powstanie Sejneńskie – oddziały suwalskiego okręgu POW zajęły zbrojnie Sejny i inne miejscowości powiatu sejneńskiego; walki polsko-litewskie ustały 28 sierpnia, po interwencji Wojska Polskiego.
-
W Sanoku urodził się Zdzisław Peszkowski, harcmistrz, kapelan Rodzin Katyńskich; uczestnik kampanii 1939 r., więzień sowieckiego obozu jenieckiego w Kozielsku; po opuszczeniu ZSRS oficer 1. Pułku Ułanów Krechowieckich w 2. Korpusie Polskim dowodzonym przez gen. Władysława Andersa.
-
W Warszawie zmarł Sokrates Starynkiewicz, rosyjski generał, prezydent Warszawy w latach 1875–1892, zasłużony dla rozwoju miasta, m.in. budową nowoczesnych wodociągów i kanalizacji.
-
W Strzałkowie koło Częstochowy zmarł Henryk Siemiradzki, malarz.
-
W Nałęczowie zmarł Michał Elwiro Andriolli, rysownik, ilustrator, malarz, przedstawiciel romantyzmu; uczestnik Powstania Styczniowego, emisariusz Komitetu Emigracji Polskiej.
-
W Warszawie urodził się Wacław Szymanowski, rzeźbiarz, malarz.
-
Naczelnik insurekcji Tadeusz Kościuszko powołał Sąd Kryminalny Wojskowy, który rozpatrywał sprawy osób podejrzanych o zdradę narodu oraz działanie na szkodę powstania.
-
W Rakowie urodził się Stanisław Lubieniecki, astronom, historyk, działacz ariański.
-
W Londynie stracony został William Wallace, przywódca szkockiego powstania przeciwko Anglii; jego postać spopularyzował w filmie „Waleczne serce” („Braveheart”) Mel Gibson – reżyser i odtwórca głównej roli.
-
Dowódca germańskich najemników w służbie Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego Odoaker obalił cesarza Romulusa Augustulusa. Akt ten oznaczał kres Cesarstwa Rzymskiego na zachodzie.