> >

O PORTALU

Portal dzieje.pl to codzienny serwis historyczny, setki artykułów dotyczących przede wszystkim najnowszej historii Polski, a także materiały wideo, filmy dokumentalne, archiwalne fotografie, dokumenty oraz infografiki i mapy.

Więcej

Kalendarz dat

1794

  • Rada Nieustająca zniosła order Virtuti Militari i zakazała noszenia orderów przyznanych dotychczas.

  • Rada Nieustająca. Źródło: Wikimedia Commons

    Pod naciskiem posła rosyjskiego Igelstroma Rada Nieustająca uchwaliła redukcję stanu armii polskiej o połowę i przymusowe wcielenie zwolnionych ze służby do armii pruskiej i rosyjskiej. 

  • Wojciech Bogusławski. Źródło: CBN Polona

    W Warszawie w Teatrze Narodowym odbyła się premiera pierwszej polskiej opery Wojciecha Bogusławskiego i Jana Stefaniego „Cud mniemany, czyli krakowiacy i górale”; dzieło zaginęło i zostało odnalezione dopiero w 1929 r. przez Leona Schillera, który okrzyknął je „polską operą narodową”.

  • Portret gen. Józefa Bema. Źródło: CBN Polona

    W Tarnowie urodził się Józef Bem, uczestnik wojny 1812–1813 i Powstania Listopadowego; w czasie Wiosny Ludów dowódca rewolucyjnego Wiednia; podczas powstania węgierskiego (1848–1849) stał na czele wojsk w Siedmiogrodzie, a następnie był naczelnym wodzem armii węgierskiej; po upadku powstania służył w armii tureckiej jako Murat Pasza.

  • Fragment obrazu Michała Stachowicza „Przysięga Tadeusza Kościuszki na Rynku Krakowskim”. Fot. PAP/W. Kryński

    Na Rynku Głównym w Krakowie Tadeusz Kościuszko złożył uroczystą przysięgę, ogłaszając tym samym akt powstania narodowego, znanego w historii jako Insurekcja Kościuszkowska.

  • Fragment "Panoramy Racławickiej". Fot. PAP/Reprodukcja

    W bitwie pod Racławicami powstańcy dowodzeni przez Tadeusza Kościuszkę pokonali wojska rosyjskie gen. Aleksandra Tormasowa; w bitwie wsławili się kosynierzy, a do narodowej legendy przeszedł Bartosz Głowacki.

  • Bartosz Głowacki przy zdobytej armacie – fragment obrazu Jana Matejki „Kościuszko pod Racławicami”. Źródło: CBN Polona

    Za zasługi w bitwie pod Racławicami naczelnik insurekcji Tadeusz Kościuszko mianował Bartosza Głowackiego chorążym regimentu grenadierów krakowskich.

  • Jan Kiliński. Źródło: CBN Polona

    Powstanie Kościuszkowskie: w Warszawie wybuchła insurekcja, wojska rosyjskie stacjonujące w stolicy zostały pobite i wyparte z miasta; wśród dowódców stołecznych walk wyróżnił się radny miasta, szewc Jan Kiliński.

  • Jakub Jasiński. Źródło: CBN Polona

    Powstanie Kościuszkowskie: w Wilnie pod wodzą płk. Jakuba Jasińskiego wybuchła insurekcja.

  • Szymon Kossakowski. Źródło: Wikimedia Commons

    W Wilnie jako zdrajca powieszony został Szymon Kossakowski, generał, hetman wielki litewski od 1793 r.; stronnik Rosji, organizator konfederacji targowickiej na Litwie.

  • „Gazeta Wolna Warszawska”. Źródło: Wikimedia Commons

    Ukazało się pierwsze wydanie „Gazety Wolnej Warszawskiej”, oficjalnego organu władz Powstania Kościuszkowskiego.

  • Tadeusz Kościuszko. Źródło: CBN Polona

    Insurekcja Kościuszkowska: wojska litewskie odniosły zwycięstwo nad oddziałami rosyjskimi w bitwie pod Niemenczynem koło Wilna.

  • Tadeusz Kościuszko. Źródło: CBN Polona

    W obozie pod Połańcem naczelnik insurekcji Tadeusz Kościuszko ogłosił uniwersał połaniecki – dokument dot. poprawy warunków życia chłopów, mający zachęcić ich do wstępowania do armii powstańczej.

  • Józef Kazimierz Kossakowski. Źródło: Wikimedia Commons

    Insurekcja Kościuszkowska: W Warszawie powieszeni zostali z wyroku sądu kryminalnego przywódcy konfederacji targowickiej: biskup inflancki Józef Kazimierz Kossakowski, hetman wielki koronny Piotr Ożarowski, marszałek Rady Nieustającej Józef Ankwicz i hetman polny litewski Józef Zabiełło.

  • Tadeusz Kościuszko. Źródło: Wikimedia Commons

    Insurekcja Kościuszkowska: w warownym obozie pod Połańcem wojska Naczelnika Siły Zbrojnej Tadeusza Kościuszki odparły atak oddziałów rosyjskich gen. mjr. Fiodora Denisowa.

  • Bartosz Głowacki. Źródło: Wikimedia Commons

    Pod Szczekocinami wojska dowodzone przez Tadeusza Kościuszkę zostały pokonane przez połączone siły armii rosyjskiej i pruskiej; w bitwie zginął m.in. Bartosz Głowacki.

  • Insurekcja Kościuszkowska: wojska pruskie sprzymierzone z wojskami rosyjskimi zajęły Kraków.

  • Insurekcja Kościuszkowska: Rada Najwyższa Narodowa powołała Sąd Najwyższy Kryminalny, którego zadaniem było osądzenie członków Targowicy i innych współpracowników Rosjan. 

  • W Wiedniu zmarł Wenzel von Kaunitz, kanclerz Austrii w latach 1753–1792; inspirator udziału monarchii habsburskiej w I rozbiorze Rzeczypospolitej.

  • Antoni Czetwertyński. Źródło: Wikimedia Commons

    W Warszawie w czasie insurekcji doszło do krwawych rozruchów; z inspiracji jakobinów warszawski lud zaatakował więzienia i dokonał samosądu nad targowiczanami; powieszono m.in. biskupa wileńskiego Ignacego Massalskiego oraz kasztelana przemyskiego Antoniego Czetwertyńskiego.

  • Rozalia Lubomirska. Źródło: Wikimedia Commons

    W Paryżu została zgilotynowana polska księżna Rozalia Lubomirska. Jakobini oskarżyli ją o udział w spisku przeciwko rewolucji.

  • „Gazeta Rządowa” z 1 lipca 1794 r. Źródło: Wikimedia Commons

    Ukazało się pierwsze wydanie „Gazety Rządowej”, oficjalnego organu prasowego władz Insurekcji Kościuszkowskiej.

  • Insurekcja Kościuszkowska: początek oblężenia Warszawy przez wojska rosyjskie i pruskie.

  • Insurekcja Kościuszkowska: początek dwudniowego nieudanego szturmu Rosjan na Wilno.

  • Pod Słonimem koło Grodna rozpoczęła się dwudniowa bitwa pomiędzy wojskami Insurekcji Kościuszkowskiej dowodzonymi gen. Karola Sierakowskiego a wojskami rosyjskimi, zakończona zwycięstwem Polaków i Litwinów.

  • Insurekcja Kościuszkowska: wojska rosyjskie zdobyły Wilno.

  • Prymas Michał Poniatowski. Źródło: CBN Polona

    W Warszawie zmarł książę Michał Poniatowski, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1785 r.

  • Władze insurekcji kościuszkowskiej w Warszawie wprowadziły do obiegu pierwsze polskie banknoty.

  • Insurekcja Kościuszkowska: w Wielkopolsce wybuchło antypruskie powstanie.

  • Portret Tadeusza Kościuszki pędzla Kazimierza Wojniakowskiego ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu. Fot. PAP

    Naczelnik insurekcji Tadeusz Kościuszko powołał Sąd Kryminalny Wojskowy, który rozpatrywał sprawy osób podejrzanych o zdradę narodu oraz działanie na szkodę powstania.

  • Insurekcja Kościuszkowska: zakończyło się nieudane rosyjsko-pruskie pierwsze oblężenie Warszawy.

  • Insurekcja Kościuszkowska: Rada Najwyższa Narodowa postanowiła zamienić pospolite ruszenie włościan na pobór 1 rekruta z 10 domów i konia jezdnego z 50 domów.

  • Gen. Jan Henryk Dąbrowski. Źródło: CBN Polona

    Insurekcja Kościuszkowska: wojska dowodzone przez gen. Jana Henryka Dąbrowskiego pokonały wojska pruskie w bitwie pod Bydgoszczą.

  • Kazimierz Wojniakowski "Portret Tadeusza Kościuszki". Fot. PAP/W. Kryński, T. Prażmowski

    Insurekcja Kościuszkowska: klęska powstańców w bitwie z wojskami rosyjskimi pod Maciejowicami; w walkach zginęło ok. 4 tys. powstańców; ranny Tadeusz Kościuszko dostał się do rosyjskiej niewoli.

  • Tadeusz Kościuszko. Fot. PAP/Reprodukcja

    Po klęsce bitwy pod Maciejowicami i dostaniu się do niewoli rosyjskiej Tadeusza Kościuszki naczelnikiem insurekcji został Tomasz Wawrzecki.

  • „Rzeź Pragi”, Aleksander Orłowski. Źródło: Wikimedia Commons

    W walce z wojskami rosyjskimi na warszawskiej Pradze zginął gen. Jakub Jasiński; przywódca insurekcji w Wilnie w 1794 r.; poeta, satyryk, bajkopisarz, autor utworów politycznych o charakterze rewolucyjnym. Tego samego dnia wojska rosyjskie wymordowały od 13 do 20 tys. mieszkańców Pragi.

  • „Rzeź Pragi” Juliusza Kossaka. Źródło: CBN Polona

    Powstanie Kościuszkowskie: kapitulacja Warszawy.

  • Powstanie Kościuszkowskie: wojska rosyjskie wkroczyły do Warszawy.

  • Tadeusz Kościuszko. Źródło: Wikimedia Commons

    Koniec Insurekcji Kościuszkowskiej; pod Radoszycami nastąpiło rozwiązanie oddziałów powstańczych i kapitulacja przed rosyjskim wojskiem; po upadku powstania Rosja, Niemcy i Austria dokonały trzeciego rozbioru Polski.

  • Został ochrzczony (dzień urodzin nieznany) Jan Feliks Piwarski, malarz i grafik.