Kalendarz dat

1925

• 1.01

  W Wolnym Mieście Gdańsk otwarty został Polski Urząd Pocztowy; we wrześniu 1939 r. był bohatersko broniony przed atakiem Niemców.

• 5.01

  W Gdańsku przy placu Heweliusza otwarto nowy budynek Poczty Polskiej; 1 września 1939 roku był on broniony bohatersko przez pracowników poczty.

• 9.01

  We Lwowie urodził się Jerzy Wittlin, pisarz, satyryk, autor popularnej w latach 70. I 80. XX wieku serii „Vademecum”.

• 10.01

  W Łucku na Wołyniu urodził się Florian Siwicki, działacz komunistyczny, generał LWP; w 1968 r. dowodził 2 Armią WP uczestniczącą w interwencji Układu Warszawskiego w Czechosłowacji; członek WRON (1981–1983), jeden z głównych autorów stanu wojennego; minister obrony narodowej (1983–1990), członek Biura Politycznego KC PZPR (1986–1990).

• 

  15.01

  W Warszawie urodził się Jarema Stępowski, aktor, piosenkarz; wykonawca piosenek m.in. „Jadziem na Bielany”, „O jednej Wiśniewskiej”, „Taksówkarz warszawski”, „Tango andrusowskie”; znany m.in. z serialu „Wojna domowa”.

• 

  24.01

  Rada Ministrów RP podjęła decyzję o budowie w Warszawie Grobu Nieznanego Żołnierza.

• 

  28.01

  W Poznaniu urodził się Andrzej Stelmachowski, prawnik, doradca komitetu strajkowego w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r., uczestnik obrad Okrągłego Stołu; marszałek senatu (1989–1991), minister edukacji narodowej (1991–1992); prezes Stowarzyszenia Wspólnota Polska w latach 1990–2008.

• 31.01

  W „Kurjerze Warszawskim” ukazała się pierwsza polska krzyżówka.

• 1.02

  W Warszawie ze stacji nadawczej Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego nadany został pierwszy próbny program radiowy w Polsce. Wydarzenie to poprzedziło oficjalne powstanie 18 sierpnia 1925 r. „Polskiego Radia” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

• 4.02

  W Lublinie urodziła się Helena Kisiel, historyk, archiwistka, działaczka społeczna.

• 10.02

  W Rzymie podpisany został konkordat pomiędzy Polską a Stolicą Apostolską. 

• 

  10.02

  W Warszawie urodził się Symcha Rotem (Szymon Ratajzer), ps. Kazik, żołnierz Żydowskiej Organizacji Bojowej, uczestnik Powstania w Warszawskim Getcie w 1943 roku i Powstania Warszawskiego w 1944 roku.

• 15.02

  W Warszawie urodziła się Maria Homerska, aktorka znana m.in. z filmów „Czarne skrzydła”, „Wierna rzeka” i serialu „Noce i dnie”.

• 19.02

  W Warszawie urodził się Bogusław Choiński, poeta, scenarzysta, autor tekstów popularnych piosenek, m.in. „Alabama”, „Jedziemy autostopem”, „W siną dal”.

• 22.02

  W Warszawie założono Polski Związek Hokeja na Lodzie.

• 

  3.03

  W Warszawie urodził się Klemens Szaniawski, filozof, logik, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego; więzień niemieckich obozów Auschwitz i Mauthausen.

• 3.03

  W Łucku urodził się Edward Krasiński, malarz awangardowy.

• 15.03

  W Piotrowicach urodziła się Irena Laskowska, aktorka, znana m.in. z ról w filmach „Ostatni dzień lata”, „Krzyżacy”, „Salto”, „Pornografia”.

• 22.03

  W Nervi we Włoszech zmarł Julian Marchlewski, współorganizator SDKPiL (1893) i Związku Spartakusa w Niemczech (1916). Od 1918 r. w Rosji sowieckiej, jeden z założycieli Międzynarodówki Komunistycznej, w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. przewodniczący Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski w Białymstoku.

• 

  22.03

  W Krakowie urodziła się Halina Mikołajska, aktorka teatralna i filmowa, pedagog, członek KSS KOR; znana m.in. z ról w filmach „Nikt nie woła”, „Drugi brzeg”, „Bilans kwartalny”; po 1976 represjonowana przez władze PRL, internowana w stanie wojennym.

• 22.03

  W Krakowie urodziła się Marta Stebnicka, aktorka, piosenkarka, reżyserka, wykładowca krakowskiej PWST.

• 

  22.03

  W Gniewie na Pomorzu urodził się Wojciech Ziembiński, działacz niepodległościowy, współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników; od 1977 r. członek Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela;  w czasie stanu wojennego aresztowany; w 1983 r. założyciel Kongresu Solidarności Narodu, przekształconego w 1989 r. w Stronnictwo Wierności Rzeczypospolitej – KSN; inicjator i przewodniczący Rady Fundacji Poległym i Pomordowanym na Wschodzie.

• 22.03

  W Zakopanem uroczyście otwarta została Wielka Krokiew, największa skocznia narciarska w Polsce.

• 

  22.03

  W Łodzi odsłonięto Grób Nieznanego Żołnierza.

• 25.03

  W Kowlu urodził się Bogusław Lambach, operator filmowy, autor zdjęć do filmów „Sprawa pilota Maresza”, „O dwóch takich, co ukradli księżyc”, „Hrabina Cosel”, „W pustyni i w puszczy”.

• 

  27.03

  Po burzliwej debacie Sejm ratyfikował konkordat pomiędzy Polską a Stolicą Apostolską. Za jego przyjęciem głosowało 181 posłów, przeciw było 110.

• 29.03

  Funkcjonariusz Policji Państwowej Józef Muraszko zastrzelił Walerego Bagińskiego i Antoniego Wieczorkiewicza, oficerów WP, komunistów, skazanych na karę śmierci zamienioną na dożywotnie więzienie za wysadzenie prochowni na Cytadeli Warszawskiej, w wyniku czego śmierć poniosło 28 osób, a kilkadziesiąt zostało rannych; obaj skazani byli w drodze na granicę polsko-sowiecką, gdzie mieli zostać wymienieni na represjonowanych w ZSRS obywateli polskich.

• 

  1.04

  W Krakowie urodził się Wojciech Jerzy Has, reżyser filmowy, scenarzysta; autor filmów „Pętla”, „Pożegnania”, „Rękopis znaleziony w Saragossie”, „Jak być kochaną”, „Lalka”, „Sanatorium pod Klepsydrą”.

• 

  1.04

  W Wilnie urodziła się Józefa Hennelowa, publicystka, wieloletnia zastępczyni redaktora naczelnego „Tygodnika Powszechnego”.

• 

  3.04

  W Nicei zmarł Jan Reszke, śpiewak operowy, gwiazda Metropolitan Opera.

• 5.04

  W Poznaniu urodził się Zbigniew Raszewski, historyk teatru, profesor Instytutu Sztuki PAN.

• 8.04

  W Kończycach pod Krakowem urodził się Józef Nowak, aktor, wykonawca piosenek, wystąpił m.in. w filmach „Celuloza”, „Drugi brzeg”, „Westerplatte”, „Hasło Korn”, „Hydrozagadka”, „Wiosna panie sierżancie”, a także w serialu „Dom”.

• 

  11.04

  W Rzymie zmarł Jan Styka, malarz, uczeń Jana Matejki, autor obrazów o tematyce batalistycznej i patriotycznej, m.in. – wspólnie z Wojciechem Kossakiem – „Panoramy Racławickiej”.

• 

  17.04

  W Warszawie urodził się Jan Romocki „Bonawentura”, podharcmistrz, podporucznik Armii Krajowej; zginął w czasie Powstania Warszawskiego.

• 15.05

  W Modlnicy koło Krakowa urodził się Tadeusz Bartosik, aktor, dyrektor i kierownik artystyczny Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie; wystąpił m.in. w filmach „Zezowate szczęście”, „Historia współczesna”, a także w serialach „Stawka większa niż życie” i „Doktor Murek”.

• 

  16.05

  Podniesiono polską banderę na pierwszym w II Rzeczypospolitej jachcie morskim SY „Carmen”.

• 3.06

  W Leńczach koło Lanckorony urodził się Bronisław Chromy, rzeźbiarz, medalier, malarz i rysownik.

• 7.06

  Powstało Stronnictwo Chrześcijańsko-Narodowe.

• 17.06

  W Genewie podpisany został protokół o zakazie używania w czasie wojny gazów trujących i broni bakteriologicznej; wśród sygnatariuszy dokumentu był rząd polski.

• 20.06

  W Kołomyi urodziła się Irena Dziedzic, dziennikarka, prezenterka telewizyjna, stworzyła pierwszy w PRL talk-show „Tele-Echo”.

• 20.06

  W St. Louis urodziła się Doris Hart, tenisistka; zwyciężczyni 35 turniejów wielkoszlemowych w grze pojedynczej, podwójnej i mieszanej; indywidualnie wygrała dwa razy US Open (1954, 1955) i Rolland Garros (1950, 1952), tryumfowała również w Wimbledonie (1951) i Australian Open (1949).

• 

  1.07

  Początek tzw. wojny celnej pomiędzy Polską a Niemcami.

• 

  10.07

  W Kielcach urodził się Edmund Niziurski, autor książek dla młodzieży, m.in. „Księga urwisów”, „Sposób na Alcybiadesa”, „Niewiarygodne przygody Marka Piegusa”.

• 18.08

  Spółka Polskie Radio otrzymała koncesję na eksploatację radiofonii w Polsce.

• 19.08

  W Miłosławiu koło Wrześni urodził się Piotr Pawłowski, aktor, związany m.in. ze Starym Teatrem w Krakowie i warszawskim Teatrem Ateneum; wystąpił w filmach „Zbrodniarz i panna”, „Faraon”, „Potop”, a także w serialach „Kolumbowie” i „Polskie drogi”.

• 21.08

  Na stokach warszawskiej Cytadeli wykonany został wyrok śmierci na członkach komunistycznej bojówki terrorystycznej: Władysławie Hibnerze, Władysławie Kniewskim i Henryku Rutkowskim.

• 23.08

  W Warszawie urodził się Włodzimierz Kotoński, kompozytor, pedagog, jeden z pierwszych twórców muzyki elektronicznej w Polsce.

• 30.08

  Urodził się Zbyszko Siemaszko, polski fotografik, żołnierz 3. Brygady Wileńskiej Armii Krajowej.

• 

  14.09

  W Hrubieszowie urodził się Wiktor Zin, architekt, wieloletni wykładowca Politechniki Krakowskiej, rysownik, autor popularnego cyklu telewizyjnego „Piórkiem i węglem”; w latach 1977–1981 generalny konserwator zabytków.

• 

  18.09

  Uchwała Rady Ligi Narodów o przekazaniu Polsce półwyspu Westerplatte na składnicę amunicyjną.

• 2.10

  W Brwinowie koło Warszawy urodził się Hubert Drapella, reżyser, scenarzysta; autor filmów „Samochodzik i templariusze”, „Soból i panna” oraz serialu „Znak orła”.

• 5.10

  W szwajcarskim Locarno rozpoczęła się międzynarodowa konferencja na której zapadły ustalenia dotyczące zachodniej granicy Niemiec.

• 

  19.10

  W Roczynach koło Andrychowa urodził się Czesław Kiszczak, funkcjonariusz Informacji Wojskowej, od 1973 r. szef wywiadu wojskowego, jednocześnie zastępca szefa Sztabu Generalnego WP (1978); w latach 1979-1981 szef Wojskowej Służby Wewnętrznej; od lipca 1981 do 1990 r. pełnił funkcję ministra spraw wewnętrznych; należał do najbliższych współpracowników gen. Wojciecha Jaruzelskiego; współautor stanu wojennego, członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON), odpowiedzialny za represje stosowane wobec polskiego społeczeństwa; w latach 1986-1989 r. członek BP KC PZPR; jeden z inicjatorów rozmów Okrągłego Stołu; desygnowany na premiera w lipcu 1989 r., nie zdołał utworzyć rządu; w gabinecie Tadeusza Mazowieckiego pełnił funkcję wicepremiera; w lipcu 1990 r. ustąpił ze stanowiska. W 2015 r. został skazany prawomocnie na 2 lata więzienia w zawieszeniu za udział w "związku przestępczym o charakterze zbrojnym", który przygotowywał stan wojenny. Po jego śmierci ujawniono przechowywane w jego domu dokumenty poświadczające współpracę Lecha Wałęsy z komunistyczną bezpieką.

• 

  29.10

  Na Cmentarzu Obrońców Lwowa Jadwiga Zarugiewiczowa, matka poległego obrońcy Zadwórza, dokonała wyboru bezimiennych zwłok, które zostały następnie pochowane w Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

• 

  2.11

  Utworzono w Warszawie Grób Nieznanego Żołnierza, kopiując pomysł Francuza, Fryderyka Simona, którego trzech synów zginęło na frontach Wielkiej Wojny. Podobne uroczystości odbyły się w Paryżu i Londynie w 1920; w Polsce odbyło się to pięć lat później ze względu na trwającą wojnę z bolszewikami; w GNŻ na placu Saskim w Warszawie złożono szczątki bezimiennego obrońcy Lwowa z 1918 r.

• 

  4.11

  W Katowicach urodziła się Aleksandra Śląska, aktorka, wieloletni pedagog warszawskiej PWST; znana m.in. z ról w filmach „Ostatni etap” i „Pasażerka” oraz z serialu „Królowa Bona”.

• 4.11

  Urodził się Ryszard Kiersnowski, numizmatyk mediewista, uczestnik Powstania Warszawskiego, profesor Polskiej Akademii Nauk.

• 7.11

  W Filadelfii urodził się William Wharton, amerykański pisarz, malarz, autor powieści „Ptasiek”.

• 10.11

  W Pontrhydyfen w Walii urodził się Richard Burton, aktor filmowy i teatralny; odtwórca m.in. roli Marka Antoniusza w słynnym filmie „Kleopatra”, w którym zagrał u boku Elizabeth Taylor.

• 12.11

  Zmarł Roman Statkowski, kompozytor i pedagog, profesor Konserwatorium Warszawskiego.

• 13.11

  Rząd Władysława Grabskiego podał się do dymisji.

• 15.11

  W Sulejówku oficerowie zorganizowali manifestację poparcia dla marszałka Józefa Piłsudskiego.

• 

  19.11

  W Poznaniu urodził się Zygmunt Bauman, socjolog, filozof.

• 20.11

  W Moskwie urodziła się Maja Plisiecka, rosyjska tancerka i choreografka, primabalerina moskiewskiego Teatru Bolszoj.

• 

  20.11

  W Warszawie zmarł Stefan Żeromski, pisarz, publicysta, autor powieści „Popioły”, „Syzyfowe prace”, „Ludzie bezdomni”, „Wierna rzeka”, „Przedwiośnie” oraz „Dzieje grzechu”.

• 20.11

  Powołano rząd Aleksandra Skrzyńskiego.

• 27.11

  W Paryżu urodził się Claude Lanzmann, reżyser, autor filmów dokumentalnych „Shoah” oraz „Raport Karskiego”.

• 

  5.12

  W Warszawie urodziła się Anna Świderkówna, papirolog, znawczyni kultury antycznej, w tym pism Starego i Nowego Testamentu.

• 

  5.12

  W Warszawie zmarł Władysław Reymont, pisarz, autor powieści „Chłopi” i „Ziemia Obiecana”; laureat Nagrody Nobla w 1924 r.

• 

  7.12

  Decyzją Ligi Narodów Polska otrzymała prawo do obsadzenia półwyspu Westerplatte oddziałami wojskowymi.

• 8.12

  W Nowym Jorku urodził się Sammy Davis Jr, amerykański piosenkarz i aktor.

• 18.12

  W Pabianicach urodził się Stanisław Staszewski, poeta, bard.

• 25.12

  W Cajamarca (Peru) urodził się Carlos Castaneda, pisarz i antropolog.

• 

  25.12

   W Warszawie zmarła Ester Rachel Kamińska, aktorka, założycielka Teatru Żydowskiego w Warszawie.

• 27.12

  W Paryżu urodził się Michel Piccoli, wybitny francuski aktor filmowy i teatralny.

• 28.12

  Sejm przyjął Ustawę o wykonaniu reformy rolnej.

• 28.12

  W Konstantinowie (Rosja) urodził się Siergiej Aleksandrowicz Jesienin, poeta rosyjski.