16 GRUDNIA

• 1899 / 126 lat

  Urodził się Aleksander Zawadzki, jeden z najważniejszych polityków w pierwszych dwóch dekadach PRL, członek Biura Politycznego PPR i PZPR, oraz przewodniczący Rady Państwa (od 1952 r. aż do śmierci w 1964 r.). W młodości górnik. Zanim związał się z ruchem komunistycznym brał udział w obronie Lwowa i wojnie polsko-bolszewickiej, za co został odznaczony Krzyżem Walecznych. Karierę - od sierżanta do generała (w osiem miesięcy) i zastępcy dowódcy do spraw politycznych zrobił w wojsku Berlinga. Potem był m.in. wojewodą śląsko-dąbrowskim i wicepremierem.

• 1779 / 246 lat

  Urodził się książę Ksawery Drucki-Lubecki, w latach 1821-1830 minister skarbu w Królestwie Polskim, założyciel Banku Polskiego w Warszawie. Przyczynił się do postępu gospodarczego. Z nim się wiążą m.in. budowa Kanału Augustowskiego, hut i kopalń oraz dróg. Doprowadził do zniesienia barier celnych z Rosją i wszczął wojnę celną z Prusami.

• 2017 / 8 lat

  W Warszawie zmarła Jadwiga Has, polska poetka i dramatopisarka, autorka tekstów piosenek, scenarzystka oraz aktorka. Jej piosenki wykonywało wielu polskich artystów, między innymi Iga Cembrzyńska, Czerwone Gitary, Halina Frąckowiak, Edyta Geppert, Irena Jarocka, Dariusz Kordek, Seweryn Krajewski, Łucja Prus, Danuta Rinn i Maryla Rodowicz.

• 2012 / 13 lat

  W Warszawie zmarł Andrzej Dłużniewski, malarz, rysownik, twórca instalacji artystycznych, pisarz, profesor warszawskiej ASP.

• 1997 / 28 lat

  W Brukseli ministrowie spraw zagranicznych państw NATO podpisali Protokoły Akcesyjne dla Polski, Czech i Węgier; w 1998 r. protokoły te stanowiły przedmiot ratyfikacji w szesnastu krajach Sojuszu.

• 1991 / 34 lata

  W Brukseli podpisany został Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi.

• 1989 / 36 lat

  W Warszawie zmarł prof. Tadeusz Łepkowski, historyk, badacz dziejów Ameryki Łacińskiej i historii Polski XVIII–XIX wieku.

• 1985 / 40 lat

  Premiera filmu „Kolor purpury” w reżyserii Stevena Spielberga.

• 1981 / 44 lata

  Stan wojenny: w czasie pacyfikacji strajku w Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach milicja użyła broni palnej; zginęło dziewięciu górników, wielu zostało rannych.

• 1980 / 45 lat

  W Gdańsku odsłonięto Pomnik Poległych Stoczniowców, którzy zostali zabici w czasie tłumienia przez władze komunistyczne robotniczych protestów w grudniu 1970 r.

• 1980 / 45 lat

  W Warszawie zmarł gen. Stanisław Tatar, w latach 1940–1943 szef Oddziału III Operacyjnego KG ZWZ-AK, od 1943 r. zastępca Komendanta Głównego AK; w 1951 r. skazany przez władze komunistyczne w „procesie generałów” na dożywotnie więzienie; w 1956 r. zwolniony i zrehabilitowany.

• 1980 / 45 lat

  W Berlinie Zachodnim zmarł Jan Fethke, reżyser, scenarzysta, autor filmów „Zapomniana melodia”, „Złota maska” i „Irena do domu!”.

• 1972 / 53 lata

  Oddano do użytku halę widowiskowo-sportową „Olivia” w Gdańsku.

• 1970 / 55 lat

  Grudzień '70: kolejny dzień demonstracji w Gdańsku. Na polecenie Zenona Kliszki zablokowano Stocznię im. Lenina, a do próbujących z niej wyjść na ulicę robotników, wojsko otworzyło ogień. Fala strajków rozlała się na całe Wybrzeże, przybierając charakter powstania robotniczego.

• 1966 / 59 lat

  W Nowym Jorku ONZ uchwaliła Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka, które określają prawa i wolności człowieka.

• 1958 / 67 lat

  W Warszawie urodził się Mirosław Bałka, rzeźbiarz.

• 1956 / 69 lat

  W krakowskiej „Piwnicy pod Baranami” odbyła się premiera pierwszego piwnicznego kabaretu, zatytułowanego „Polska Stajnia Narodowa”.

• 1952 / 73 lata

  Na podstawie wyroku Najwyższego Sądu Wojskowego straceni zostali kmdr por. Zbigniew Przybyszewski i kmdr Stanisław Mieszkowski – obaj oskarżeni o „próbę obalenia władzy ludowej”; cztery dni wcześniej rozstrzelany został skazany w tym samym procesie kmdr Jerzy Staniewcz; wszyscy wymienieni oficerowie w okresie międzywojennym służyli w Marynarce Wojennej; w kampanii polskiej 1939 r. walczyli na Helu.

• 1948 / 77 lat

  Ukazał się pierwszy numer „Trybuny Ludu” – organu KC PZPR.

• 1947 / 78 lat

  W Bytomiu urodziła się Anna Nehrebecka, aktorka, znana m.in. z filmu „Ziemia obiecana” Andrzeja Wajdy oraz serialu „Rodzina Połanieckich” Jana Rybkowskiego; od 2010 r. radna m. st. Warszawy.

• 1945 / 80 lat

  Rozpoczęcie zajęć na Uniwersytecie Warszawskim.

• 1945 / 80 lat

  W Turynie zmarł Giovanni Agnelli, włoski inżynier, przedsiębiorca, założyciel firmy samochodowej Fiat.

• 1938 / 87 lat

  Urodził się Zbigniew Religa, kardiochirurg, który w 1985 r. z zespołem lekarzy dokonał pierwszego w Polsce udanego przeszczepu serca. W III RP został rektorem Śląskiej Akademii Medycznej, senatorem i ministrem zdrowia.

• 1935 / 90 lat

  Zmarł Adam Piłsudski, wiceprezydent Wilna, senator IV kadencji w II RP, członek Zjednoczenia Państwowego na Kresach w 1922 roku. Brat Bronisława, Józefa, Kazimierza i Jana.

• 1930 / 95 lat

  W Warszawie urodził się Jerzy Markuszewski, reżyser teatralny, twórca STS-u (Studenckiego Teatru Satyryków), scenarzysta, aktor.

• 1927 / 98 lat

  W Warszawie urodził się Andrzej Wielowieyski, działacz polityczny; żołnierz AK; od 1957 r. związany z warszawskim Klubem Inteligencji Katolickiej; redaktor miesięcznika „Więź”; w 1980 r. ekspert MKS w Stoczni Gdańskiej, doradca Komisji Krajowej NSZZ „S”; członek Prymasowskiej Rady Społecznej (1981–1985); od 1988 r. w Komitecie Obywatelskim przy przewodniczącym NSZZ „S”; uczestnik obrad Okrągłego Stołu; wicemarszałek Senatu (1989–1991); działacz Unii Demokratycznej i Unii Wolności; poseł na Sejm (1991–2001); senator (2001–2005); poseł do Parlamentu Europejskiego (2008–2009).

• 1922 / 103 lata

  Powołano rząd gen. Władysława Sikorskiego. 

• 1922 / 103 lata

  Podczas zwiedzania wystawy w warszawskiej Zachęcie zastrzelony został prezydent RP Gabriel Narutowicz; zamachowcem okazał się Eligiusz Niewiadomski, malarz, krytyk sztuki, związany ideowo z Narodową Demokracją.

• 1918 / 107 lat

  W Warszawie w czasie zjazdu zjednoczeniowego PPS-Lewicy i SDKPiL utworzono Komunistyczną Partię Robotniczą Polski.

• 1916 / 109 lat

  W Moskwie urodził się Edward Dziewoński, aktor, reżyser, założyciel literacko-satyrycznego kabaretu „Dudek”; jego najsłynniejszą rolą filmową był Dzidziuś w „Eroice” Andrzeja Munka.

• 1912 / 113 lat

   We Lwowie urodził się Tadeusz Zagajewski, inżynier elektryk, pionier polskiej radiotechniki i telekomunikacji.

• 1899 / 126 lat

  Założono klub sportowy AC Milan.

• 1864 / 161 lat

  Wojna secesyjna: Pod Nashville wojska unionistów pokonały armię konfederatów.

• 1861 / 164 lata

  W Urłowie koło Zborowa zmarł Karol Lipiński, skrzypek, kompozytor.

• 1804 / 221 lat

  Urodził się Ludwik Nabielak, działacz polityczny, poeta, krytyk literacki, historyk, inżynier górnictwa. Wraz z Sewerynem Goszczyńskim w 1830 roku poprowadził atak na Belweder.

• 1792 / 233 lata

  W Livorno urodził się Antonio Corazzi, włoski architekt, wybitny przedstawiciel późnego klasycyzmu; zaprojektował i zrealizował w Warszawie m.in. Pałac Staszica, Pałac Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu oraz budynek Teatru Wielkiego.

• 1775 / 250 lat

  W Steventon urodziła się Jane Austen, angielska pisarka, autorka powieści „Duma i uprzedzenie”, „Rozważna i romantyczna” oraz „Emma”.

• 1758 / 267 lat

  W Kielcach zmarł biskup krakowski Andrzej Stanisław Załuski, kanclerz wielki koronny (1735–1746); współfundator Biblioteki Załuskich w Warszawie.

• 1740 / 285 lat

  Wojska króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego wkroczyły na Śląsk – początek wojen śląskich pomiędzy Austrią a Prusami, zakończonych przyłączeniem Śląska do Prus.

• 1672 / 353 lata

  W opactwie Nevers we Francji zmarł były król polski Jan II Kazimierz Waza, panujący w latach 1648–1668.

• 1637 / 388 lat

  Pod Kumejkami wojska polskie dowodzone przez hetmana Mikołaja Potockiego zwyciężyły armię kozacką Pawła Pawluka, przywódcy powstania kozackiego na prawobrzeżnej Ukrainie.