27 LISTOPADA

• 1859 / 166 lat

  Urodził się Andrzej Chramiec, pierwszy góral zakopiański, który zdobył wyższe wykształcenie. Był lekarzem, w 1887 r. założył własne sanatorium, w którym w ciągu 30 lat działalności przyjął 20 tysięcy kuracjuszy z różnych krajów.

• 1849 / 176 lat

  Urodził się Józef Kotarbiński, aktor, reżyser i dyrektor Teatru Miejskiego (obecnie im. Słowackiego) w Krakowie. To on wystawił premierowe przedstawienie "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego w 1901 r., a dwa lata później "Wyzwolenie". Za czasów edukacji w Warszawskiej Szkole Głównej poznał się z Henrykiem Sienkiewiczem. Początkowo był krytykiem teatralnym, na scenie zadebiutował w "Mazepie" Juliusza Słowackiego. W niepodległej Polsce przez rok był prezesem Związku Artystów Scen Polskich.

• 1799 / 226 lat

  Urodził się Ludwik Köhler, ceniony warszawski lekarz. Jego przodkowie przybyli z czeskiej Pragi. On sam w młodości spędził trzy lata w carskim więzieniu za przynależność do patriotycznej organizacji studenckiej Panta Koina. W czasie powstania listopadowego był lekarzem w Gwardii Narodowej. Swój bogaty księgozbiór przekazał Towarzystwu Lekarskiemu Warszawskiemu, a narzędzia chirurgiczne - studentom.

• 2021 / 4 lata

  Do Polski sprowadzono prochy Maurycego Mochnackiego. Działacz emigracyjny, pisarz, uczestnik Powstania Listopadowego, autor rozprawy „Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831” został pochowany tego samego dnia na warszawskich Powązkach.

• 2014 / 11 lat

  W Poznaniu w wieku 103 lat zmarła Wanda Błeńska, misjonarka, współtwórczyni nowoczesnych metod leczenia trądu, lekarka zwana „matką trędowatych”. Ponad 40 lat spędziła w Ugandzie, oddając się służbie chorym. W październiku 2020 r. rozpoczął się jej proces beatyfikacyjny.

• 2014 / 11 lat

  W Warszawie zmarł Stanisław Mikulski, aktor, odtwórca roli Hansa Klossa w serialu „Stawka większa niż życie”, wystąpił również w filmach „Kanał”, „Ewa chce spać”, „Pan Samochodzik i templariusze”.

• 2013 / 12 lat

  W Warszawie zmarł Waldemar Świerzy, grafik, artysta plakatu.

• 1990 / 35 lat

  Po przegranej pierwszej turze wyborów prezydenckich premier Tadeusz Mazowiecki zgłosił dymisję swojego gabinetu.

• 1981 / 44 lata

  W Warszawie otwarto Most Generała Stefana Grota-Roweckiego.

• 1978 / 47 lat

  Premiera filmu „Bez znieczulenia” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

• 1975 / 50 lat

  Premiera filmu „Zaklęte rewiry” w reżyserii Janusza Majewskiego.

• 1964 / 61 lat

  Komitet Uczelniany PZPR Uniwersytetu Warszawskiego usunął z partii Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego.

• 1960 / 65 lat

  W Dniepropietrowsku urodziła się Julia Tymoszenko, założycielka i liderka partii Batkiwszczyna (1999) oraz koalicji - Blok Julii Tymoszenko (2001); premier Ukrainy w 2005 r. oraz w latach 2007-2010.

• 1953 / 72 lata

  W Bostonie zmarł Eugene O'Neill, dramaturg, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1936 r. 

• 1953 / 72 lata

  W Nowej Rudzie urodziła się Edyta Geppert, piosenkarka, wykonawczyni m.in. piosenek „Jaka róża taki cierń” i „Och, życie kocham cię nad życie”.

• 1949 / 76 lat

  W auli Politechniki Warszawskiej rozpoczął się Kongres Jedności Ruchu Ludowego, w wyniku którego powstało Zjednoczone Stronnictwo Ludowe.

• 1947 / 78 lat

  W Zabrzu aresztowany został przez UB ppłk Łukasz Ciepliński, żołnierz ZWZ-AK, prezes IV ZG Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”.

• 1947 / 78 lat

  Do Polski z emigracji powróciła Kazimiera Iłłakowiczówna, poetka, tłumaczka; w latach 1926–1935 sekretarka marszałka Józefa Piłsudskiego w Ministerstwie Spraw Wojskowych.

• 1944 / 81 lat

  W Lublinie rozpoczął się pierwszy proces niemieckich zbrodniarzy wojennych. Podstawą prawną do jego przeprowadzenia był dekret PKWN Przed sądem stanęło czterech strażników i dwóch kapo (więźniów funkcyjnych) wyzwolonego cztery miesiące wcześniej obozu koncentracyjnego na Majdanku. Żaden z oskarżonych nie przyznał się do winy, zostali skazani na śmierć (jeden popełnił samobójstwo jeszcze przed ogłoszeniem wyroku.

• 1942 / 83 lata

  W Seattle urodził się Jimi Hendrix, gitarzysta, wokalista rockowy, kompozytor.

• 1942 / 83 lata

  Początek niemieckiej akcji pacyfikacyjnej i wysiedleń na Zamojszczyźnie.

• 1940 / 85 lat

  W Warszawie urodził się Maciej Małecki, kompozytor, pianista; w latach 1993–1999 prezes Związku Kompozytorów Polskich.

• 1940 / 85 lat

  W San Francisco urodził się Bruce Lee, amerykański aktor pochodzenia chińskiego, gwiazda kina akcji i filmów karate.

• 1925 / 100 lat

  W Paryżu urodził się Claude Lanzmann, reżyser, autor filmów dokumentalnych „Shoah” oraz „Raport Karskiego”.

• 1922 / 103 lata

  W Warszawie odbyło się ostatnie posiedzenie Sejmu Ustawodawczego.

• 1921 / 104 lata

  Założony został Klub Sportowy Warszawianka.

• 1915 / 110 lat

  W Kodymie na Ukrainie urodził się Stanisław Skalski, as polskiego lotnictwa, uczestnik Bitwy o Anglię; w czasie II wojny światowej zestrzelił 22 niemieckie samoloty; w latach 1948–1956 więziony przez władze komunistyczne.

• 1903 / 122 lata

  W Saratowie urodził się Jerzy Pichelski, aktor, żołnierz Armii Krajowej; wystąpił m.in. w filmach „Ludzie Wisły”, „Granica”, „Biały murzyn” i „Lotna”.

• 1890 / 135 lat

  W Zwierzyńcu pod Krakowem urodził się Józef Olszyna-Wilczyński, generał Wojska Polskiego; we wrześniu 1939 r. dowódca Grupy Operacyjnej „Grodno”; rozstrzelany przez sowieckich żołnierzy po wzięciu do niewoli.

• 1877 / 148 lat

  W Krakowie zmarł Lucjan Siemieński, uczestnik Powstania Listopadowego, pisarz, tłumacz.

• 1875 / 150 lat

  W Porębie Wielkiej koło Limanowej urodził się Władysław Orkan, poeta, pisarz, publicysta; oficer Legionów Polskich.

• 1874 / 151 lat

  W Motolu na Polesiu urodził się Chaim Weizmann, wieloletni przewodniczący Światowej Organizacji Syjonistycznej, pierwszy prezydent Izraela (1949–1952).

• 1866 / 159 lat

  W Irkucku władze carskiej Rosji wykonały wyroki śmierci na przywódcach powstania zabajkalskiego, które wybuchło 24 czerwca 1866 r.; byli to polscy zesłańcy, którzy trafili na Syberię po Powstaniu Styczniowym.

• 1845 / 180 lat

  W Domaszowicach koło Kielc urodził się Walery Przyborowski, autor powieści historycznych; uczestnik Powstania Styczniowego.

• 1815 / 210 lat

  Car Aleksander I Romanow nadał konstytucję Królestwu Polskiemu; zgodnie z jej treścią miało ono być na zawsze połączone z Rosją unią personalną.

• 1806 / 219 lat

  Napoleon I Bonaparte przybył do Poznania; francuskie wojska zajęły opuszczoną przez Prusaków Warszawę.

• 1701 / 324 lata

  W Szwecji urodził się Anders Celsius (Celsjusz) – astronom i fizyk, twórca 100-stopniowej skali temperatury nazwanej od jego imienia.

• 1605 / 420 lat

  W Krakowie odbył się ślub per procura cara Rosji Dymitra Samozwańca I i Maryny Mniszchówny.

• 1522 / 503 lata

  W Oświęcimiu urodził się Andrzej Patrycy Nidecki, biskup, filolog, humanista.